Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma Kİbernetika institutu

2.6. Layihələrin idarə edilməsində intellektual sisemlər. 
118 
III
 
fəsil: LAYİHƏLƏRİN İDARƏ EDİLMƏSİNİN 
İNKİŞAF MƏRHƏLƏLƏRİ .........................  122 
Giriş ..................................................................................  122 
3.1.
 
Ümumi oçekrlər .....................................................    123 
3.2.
 
Layihələrin idarə edilməsinin Qərb modeli ......... 
124 
3.3.
 
Layihələrin idarə edilməsinin təşəkkülü..................  127 
3.4.
 
Layihələrin idarə edilməsi beynəlxalq assosiasiya - 
İPMA .......................................................................  131 
3.5.
 
Layihələrin idarə edilməsi Azərbaycan assosiasiyası 
- AzPMA .................................................................  137 
3.6.
 
Layihələrin idarə edilməsi institutu (PMİ USA)...  140 
3.7.
 
Layihələrin idarə edilməsi tərəqqisinin təhlili... 
144 
IV
 
fəsil: LAYİHƏNİN İDARƏ EDİLMƏSİNİN 
STRUKTUR MODELLƏRİ ..........................  152 
Giriş ..................................................................................  152 
4.1.
 
Layihənin təşkilati strukturunun yaradılmasında 
rəhbərin vəzifəsi ......................................................  153 
4.2.
 
Layihənin idarə edilməsi üçün təşkilati struktur va- 
riantlan ..........................................................  157 
Funksional təşkilatlar ..............................................  157 
Layihə təşkilatları ....................................................  159 
Matris təşkilatı .........................................................  161 
Təşkilati sxem üzrə qərarların qəbul edilməsi 
meyarları .................................................................  163 
Layihə rəhbərləri və təşkilati sxemlər .....................  165 
Funksional strukturda üfüqi əlaqələrin təkmilləşdirilməsi 
 ....................................................................................  166 
4.3.
 
Yapon sahibkan Maçusita Dcnkinin iş prinsipi.... 
166 

---

4.4.
 
Layihə rəhbərinin şəxsi keyfiyyətləri üzrə beynəl-  , 
xalq tələblər ............................................................  169 
Rəhbərin şəxsi keyfiyyətləri və onun qiymətləndirmə 
meyan ............................................................. 169 
Layihə menecerinin etik kodeksi ............................  175 
V
 
fəsil: LAYİHƏLƏRDƏ MÜNAQİŞƏLƏRİN 
İDARƏ EDİLMƏSİ .........................................  178 
Giriş ...................................................................................  178 
5.1.
 
Münaqişələrdə layihə rəhbərinin rolu......................  179 
5.2.
 
Layihələrdə münaqişələrin növləri ..........................  180 
5.3.
 
Münaqişənin nəticəsi ...............................................  181 
5.4.
 
Münaqişənin təsiri ...................................................  190 
5.5.
 
Münaqişələrin idarə edilməsi modelləri ..................  194 
VI
 
fəsil: LAYİHƏLƏRDƏ KEYFİYYƏTİN İDARƏ 
EDİLMƏSİ .......................................................  200 
Giriş ...................................................................................  200 
6.1.
 
Layihə rəhbərinin keyfiyyətin idarə edilməsində rolu: 
Doktor Deminqin modeli
 ..............................................  201
 
6.2.
 
Keyfiyyət sahəsində aparılan siyasət.......................  214 
Keyfiyyət siyasətinin irəli sürdüyü tələblər ........   215 
6.3.
 
Keyfiyyət sahəsində irəli sürülən vəzifələr .........   217 
6.4.
 
Keyfiyyət sistemi.....................................................  218 
6.5.
 
Layihələrdə keyfiyyət təminatı üzrə işlərin təşkili..  219 
Keyfiyyət sahəsində qurulan siyasətə nümunə --   220 
Keyfiyyət sistemi strukturuna nümunə ...................  221 
Keyfiyyət üzrə işin təşkili .......................................  225 

---

VII
 
fəsil: LAYİHƏLƏRİN İDARƏ EDİLMƏSİ 
METODOLOGİYASI ...................................  227 
Giriş .................................................................................  227 
7.1.
 
Layihələrdə biliklərin idarə edilməsi metodu və 
modeli .........  
230 
7.2.
 
Layihələrin idarə edilməsi metodologiyasının konseptual 
modeli .............................................................  238 
VIII
 
fəsil: LAYİHƏLƏ OFİSİ VƏ ONUN TƏŞKİLİ . 244 
Giris ................................................................................   244 
8.1.
 
Layihə ofisi .............................................................  247 
8.2.
 
Layihə ofislərinin idarə edilməsi .............................  250 
8.3.
 
İdarəetmə standartlan və metodlan .........................  258 
8.4.
 
Treninqlərin keçirilməsi standartlan .......................  263 
8.5.
 
Təşkilatın layihə menecerləri ilə təmin edilməsi...  267 
8.6.
 
Layihə ofisinin yaradılması .....................................  277 
V/ 
Ədəbiyyat ....................................................................  281 
 

---

ön söz 
Dünya  praktikasından  məlumdur  ki,  layihələrin  idarə 
edilməsi sisteminin düzgün qurulması ölkədə iqtisadiyyatm inkişaf 
dinamikasına  bö)dik  təsir  göstərir.  Ölkədə  iqtisadiyya-  tın  inkişafı 
həmin ölkədə yerinə yetirilən layihələrin nəticələri ilə sıx bağlıdır. 
Layihələrin həyata keçirilməsi və uğurlu olması onun düzgün idarə 
edilməsindən  asılıdır.  Müstəqil  Respublikamızda  layihələri  uğurla 
həyata  keçirməklə  sosial,  iqtisadi  və  ictimai  həyatımızda  bö)mk 
nəticələr əldə etmiş oluruq. Bu gün layihələrin idarə edilməsi prosesi 
müasir idarəetmə vasitələri və texnologiyalan tələb edir. Biz bu gün 
yeni  bir  mərhələyə:  təşkilatların  layihələr  əsasında  idarə  edilməsi 
mərhələsinə qədəm qoyuruq. 
Layihələri idarə etmək və onlan uğurla başa çatdırmaq üçün 
bilikli,  təcrübəli  və  yüksək  şəxsi  keyfiyyətlərə  malik  olan 
mütəxəssislər  tələb  olunur.  Bu  şəxs,  layihə  rəhbəri  və  ya  layihə 
meneceri  ola  bilər.  Layihə  rəhbərləri  öz  bilik  və  təcrübələrindən 
istifadə  edərək  layihələri  beynəlxalq  standartlar  əsasında  həyata 
keçirməlidirlər. 
Layihələrin idarə edilməsi yeni bir elmi istiqamət olduğunu 
nəzərə alaraq mütəxəssislər çoxlu problemlər ilə rastlaşır. Regional 
layihələrin  idarə  edilməsində  beynəlxalq  təcrübədən  istifadə 
etməklə, elmi araşdırmalar nəticəsində əldə olıman müsbət nəticələri 
infrastruktur  layihələrdə  tətbiq  etməklə  bir  çox  problemləri  həll 
etmiş oluruq. 
Mən əminəm ki, bu kitab layihələrin idarə edilməsində elmi 
araşdırmalan  daha  da  dərindən  öyrənməyə  kömək  edəcək,  layihə 
rəhbərlərinin bilik və təcrübələrinin artırılmasına xidmət edəcəkdir. 

---