Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti Fakültə: İbtidai təhsil İxtisas: İbtidai sinif Müəllimliyi Kurs: 3 Qrup: 2008 Tələbə

Təltif və Mükafatları :
“Azərbaycan SSR xalq rəssamı” fəxri adı — 12 aprel 1963
“Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adı — 26 mart 1960
Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 27 aprel 1972 (“Azərbaycan mənzərələri” işlər silsiləsinə görə)
2 dəfə “Qırmızı əmək bayrağı” ordeni — 9 iyun 1959; 19 dekabr 1969
“Əməkdə fərqlənməyə görə” medalı — 25 fevral 1946

Məişət əşyalarından ibarət Natürmortun mərhələlərlə işlənmə prossesi
Fransız dilində “cansız təbiət” mənasını verən natürmort sözü beş əsrə yaxındır ki, beynəlxalq incəsənət leksikonunda özünə daimi yer alıb.
Adından da göründüyü kimi təsviri sənətin müxtəlif texnikalarında işlənən natürmortlarda müxtəlif əşyalar (məişət əşyaları, gül-çiçək, meyvə, vurulmuş ov quşları və. S) təsvir olunur.
Dünya rəssamlığında olduğu kimi bu janr Azərbaycan təsviri sənətində də geniş yayılıb.
Əgər ona qədim miniatürlərimizdə və dekorativ sənət nümunələrimizdə kompozisiyanın bir o qədər də diqqət çəkməyən ünsürü kimi rast gəlirdiksə, artıq XX əsrdə Bəhruz Kəngərlinin simasında bu janrın uğurlu bədii təcəssümünü görmək mümkündür.
O vaxtdan bu günə kimi demək olar ki, taleyini rənglərlə təmasa- ünsiyyətə həsr edən hər bir rəssamın yaradıcılığında natürmortlara rast gəlmək mümkündür. S.Bəhlulzadə, T.Salahov, M.Abdullayev, B.Mirzəzadə, T.Nərimanbəyov, T.Tağıyev, T.Cavadov və.s bu janrda yaradılmış uğurlu əsərlərin müəlliflərindəndir.
Rəssam portret, peyzaj, natürmort şəklini çəkməzdən əvvəl təsvir etmənin
əsas qanunlarını öyrənməlidir. Rəsmə başlamazdan əvvəl məişət əşyasının daha münasib görünüş nöqtəsini Aydınlaşdırmaq, onun kağız üzərindəki yerini dəqiqləşdirmək, yerləşəcəyi məkanı Ehmallı cizgilərlə müəyyənləşdirmək lazımdır. Bu halda təsvir nisbətdə Götürülməlidir. Rəsmi sonradan pozulması asan olan yüngül, çətinliklə sezilən Cizgilzələ başlamaq lazımdır.
İstənilən an bu və ya digər həndəsi cismə cevirmək Mümkün olsun deyə əvvəl məişət əşyasının ümumi həcm formasını çizmək Məsləhətdir. Misal üçün səhəng forması isə silindrə və kürəyə, yaxud silindrə vəKonus kəsiyinə uyğundur. Rəsmi belə ümumiləşdirilmiş formada başlamaqla, əşyanın həcm və Perspektivini qurmaq mümkündür. Əşyanın nisbətini düzgün vermək üçün onun bir hissəsini digəri ilə müqaisə Etmək lazımdır.
Məsələn, səhəngi çəkərkən onun bünövrəsi eni ilə, boğazının eni isə Qulpunun uzunluğu ilə və s. Müqaisə edilməlidir. Əşyanın ümumiləşmiş formasını Qeyd etdikdən sonra onun işıqlanma dərəcəsi və konkret hissəsinin işıqlı – kölgəli Tərəfləri göstərilməlidir.
İşıq və kölgə rəsmin ifadəliyi üçün əsas vasitədir. Rəsmdə təsvir edilən
əşyalar işıq – kölgə, yanmton, işıq ləkəsi və refleksi vasitəsi ilə fərqləndirilir. İşıq və yarımton işıq şüalanın müxtəlif bucaqlar altında qəbul edən səthə malikdirlər.
Əşyanın o yerləri kölgəli olur ki, ora işığın şüaiarı qətiyyən düşmür. Belə təsəvür Yaranar ki, onlar tamamilə qara olmalıdır, lakin bu cür deyil, çünki onlarm üzərinə əşyalardan qayıdan, refleks adlanan işıq fonu düşür.
Rəsmdə işıq və kölgə perspektivlə yanaşı, məişət əşyasının həcm formasını
İfadə etməkdə də əsas vasitədir. Rəsmin ifadəliyi üzərində daim düşünmək lazımdır. Rəsmin çəkilməsində keyfıyyətli material başlıca əhəmiyyətə malikdir və onun Seçilməsinə daim ehtiyyat və məhəbbətlə yanaşmaq gərəkdir. Rəssam iş prosesində əsası qeyri əsasdan seçmək, ayırmaq, müşahidəçiliyi artırmaq, əşyanın əsas formasını müəyyən etmək adətini qazanmalıdır.