Asrlar yangi davr falsafasi

UNVERSITY OF BUSSINESS AND SCIENSCE

• BT-22 ⁄41 grux talabasi Rahmatillayeva Hilolaning Falsafa fanidan “Yangi davr falsafasi ” mavzusida tayyorlagan

SLAYDI

18-19 asrlar yangi davr falsafasi

Company name

Reja:

• Yangi davr falsafasining tabiiy-ilmiy asoslari. 
• Yangi davr G`arb va Sharq falsafasidagi asosiy muammolar
• O`zbekiston faylasuflari milliy jamiyati. 

Fan va falsafaning vazifasi – insonning tabiat ustidan hukmronligini kuchaytirishga, inson sog`lig`i va go`zalligiga ko`maklashish, hodisalarning sabablarini, ularning muhim kuchlarini o`rganish zarurligi anglab yetilishiga olib kelgan. Shu sababli substansiya va uning xossalari muammolari yangi davrning deyarli barcha faylasuflarini qiziqtirgan.

 Bu davr falsafasida «substansiya» tushunchasini tavsiflashga nisbatan ikki xil yondashuv paydo bo`lgan: birinchi yondashuv substansiyani borliqning chegaraviy asosi sifatida ontologik tushunish bilan, ikkinchi yondashuv – «substansiya» tushunchasini, uning ilmiy bilim uchun zarurligini gnoseologik jihatdan anglab yetish bilan bog`liq.

Yevropada XVIII asr falsafasi XVII asr g`oyalarini davom ettiradi va rivojlantiradi. Bu davrda falsafiy tafakkur fan va ijtimoiy amaliyot sohasida erishilgan yutuqlarni umumlashtiradi. Falsafiy g`oyalar yanada kengroq targ`ib qilinadi, chunki XVII asrda falsafiy asarlar faqat lotin tilida yozilgan va ular bilan tanishish imkoniyatiga ega kishilar doirasi ancha tor bo`lgan; XVIII asrda faylasuflarning asarlari ular qaysi mamlakatda yashasa, shu mamlakat tilida yozilgan va nashr etilgan.

 XVIII asr Yevropa falsafasining ma`rifiy xususiyati

Albatta, XVIII asr falsafasi o`ziga xos xususiyatlarga ega: unda materialistik dunyoqarash mo`ljallari ham, idealistik dunyoqarash mo`ljallari ham, ateistik va deistik qarashlar ham mavjud. Aksariyat hollarda idealizm va materializm, din va fan yonma-yon turadi.

Shuni qayd etish lozimki, XVIII asr falsafasi avvalo ma`rifat falsafasi sifatida rivojlangan; qomuslar va lug`atlar, pamfletlar va boshqa nashrlarda ilmiy va falsafiy g`oyalar keng ommaga tushunarli tarzda atroflicha bayon etilgan.

“Tarix falsafasi va metodologiyasi” fani haqidagi bilimlarni qaror topshirish mavjud ilmiy adabiyotlar va zamonaviy nazariyalar hamda olib borilayotgan tadqiqot ishlarini о`rganish, fan bо`yicha tо`plangan ilg`or tajribalar, kadrlar buyurtmachilarining fikr, talab va takliflari kabi masalalarni о`z ichiga qamrab oladi.

Pozitivizm

Pozitivizm g`arb falsafasida juda keng tarqalgan yо`nalish sifatida XIX asrning 30 yillarida fransuz faylasufi Ogyust Kont (1798-1857) tomonidan asos solingan. Pozitivizm dastlab Fransiyada, sо`ngra Angliyada va G`arbiy Yevropaning boshqa mamlakatlarida rivojlandi:
Birinchi davr - O.Kont, E.Littre, E.Renan, Robert (Fransiyada), D.S.Mill, G.Spenser, Dj.Lesevich, N.Mixay-lovskiy (Rossiyada), K. Kattanso, D. Ferrari, r. Ardigo (Italiyada) kabilarning ijod etgan davri.

Inson bilimi, tafakkuri oldinga qarab harakat qiladi. Shuning uchun u о`z tarixiga ega insoniyat taraqqiyotni shu tarzda о`rganish quyidagi qonuniyatni ochishga olib keladi, yani u uch bosqichli qonuniyat deb ataladi. Birinchisi – teologik, ikkinchisi – metafizik yoki mavhumlashgan, uchinchisi – pozitiv yoki ilmiydir. Inson bilish jarayonida ana shu yо`llardan, alabatta о`tadi.

Nemis klassik falsafasi tarix falsafasini о`rganishning nixoyatda murakkab qismi bо`lib, uni nihoyatda masuliyat bilan о`rganish zarurdir. Nemis klassik falsafasi fransuz marifatchiligi kabi eski illatlarni bartaraf etishda hamda kapitalistik munosabatlarning qiyinchiliksiz rivojlanishida yangi tuzum manfaatlarini himoya qilgan. Shuning uchun u aqilni eski idealogiyaga qarshi hukmronligi tо`g`risidagi g`oyani etirof etadi va rivojlantiradi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT