qırılma tektonikası və onun faydalı yataqların axtarışında rolu
məsələsini tədqiq etmişdir.
H.A.Xəlilov bir sıra mühüm elmi hesabatların müəllifi və
müştərək icraçısıdır. O, «Azərbaycanın neotektonik xəritəsi»,
(1991) «Azərbaycanın konstruktiv coğrafiyası», (1996, 1999,
2000) «Azərbaycanın paleogeomorfologiyası», «Azərbaycanın
relyefi» (1993) və b. monoqrafiyaların əsas müəlliflərindəndir.
Onun 80-dan çox elmi məqalələri nəşr olunmuşdur.
Xəlilov Mahmud Yusif oğlu
M.Y.Xəlilov 1931-ci ildə A zər
baycanın Şəki şəhərində anadan o l
muşdur. 1949-cu ildə Gəncədə Kənd
Təsərrüfatı İnstitutunun meşə təsər
rüfatı fakültəsini bitirib. 1954-1958—
ci
illərdə Moskva Aerofoto-meşəqurulu-
şu trestinin ikinci ekspedisiyasında tak-
sator kimi Uzaq şərq, Ural, Sibir və
Moskva ətrafı meşələrində meşəquru-
luşu işləri aparmışdır.
1959-cu ildə Azərbaycan EA Tor
paqşünaslıq və Aqrokimya institutu
torpaq eroziyası stansiyasında kiçik elmi işçi vəzifəsində işlə
mişdir. 1964-cü ildə Novoçerkask mühəndis-meliorasiya insti
tutunda «Qəbələ rayonunda torpaq eroziyası və onunla mü
barizənin elmi əsasları» mövzusunda namizədlik dissertasiyası,
1990-cı ildə Azərbaycan EA Coğrafiya institutunda «Azərbay
canın meşə ekosistemləri və onların antropogen dinamikası»
mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.
1964-1969-cü illərdə Azərbaycan meşə təsərrüfatı və aq-
ro-meşəmeliorasiya institununda şöbə müdiri, 1970-1975-ci il
lərdə Azərbaycan EA Coğrafiya institutunda baş elmi işçi,
1977- 1982-ci illərdə Azərbaycan EA Botanika institutunda baş
elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır. 1982-ci ildən Azərbaycan EA
58
Coğrafiya institutunda Biocoğrafiya bölməsinin müdiri vəzifə
sində.işləyir.
Respublikanın dağlıq ərazilərində meşə torpaqları, onların
meliorasiyası, həmçinin dağ regionları üçün meşə-bərpa işləri
nin üsullarını və sxemlərini işləyib hazırlamışdır.
İlk dəfə olaraq Kür qırağı Tuqay meşələrinin strukturunu və
müasir vəziyyətini tədqiq etmişdir. Mingəçevir su anbarından
aşağı hissələrdə isə onların quruması səbəblərini öyrənmişdir.
Tuqay meşələrinin vəziyyətini əks etdirən iri miqyaslı xəritə
tərtib etmiş, onların bərpası üçün təkliflər hazırlamışdır.
Respublikamızın düzən meşələrinin fitosenoloji təsnifatını
vermişdir. Arid meşələrin edifikatorlarının şaquli və üfüqi sər
hədləri və ekoloji arealları, onların yaratdığı fitosenoz və popul-
yasiyaların yayılma qanunauyğunluqlarını müəyyənləşdirmiş,
meşələrin yuxarı sərhəddinin antropogen dinamikası, insan fəa
liyyəti nəticəsində meşə ekosistemlərinin dəyişilməsi üzrə yeni
elmi nəticələr əldə etmişdir.
Elmi tədqiqat işləri aeroloji və fitosenoloji istiqamətlərdə
aparılan çöl tədqiqatlarının nəticələrinin biocoğrafiyaya tətbiqi
istiqamətinə yönəlmişdir. Muğan düzündə və onun dağ-ətəyi
hissəsində bitki ekosistemlərinin antropogen səhralaşması üzrə
apardığı tədqiqatları nəticəsində həmin regionun bitki və torpaq
örtüyündən səmərəli istifadə olunması üzrə tədbirlər hazır
lamışdır. Aldığı nəticələr bir sıra layihələrin hazırlanmasında və
meşə təsərrüfatları tərəfindən meşələrin bərpası və yaşıllaşdır
ma işlərində tətbiq olunur. O, 120-dən artıq elmi əsərin, o cüm
lədən 10 monoqrafiya və kitabçanın müəllifidir. Bunlara misal
olaraq «Kürqırağı Tuqay meşələri», (həmmüəlliflə, 1976),
«Azərbaycanın meşələri» (həmmüəlliflə, 2002), «Meşələrin
taleyi insanın əlindədir» (1984) və s. göstərmək olar.
