Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki slavyan universiteti
Yüklə 307,71 Kb. Pdf görüntüsü
|
X və XI sinif dərsliklərinin hər birinin ayrı-ayrılıqda təhlili. Bu dərsliklərin V- IX sinif dərsliklərindən fərqli olaraq əvvəllər verilmiş bilik, bacarıq və vərdişlərin daha da təkmilləşdirilməsi, şa- girdlərə dilçiliyin müəyyəm sahələri üzrə sadə məlumatların veril- məsi və buna nə dərəcədə nail olunması. Azərbaycan dili dərslərində nitq inkişafı üzrə aparılan işlərin sistemi. Problemin aktuallığı. Məsələnin proqram və dərsliklərdə ifadəsi. Nitq inkişafı anlayışı. Nitq inkişafı üçün görüləcək işlərin əsas istiqamətləri. Şagirdlərdə zəruri lüğət ehtiyatının yaradılması, bu sahə üzrə aparılan işlər. Ədəbi tələffüz və ifadəli oxu vərdişləri üzrə aparılan işlər: orfoepiya, intonasiya, fasilə, ritmik bilgilər, vurğu, nitqin sürəti və tonu və s. Cümlə qurmaq vərdişləri üzrə apa- rılan işlər. Rabitəli nitq təliminin məzmunu. Rabitəli nitq təlimində ifadə və inşaların rolu. İfadə yazının növləri, yazdırılması, qiymət- ləndirilməsi və səhvlər üzərində işin təşkili. İnşa yazının təşkili , yoxlanması, qiymət normaları, səhvlər üzərində iş. Azərbaycan dili dərslərində üslubiyyat üzrə görüləcək işlər. Bunun nitq inkişafı üzrə aparılan işlərin mühüm istiqamətlərindən biri olması. Ayrı-ayrı bölmələrin tədrisində üslubiyyat üzrə işlər. Orta məktəbdə əməli ya- zıların öyrədilməsi, bunun zəruriliyi. Ədəbi dilin ayrı - ayrı funk- sional üslubları üzrə məlumatların, bacarıq və vərdişlərin verilməsi yolları. Azərbaycan dili dərslərində istifadə olunan üsullar içərisində test üsulunun rolu. Son vaxtlar bu üsuldan daha geniş istifadənin (qəbul imtahanlarının, mərkəzləşmiş sınaq imtahanlarının, məktəb- lərdə yarımillik yoxlamaların testlərlə aparılması) Azərbaycan dili- nin öyrədilməsinə mənfi və müsbət təsiri. Dil dərslərində testlərin tərtibi yolları. Şagirdlərin bilik, bacarıq və vərdişlərinin qiymətləndirilməsi. Bu sahədəki son yeniliklərin (bəzi rayonlarda 9 ballı sistemə keçid, şagirdlərin rüblər üzrə yox, yarımilliklər üzrə qiymətləndirilməsi və s.) Azərbaycan dili təliminə təsiri. Şagirdlərin şifahi cavablarının qiymətləndirilməsi normaları. Yazılı cavabların imla, ifadə və inşa-
43 ların qiymətləndirilməsi. Qiymətləndirmədə səhvlərin xarakterinin nəzərə alınması. Kurrikulium proqramları. Bu proqram çərçivəsində Azərbay- can dilinin yeri. Kurrikuliumda Azərbaycan dili proqram və dərslik- lərində nəzərdə tutulan yeniliklər. Azərbaycan dili dərslərində interaktiv təlim metodları. İnte- raktiv təlim metodlarının mahiyyəti, ona verilən tələblər. İnteraktiv təlim üsulları: dərs diskussiya, qruplar üzrə iş, rollu oyun, tədqiqat metodu, ziqzaq metodu, klaster (şaxələnmə), beyin həmləsi (strate- giya, əqli hücum), dəyirmi masa, konseptual cədvəl və s. ƏDƏBİYYAT 1. Abdullayev Ə., Seyidov Y., Həsənov A. Müasir Azərbay- can dili.Bakı, “Maarif”, 1981. 2. Abdullayev A. Orta məktəbdə Azərbaycan dili tarixinin meto- dikası, Bakı, 1960. 3. Alxasov K. Müasir Azərbaycan dilində vasitəsiz nitq. Bakı, “Maarif”, 2000. 4. Balıyev. H. «Orta məktəbdə Azərbaycan dilinin tədrisi meto- dikası», 2007. 5.
