Angren universiteti mustaqil ish

ANGREN UNIVERSITETI


MUSTAQIL ISH


Fan: Iqtisodiy ta’limotlar


Mavzu: “Feodal jamiyat va uning yemirilishi”

Bajardi: Sadritdinova J.
Guruh: 11 I
Tekshirdi: _________________
Angren 2023
Feodal jamiyat va uning yemirilishi


Reja:

1. 
   Feodallar sinfi
   
2. 
   Feodal jamiyatining tuzilishi va sabablari
   
3. 
   Dastlabki kapital to'plash jarayoni
   

Feodal jamiyati ikki asosiy tabaqaga - feodallar va dehqonlarga bo'lingan. “Krepostnoy jamiyati sinflarning shunday boʻlinishini ifodalagan, oʻshanda katta koʻpchilik – krepostnoylar yerga egalik qiluvchi ahamiyatsiz ozchilik – er egalariga toʻliq qaram boʻlgan”1.

Feodallar sinfi bir hil yaxlit emas edi. Kichik feodallar yirik feodallarga o'lpon to'lagan, urushda ularga yordam bergan, lekin ularning homiyligidan bahramand bo'lgan. Patron senyor, homiylik qilgan - vassal deb atalgan. Seyerlar, o'z navbatida, boshqa kuchliroq feodallarning vassallari edi.
Hukmron tabaqa sifatida feodal yer egalari davlat boshida turganlar. Ular bitta mulkni - zodagonlarni tashkil qilgan. Dvoryanlar keng siyosiy va iqtisodiy imtiyozlarga ega bo'lgan birinchi mulkning faxriy mavqeini egallagan.
Ruhoniylar (cherkov va monastir) ham eng yirik yer egalari edi. U koʻp sonli qaram va serf aholiga ega boʻlgan keng yerlarga ega boʻlib, zodagonlar bilan birga hukmron tabaqa edi.
“Feodal zinapoyasi”ning keng bazasi dehqonlar edi. Dehqonlar pomeshchikka bo'ysunib, eng yirik feodal - qirolning oliy hokimiyati ostida edi. Dehqonlar siyosiy huquqdan mahrum bo'lgan sinf edi. Yer egalari krepostnoylarini sotishlari va bu huquqdan keng foydalanishlari mumkin edi. Serf egalari dehqonlarni jismoniy jazoga tortdilar. Lenin krepostnoylikni “krepostnoylik” deb atagan. Serflarning ekspluatatsiyasi qullarning ekspluatatsiyasi kabi shafqatsiz edi qadimgi dunyo. Ammo baribir, serf o'z uchastkasida vaqtning bir qismini ishlashi mumkin, ma'lum darajada o'ziga tegishli bo'lishi mumkin.
Feodal jamiyatining asosiy sinfiy qarama-qarshiligi feodallar va serflar o'rtasidagi ziddiyat edi.
1 V.P. Lenin, Davlat haqida, Asarlar, 29-tom, 445-bet.
Ekspluatatsiya qilingan dehqonlarning feodal mulkdorlariga qarshi kurashi feodalizmning butun davri davomida olib borildi va uning rivojlanishining oxirgi bosqichida, feodal ekspluatatsiyasi nihoyatda kuchayganida alohida keskinlik kasb etdi.
Feodal qaramlikdan xalos bo'lgan shaharlarda hokimiyat badavlat fuqarolar - savdogarlar, sudxo'rlar, shahar yerlari egalari va yirik uy egalari qo'lida edi. Shahar aholisining asosiy qismini tashkil etuvchi gildiya hunarmandlari koʻpincha shahar zodagonlariga qarshi chiqib, ularning shahar aristokratiyasi bilan bir qatorda shaharlarni boshqarishda ishtirok etishga intilishardi. Kichik hunarmandlar va shogirdlar gildiya ustalari va ularni ekspluatatsiya qilgan savdogarlarga qarshi kurashdilar.
Yevropada feodalizmning kuchayishi
Rim imperiyasi 5 asr davomida qulagandan so'ng, nihoyat, Evropada feodalizm hukm surdi. Erkin dehqonlar doimiy harbiy xizmat va talonchilik tufayli asta-sekin vayron bo'ldi.
Ular qandaydir yo‘l bilan tirikchilik qilish maqsadida feodallarga yordam so‘rab murojaat qilishga majbur bo‘ldilar, ular o‘z yerlariga egalik huquqini o‘zlashtirib, ularga bir qator majburiyatlarni yukladilar. X asr oxirida qullik ixtiyoriy shaklini yo'qotadi.
Feodal va dehqon munosabatlariga hokimiyat aralashadi. Monarxlar qullik jarayonidan shaxsan foyda ko‘rdilar va aslida erkin dehqonlar mulkini yirik yer egalariga zo‘rlik bilan o‘tkazdilar.
Har bir feodal dehqonlarga o'ziga xos burch shakllarini ilgari surdi, tarix feodal munosabatlariga xos bo'lmagan liberalizm holatlari haqida gapiradi. Ayrim feodallar dehqonlarni qul qilishdan bosh tortdilar va yerdan foydalanganlik uchun mahsulot shaklida faqat ramziy soliq oldilar.
Tabiiyki, bu dehqonlarning migratsiyasini qo'zg'atdi, bu esa yaxshiroq feodalni qidirish bilan belgilanadi. 15-asrda bunday harakatlar taqiqlangan va dehqonlar nihoyat bir yer egasiga biriktirilgan. Bunday cheklash nihoyat qul va dehqon maqomi o'rtasidagi chegarani yo'q qildi.
Feodalizm zarurati
Paradoksal, lekin feodal tuzum edi zarur element insoniyat jamiyati taraqqiyotida. O'sha tarixiy sharoitlarda ishlab chiqarishning rivojlanishi faqat mehnatga o'z qiziqishiga ega bo'lgan qaram dehqonlar mehnatidan foydalanish bilan mumkin edi.
O'rta asrlarda jamiyat "namoz o'qiydiganlar" - ruhoniylar, "jangchilar" - ritsarlar va "mehnat qiluvchilar" - dehqonlarga bo'lingan deb hisoblangan. Bu sinflarning barchasi, go'yo bir tananing qismlari edi. Darhaqiqat, o'rta asrlarda vujudga kelgan jamiyatning ierarxik tuzilishi ancha murakkab va qiziqarli edi.
Shuningdek, siz haqiqiy ritsar qanday ko'rinishi va o'zini tutishi kerakligini bilib olasiz.