|
Andalusiyaning fath etilishiXolmatov Shukurillo Ziyovidin o`g`li часть
1
«
Научный импульс
»
Октябрь
, 2022
542
turadi. Tarixchi olimlar bu hududni Al-Andalusiya nomidan
tashqari “Musulmon Ispaniyasi”
yoki “Arab Ispaniyasi” deb ham atashadi.
7-
asr oʻrtalarida. Xalifalikdagi diniy
-siyosiy murakkabliklar (xalifa Ali va Muoviya
oʻrtasidagi hokimiyat uchun kurash, umaviylar qoʻshilishi, xorijiylar qoʻzgʻoloni bilan
yakunlangan) tufayli arab istilolarida tanaffus yuzaga keldi. A. z ning 1-bosqichi natijasida
yaratilgan ulkan davlatni boshqarishni tashkil etish. 7-asr oxirida boshlangan arab
istilolarining 2-bosqichida arablar Qayruan shahrini (670-yi
lda asos solingan) oʻz
qoʻrgʻ
oniga aylantirib, Shimolni bosib oldilar. Afrika, 709 yilga kelib ular Tanjerga va
Atlantika okeani qirg'oqlariga etib kelishdi.
Umaviylardan bo`lgan xalifa Al-Valid I davrida, buyuk sarkarda Toriq ibn Ziyod u
tarixda Arab bo`lmagan.U tarixda ko`proq Barbarlar nomi bilan tanilgan Amaziklar xalqidan
chiqqan.Amaziklar xalqi islom uchun kurashgan ,buyuk islomiy xalqlardan biri edi.Toriq ibn
Ziyod Shimoliy Afrika amiri Muso ibn Nusayrning sarkardalaridan biri edi. Kunlardan bir kun
Tanjer amiri Toriq ibn Ziyod nomiga Marokashning Suyeta shahri hokimi Yulian ismli
nasroniydan xat keldi. Yulianning Florinda ismli goʻzallikda tengi yoʻq qizi boʻlgan. Ota qizini
Andalusiya saroyiga tahsil koʻrishi uchun yuboradi. Biroq oʻsha davrda yuz b
ergan davlat
toʻntarilishi tufayli Andalusiya qiroli Vititsa taxtdan agʻdarilib, oʻrniga qirol Roderix keladi.
Yangi qirol Yulianning qizini zoʻrlab, oʻziniki qilib oladi. Qiz otasiga xat yoʻllab, boshidan
oʻtgan kulfatlarni bayon etadi. Tabiiyki, otaning qahri qaynab, zoʻravon qirolg
a xoinlik
qilishga ahd qiladi.
Musulmonlar ertami-kechmi Seut shahrini nasroniylar hukmidan ozod qilishini idrok
etgan Yulian, Toriq ibn Ziyod bilan muzokaralar oʻtkazib, qiziq bir taklif kiritadi. Xususan,
Yulian Tanjer amiri Toriq ibn Ziyodga Seut shahri
ni tinch yoʻl bilan topshirish, kemalarini
amirga vaqtincha berib turish va musulmonlar qoʻshinini Andalusiya togʻlarining kishi
bilmas soʻqmoqlari orqali olib oʻtishni taklif qiladi. Bularning evaziga u, agar musulmonlar
Andalusiyani zabt etishsa, qirol Vititsaning yer-
mulkini berishini soʻraydi.
45
Tariq ibn Ziyod bu haqda Musoga maʼlum qildi, u esa musulmonlarning oʻsha paytdagi
xalifasi Valid ibn Abdulmalikka maktub yoʻlladi. Halifa Yulianning taklifini bitta shart bilan
qabul qilishga ruxsat berdi: Yulia
nning soʻzlari nechogʻlik chin ekanligini tekshirish uchun
razvedka otryadini yuborish kerak. Muso 500 kishilik otryad toʻplab, unga Tarif ibn Malikni
qoʻmondon etib tayinladi.
91 hijriy yil (milodiy 710-yil)ning Ramazon oyida Tarif
Gibraltardan oʻtib, Andalusning janubiy qismini oʻrgana boshladi va Yulian taqdim etgan
axborot haqiqat ekanini koʻrdi. Shundan keyin Muso bir yil davomida qoʻshin tayyorladi va
alaloqibat yetti ming kishilik lashkar toʻplandi.
Andalusga yurishga rahbar etib Tariq ibn
Ziyodni t
ayinladi. U arab va barbar tillarini aʼlo darajada bilgan, taqvodor inson edi.
Qayd etish joizki, u qoʻshinga qoʻmondon etib arabni emas, balki barbarni tayinladi,
sababi armiyaning asosiy qismini barbarlar tashkil etib, ularning hammasi ham arab tilini
bilmasdi. Qo'mondon Tariq ibn Ziyod 711-yil 30-aprelda Gibraltarga qo'ngan kichik guruhga
45
A`zon.uz internet sayti
Международный
научный
журнал
№
3
(100),
Dostları ilə paylaş: |
|
|