Dəmirçizadə Ə. Azəırbaycan ədəbi dilinin tarixi. Bakı, 1967. 6. Əmiraslanova Q. Ədəbiyyat dərsləri interaktiv təlim metod- larında. “Təhsil cəmiyyəti”,2004. 7. İnteraktiv təlim metodları və onlkarın tətbiqi yolları.,2003. 8.
9.Qurbanov A. Ümumi dilçilik. II cild, Bakı, 1993. 10. Orta ümumtəhsil məktəblərində Azərbaycan dili və ədə- biyyatın tədrisi problemləri», 1998. 11. Paşayev və b. «Azərbaycan dili və ədəbiyyat təliminin bəzi problemləri», 2002. 12.
Pedaqoji universitet və institutlarda magistr hazırlığı üçün proqramlar.Bakı, ADPU, 2005. 13. Ümumutəhsil məktəblərinin V-XI sinifləri üçün Azərbay- can dili proqramı», 2002.
44 “AZƏRBAYCAN DİLİNİN TƏDRİSİ METODİKASININ TARİXİ VƏ METODOLOGİYASI“ fənni üzrə P R O Q R A M (Magistr hazırlığı üçün)
45 Tərtibçi: dos. A.İ. Məmmədova
f.e.d., prof. S.Ə.Abdullayeva f.e.n., dos. Ş.Ə.Əhmədova
46 İzahat vərəqəsi Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında Azərbaycan dili rəsmi dövlət dili kimi (21-ci maddə) təsbit olunmuşdur. Hər bir Azərbaycan vətəndaşı üçün bu dili mükəmməl bilmək tövsiyə edilir. “Dövlət dilinin tədbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” Prezident fərmanın mərkəzində məhz Azərbaycan dilinin tədrisinin keyfiy- yətini yüksəltmək məsələsi əsas yer tutur. Azərbaycan dilinin tədrisi metodikası bir çox elmlərə nis- bətən o qədər də qədim deyildir. Azərbaycan dilinin tədrisi meto- dikası elminin tarixini bilmədən onu dərk etmək qeyri mümkündür. Magistr ilk elmi dərəcədir. Bu sahəyə yaxından bələd olmaq istəyən gənc mütəxəssis, hər şeydən əvvəl, öyrənmək istədiyi elm sahəsinin tarixini, onun keçdiyi inkişaf yollarını dərində bilməli və tədqiqatın metodologiyasına hərtərfli yiyələnməlidir. Proqramda aşa- ğıdakı mövzuların tədrisinə geniş yer verilir: 1.
Azərbaycan dilinin tədrisi metodikasının nəzəri və prak- tik əhəmiyyəti. 2.
3.
Azərbaycan dilinin tədrisi metodikasının inkişaf qanuna- uyğunluqları. 4.
Azərbaycan dilinin tədrisi metodikasının tədqiqat metodları. 5.
Metodikanın qohum elmlərlə əlaqəli inkişaf etməsi və bu kimi məsələlərə geniş yer verilmişdir. Proqram tədris ediləcək kur- sun məzmununu tamamilə əhatə edir. Proqramda ilk dərslik və dərs vəsaitləri yaradan görkəmli maarifpərvərlərin pedaqoji fəaliyyəti ilə də bağlı məlumat verilir. Mövcud tədris planında 16 saat mühazirə, 16 saat seminar məşğələlərinə vaxt ayrılmışdır. Mühazirə üçün aşağıdakı mövzular tövsiyə olunur:
47 Yüklə 307,71 Kb. Dostları ilə paylaş:
|