59
F.Ə.Imanov 1957—
ci ildə Bakı ş ə
hərində anadan olmuşdur. 1974-cü ildə
Lelinqrad Hidrometerologiya İnstitu-
nunun (LHMİ) hidrologiya fakültəsinə
daxil olmuş və 1979-cu ildə oram b i
tirmişdir.
1979-cu ildə o, təyinatla Azərbay
can ME A Coğrafiya İninstituna gö n
dərilmiş və Təbiəti mühafizə şöbəsin
də işləməyə başlamışdır.
1982-ci ildə F.Ə.İmanov LHM İ-
nun əyani aspiranturasına qəbul olunmuş, 1984-cü ildə orada
namizədlik dissertasiyası müdafıyə etmişdir.
O, LHMİ-nin Qurunun hidrologiyası kafedrasında saxlan
mış və 1984-1990-ci illərdə elmi sektorda elmi işçi, və baş elmi
işçi vəzifəsində çalışmışdır. Həmin illərdə F.Ə.İmanov Rusi
yanın müxtəlif bölgələrində (Tümen, Voloqda, Leninqrad vila
yətlərində) çöl ekspedisiyalarında olmuş, lıidrometriki şəbə
kənin z əif inkişaf etdiyi çaylarda müşahidə məntəqələrinin təş
kilində və çayların su rejiminin öyrənilməsində bilavasitə işti
rak etmişdir.
1989-
cu ildə onun təklif etdiyi «Çayların ekoloji axımının
qiymətləndirmə metodikası» layihəsi keçmiş SSRİ-nin Elm və
Texnika Komitəsi tərəfindən prioritet istiqamət kimi bəyənil
miş və maliyyələşdirilmişdir.
F.Ə.İmanov 1990-cı ildə keçmiş SSRİ-də hidrologiya elmi
nin koordinasiya mərkəzi hesab edilən Dövlət Hidrologiya İns
titutunun əməkdaşları ilə birlikdə çayların minimal axımının
tədqiqinə həsr olunmuş icmal hazırlamışdır.
1990-
cı ildən isə o, LHMİ-da Qurunun hidrologiyası ka
fedrasında müəllim olmuş, 1992-ci ildə YUNESKO-nun Bey
nəlxalq Hidroloji Proqramının Praqa şəhərində təşkil etdiyi altı
aylıq Beynəlxalq Hidroloji kurslarda iştirak etmiş, 1992-ci ilin
İmanov Fərda Əli oğlu
60
noyabr ayında Bakı D övlət Universitetinə dəvət olunmuşdur.
İndi o, BDU Hidrometeorologiya kafedrasının müdiri və eyni
zamanda Coğrafiya fakültəsinin dekanı vəzifəsində çalışır.
1997-ci ildə Tiflis Dövlət Universitetində «Qafqaz çayları
nın minimal axımının hesablanma üsullarının təkmilləşdirilməsi
və işlənməsi» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə
etmişdir.
F.Ə.İmanov 90-dan artıq elmi əsərin müəllifidir. Bunların
45-i xarici ölkələrdə, ilk növbədə Rusiyada, Çexiyada, İsveçdə,
Bolqarıstanda, Almaniyada, Estoniyada, Qazaxıstanda çap olun
muşdur. Onun 2 monoqrafiyası və 4 dərsliyi vardır və 20-dən
artıq beynəlxalq elmi konfranslarda məruzə ilə çıxış etmişdir.
(Almaniya, Avstriya, Niderland, Rusiya, Çexiya, Bolqarıstan,
İran və s.).
F.Ə.İmanov aspirant və dissertantların elmi işlərinə rəh
bərlik edir.
F.Ə.İmanov 1999-cu ildən Azərbaycan Respublikası Prezi
denti yanında AA K -ın Yer elmləri ixtisasları üzrə Ekspert Şura
sının eksperti və elmi katibi təyin olunmuşdur.
1997-ci ildə təşkil olunmuş YUNESKO-nun Beynəlxalq
Hidroloji Proqramı üzrə Azərbaycan Milli Komitəsinin katibi,
2005-ci ildə isə sədri seçilmişdir. 2002-2003-cü illərdə o, Av
ropa Komissiyasının TACİS proqramının Cənubi Qafqazda hə
yata keçirdiyi «Kürün su ehtiyatlarının birgə idarə olunması»
layihəsinin Azərbaycan Respublikası üzrə milli koordinatoru
olmuş, hazırda isə BMT-nin İnkişaf Proqramının «Kür-Araz
çayları hövzəsində transsərhəd deqradasiyasının azaldılması»
layihəsinin regional koordinatorudur.
61
Dostları ilə paylaş: |