Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat

termin
o ‘mida 
atama
derivatini qo‘llash faollashdi. Bir qaraganda, 
baynalmilal o ‘zlashmaga har jihatdan mos tushgan o ‘zso‘zning qo‘llanishi 
m a’quldek tuyuladi. Lekin 
termin
o ‘zlashmasining ta ’rifi bilan 
atama
yasa- 
masi qamrovini qiyoslash har ikki leksemani sinonim tarzda ishlatishning 
maqsadga muvofiq emasligini ko‘rsatadi. 0 ‘z vaqtida A.Hojiyev 
termin
so‘zini 
atama
yasamasi bilan almashtirishning noto‘g ‘ri ekanligi, uning sa- 
bab va oqibatlari xususida jiddiy mulohaza yuritgan edi (Hojiyev, 1996; 22- 
25). Shulami hisobga olgan holda, 
termin
o ‘zlashmasini ilm-fan, texnika so­
halari yoki tarmoqlarida qo‘llanuvchi so‘z va so‘z birikmalari, 
atama
so‘zi-
9

---

ni shartli ravishda qo‘yilgan nomlar (nomenklatura, nomenlar), xususan, 
geografik obyektlar, joy nomlari (toponimlar), arabcha 
istiloh 
o‘zlashmasini 
esa tarixiy terminologiya aspektidagi izlanishlar, tarixiy manbalar matnidagi 
tushunchalarga nisbatan ishlatish (Madvaliyev, 2017; 28-30) o ‘zini oqlaydi.
Xullas, terminlar umumadabiy so‘zlardan tubdan farqlanuvchi leksik 
qatlamni o'zid a mujassam etadi. Ushbu farq quyidagi asosiy xususiyat- 
larda aksini topadi: semiotik (terminlarda belgi va ifodalovchi o ‘zaro 
simmetrik munosabatga kirishadi); vazifaviy (terminlar nafaqat nomina- 
tiv, balki definitiv funksiyaga egaligi bilan ham xarakterlanadi); semantik 
(terminlar faqat maxsus tushunchalami ifodalaydi, ulaming har biri o ‘z 
m a’nosiga k o ‘ra unikaldir); tarqalish, ommalashish (faqat fan tiliga oid 
terminlar muayyan qismining umumadabiy tilga kirishi ulaming boshqa 
sistemaga xosligiga to‘sqinlik qilmaydi); shakllanish yo‘llari va vositalari 
(terminologiyada umumadabiy til so‘z yasalishi vositalarining harakati 
maxsuslashgan, standart, turg‘un modellami ishlab chiqishga b o ‘ysunadi) 
(Danilenko, 1977; 208).