Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin
P R E Z İ D E N T K İ T A B X A N A S I
Dağlıq Qarabağ
münaqişəsi
BAKI – 2005
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin
PREZİDENT KİTABXANASI
──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────
2
63.3(5Aze)64+66.4 (5Aze)
D 13
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: Tammətnli elektron materiallar məcmuəsi.- Bakı,
2005.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Kitabxanası tərəfindən hazırlanmış bu
məcmuədə tarixən Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi olan Dağlıq Qarabağın və digər qədim
torpaqlarımızın keçən əsrin əvvəllərindən başlayaraq hissə-hissə erməni qəsbkarları tərəfindən ələ
keçirilməsi, azərbaycanlıların indiki Ermənistan Respublikasında yerləşən əzəli torpaqlarından və
Dağlıq Qarabağdan didərgin salınması, münaqişənin həllinin beynəlxalq aspektlərinə və bu məsələnin
digər məqamlarına dair materiallar toplanmışdır. Materiallar mövzular üzrə qruplaşdırılmışdır.
Məcmuə müxtəlif mənbələrdə dərc edilmiş materiallar əsasında tərtib edilmişdir və daim
yeniləşdirilir
© Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin
Prezident Kitabxanası, 2005
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin
PREZİDENT KİTABXANASI
──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────
3
“Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz tərkib
hissəsidir... Azərbaycan öz torpaqlarını nəyin
bahasına olursa – olsun azad edəcəkdir.”
Heydər ƏLİYEV
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin
PREZİDENT KİTABXANASI
──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────
4
I FƏSİL
Dağlıq Qarabağ: tarixə baxış
MÜNDƏRİCAT
Dağlıq Qarabağ: tarixə baxış ...................................................................................................................... 6
Dağlıq Qarabağ (qısa arayış) ...................................................................................................................... 6
Qarabağ: etimologiyası, ərazisi və sərhədləri ............................................................................................. 7
Qarabağ ən qədim zamanlardan xanlıqlar dövrünədək (Ərəb xilafətinədək) ............................................. 8
Qarabağ Azərbaycan siyasi həyatının mərkəzlərindən biri kimi (XIII-XVIII əsrin 40-cı illəri) .............. 10
Qarabağ xanlığı (Qarabağda Azərbaycan dövlətçilik ənənəsinin bərpası) ............................................... 11
Kürəkçay müqaviləsi ................................................................................................................................ 14
Mayın 14-də Qarabağ faciəsinin 200 illiyidir (Kürəkçay müqaviləsi) ..................................................... 17
Qarabağ Rusiya imperiyası tərkibində ..................................................................................................... 23
Çar Rusiyasının imperialist siyasəti ......................................................................................................... 26
Qarabağ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918-1920-ci illər) ................................................ 27
1918-1920-ci il hadisələri, mart soyqırımı ............................................................................................... 29
Qars müqaviləsi ........................................................................................................................................ 30
Türkmənçay müqaviləsi ........................................................................................................................... 35
Qarabağ 1920-1980-ci illərdə ................................................................................................................... 39
1948–1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası ................................................... 51
1988–1989-cu illərdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası ................................................... 52
"Erməni məsələsi" .................................................................................................................................... 53
Ermənilərin Qarabağa köçürülməsi .......................................................................................................... 57
Münaqişənin başlanması .......................................................................................................................... 59
Azərbaycana qarşı elan olunmamış müharibə .......................................................................................... 61
Qarabağ məsələsinə dair ........................................................................................................................... 63
Tarixi aspekt ............................................................................................................................................. 68
Erməni təcavüzü: faktlar və rəqəmlər ....................................................................................................... 73
Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində Ermənistanın qanunsuz fəaliyyəti ......................................... 75
Erməni terrorizmi və ya illüziyaların iflası ............................................................................................... 80
Azərbaycan ərazisində törədilən terror-təxribat faktları ........................................................................... 83
Ermənistan Respublikası terroru dəstəkləyən dövlətdir ........................................................................... 86
Erməni terror təşkilatları ........................................................................................................................... 87
Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzkarlığı ....................................................................................... 89
İşğal olunmuş ərazilərin təbii ehtiyat potensialı ....................................................................................... 93
İşğal olunmuş ərazilərdə yaranmış ekoloji problemlər ............................................................................. 99
Ermənistanın təcavüzü nəticəsində Azərbaycan əhalisinin sosial-psixoloji və iqtisadi durumuna dəyən
zərərlər 103
Sənaye, yaşayış və sosial obyektlərə dəyən zərərlər .............................................................................. 104
Regionun kənd təsərrüfatına dəyən zərərlər ........................................................................................... 105
Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində Azərbaycan mədəniyyətinə dəymiş
maddi və mənəvi ziyan haqqında qısa arayış ...................................................................................................... 107
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin hüquqi aspektləri .................................................................................. 109
Münaqişənin həlli prosesi ....................................................................................................................... 112
ERMƏNİ İNADI .................................................................................................................................... 115
Halacoğlu yeni tarixi faktlar ortaya çıxarıb ............................................................................................ 119
Qarabağın qara günlərinin başlandığı tarix ............................................................................................ 121
Xankəndi – Azərbaycanın mirvari şəhəri ............................................................................................... 123
Qarabağ münaqişəsi regional maraqlar kontekstində ............................................................................. 127
Qarabağ salnaməsinin qara təqvimi ........................................................................................................ 130
Dağlıq Qarabağ - Cənubi Qafqazın münaqişəsi ..................................................................................... 143
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasına dair Avropa Şurasının qərarlarının beynəlxalq hüquqi
aspektləri.............................................................................................................................................................. 145
Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə aid bir sıra hüquqi məsələlərin təhlili ....................................... 149
Dostları ilə paylaş: |