Амаliy mashg’ulot №1: hfx fanining asosiy tushunchalari mohiyati, хavf turlarini, ularni guruhlash va identifikatsiyalash

Taksonomiya yangi fan bo`lib, hali to`la ishlab chiqilmagan. Biroq uning
ayrim qismlari quyidagilarni tashkil etadi:
- kelib chiqishi bo`yicha xavflar:
tabiiy, texnik, ekologik, aralash bo`ladi;
- rasmiy standartga asosan
fizik, ximiyaviy, biologik va ruhiy turlarga
bo`linadi;
-salbiy oqibatlarning ro`y berish vaqti bo`yicha
impul’siy (beixtiyor harakat)
va kumulyativ (tusatdan keluvchi) turlarda bo`ladi;
-xavflar tarqalishiga yo`l qo`ymaslik bo`yicha
(lokalizatsiya) – litosfera,
gidrosfera, atmosfera va koinot bilan bog’liq bo`ladi;
-kelib chiqadigan oqibatlariga ko`ra
charchash, kasallanish, jarohatlanish,
halokatlar, yong’inlar ko`rinishida bo`ladi;
-
keltiradigan zarari bo`yicha
ijtimoiy, texnik, ekologik va boshqa turlarga
bo`linadi;
-namoyon bo`lishi bo`yicha
maishiy, sport, yo`l-transport, ishlab chiqarish
va harbiy bo`ladi;
-olamga ta`siri bo`yicha
o`ta ta`sirchan (zaharlar, kislotalar) va sust
(narkotik moddalar, arok, sigaret) bo`ladi. Sust ta`sir deganda odamning
o`zi sababchi bo`ladigan xavf tushuniladi.

---

Xavflar ro’yxati
–
bu aniq bir tartiblar bo`yicha qo`yilgan nomlar,
atamalardir (o`zgaruvchan harorat, havo harakatining tezligi, havo bosimi,
yorug’lik, havoni ionlash, portlash, gerbitsid, shovqin, tebranish, yong’in, zaharli
moddalar, lazer nuri, elektr yoyi va boshqalar)
.
Har bir tekshiriladigan ob`ektda
o`tkaziladigan aniq tekshirishlar uchun shu ob`ekt (tsex, ish joyi, texnologik
jarayon, kasb) da uchraydigan xavflar ruyxati tuziladi.