Aylaklığa Övgü

ı 
psikolojisi olduğunu ve bu psikolojinin, kavganın asıl ne- ; 
deninden bağımsız bulunduğunu unutmaya aşın derece­
de eğilimlidirler.
Uygulama olanağı bulunan biricik tercihin Komü­
nizmle Faşizm arasmda olduğu görüşü, Amerika, İngilte­
re. Fransa ve muhtemelen İtalya ila Almanya için düşü­
nüldüğünde, bence kesinlikle yanlıştır. Ingiltere Crom-

---

well idaresinde, Fransa da Napolyon idaresinde bir Fa­
şist dönem geçirmişlerdi, ama hiçbirinde de bu Faşist dö­
nem daha sonraki demokrasiye engel olmamıştır. Gelece­
ğin siyaseti bakımından, siyasal olgunluktan yoksun ulus­
lar en iyi kılavuzlar değillerdir.
Faşizme karşi itirazlarım, Komünizme karşı itirazla­
rımdan daha basit ve bir bakıma daha temellidir. Komü­
nistlerin amacını bütün olarak ele aldığımız zaman bu 
amaç bana uygun geliyor: bana uygun 
gelmeyen şey, 
amaçtan çok, amaca götüren yollardır. Am a Faşizm ko­
nusunda, amaca götüren yollar kadar amaçtan da nefret 
ediyorum.
Faşizm karmaşık bir akımdır; Alman Faşizmiyle 
İtalyan Faşizmi arasında dağlar kadar fark vardır ve Fa­
şizm, eğer yayılırsa, başka ülkelerde daha da başka bi­
çimler alabilir. Bununla birlikte Faşizmin öyle bazı esas­
ları vardır ki, bunlar olmasa Faşizm, Faşizm olmaktan çı­
kar. Faşizm antidemokratiktir. Faşizmin karakterinde 
milliyetçilik ve kapitalizm öğeleri egemendir ve Faşizm, 
çağdaş gelişmelerden zarar görmüş olup da Sosyalizm ya 
da Komünizm kurulduğu takdirde daha büyük zararla­
ra uğramaktan korkan orta tabaka kesimlerine hitap eder. 
Komünizm de antidemokratiktir, ama bir süre için, ya da 
hiç değilse, gerçek politikasını veren şeyin kendi kuram­
sal savları olduğu kabul edilebildiği sürece; ayrıca, K o­
münizm, ileri ülkelerde çoğunlukta olan ve Komünistler 
tarafından nüfusun tamamı haline getirilmek istenen işçi­
lerin çıkarlarına hizmet etmeyi amaç tutar. Faşizmin an- 
ti-demokratik niteliği daha temellidir. Faşizm, devlet yö­
netiminde büyük çoğunluğun mutluluğunu sağlamayı 
doğru ilke kabul etmeyip, «en iyiler» olarak belirli birey­
leri, ulusları, sınıflan seçerek, yalnız bunlan düşünül­
meye layık sayar. Geri kalanlar, Faşizme göre, güç kul­
lanılarak seçkinlerin çıkarlarına hizmete zorlanmalıdır.

---

Faşizm, iktidarı ele geçirme mücadelesi içindeyken 
nüfusun hatın sayılır bir bölümüne hoş görünmek zorun­
dadır. Almanya’da olsun, İtalya’da olsun Faşizm, orto- 
doks Sosyalist