ADAU-
nun Elmi Əsə
rl
ə
ri. G
ə
nc
ə
, 2016,
№
1
9
darlıq 31.5 sen/ha, ümumi gəlir 1460 manat, is-
tehsal xərcləri 540 manat, xalis gəlir 920 manat
və rentabellik səviyyəsi 170.3 % olmuşdur.
Variantlar üzrə daha çox xalis gəlir Gəncə -
8 sortunda 950 manat, Gəncə -110 sortunda 990
manat və AzNİXİ -195 sortunda 935 manat ol-
muşdur. Rentabellik səviyyəsi 160 min/ədəd bitki
sıxlığı olan variantlarda daha yüksək olmuşdur.
NƏTİCƏ
Pambıq sortlarında Bitki sıxlığı əsas gövdənin hündürlüyünə də öz müsbət təsirini göstərmişdir.
Bütün sortlarda 100 min/ha bitki sıxlığı olan variantlarda əsas gövdə bir neçə sm hündür olmuşdur.
Qönçələnmə, çiçəkləmə və yetişmə fazalarında daha yüksək göstəricilər Gəncə -2 ” (38; 68 və 118
sm) və “Gəncə -78” (42; 67 və 120 sm) sortlarında əldə olunmuşdur. Nisbətən aşağı göstərici “Gəncə-
8” (32; 55 və 96 sm) və “AzNİXİ-195” (34; 61 və 99 sm) sortlarında əldə olunmuşdur.
Bir kolda olan qozaların sayına və bir qozadan çıxan xam pambığın çəkisinə də bitki sıxlığı
müxtəlif formada təsir etmişdir. Bütün sortlarda 100 min/ha bitki sıxlığı olan variantlarda qozaların
sayı və bir qozadan çıxan xam pambığın çəkisi xeyli artıq olmuşdur. Göstəricilər “Gəncə-2” , “Gəncə -
78 ” və “Gəncə -110 ” sortlarında daha yüksək olmuşdur. Təcrübə aparılan sortların bioloji və
morfoloji xüsusiyyətlərindən asılı olaraq məhsuldarlıq fərqli olmuşdur. Bütün hallarda 160 min/ha
bitki sıxlığı olan variantlarda məhsuldarlıq yüksək olmuşdur. “Gəncə-8” (3,6 s/ha), “Gəncə-2” (2,5
s/ha) və “AzNİXİ-195” (3,6 s/ha) sortlarında məhsuldarlıq daha da artıq olmuşdur. Yəni məhsul artımı
18,4 % -ə qədər yüksəlmişdir. Bitki sıxlığının asılı olaraq pambıq sortlarında lif çıxımı da müxtəlif
olmuşdur. Lif çıxımı bütün sortlarda 100 min/ha bitki sıxlığı olan variantlarda 2-2,5 % yüksək
olmuşdur. Daha yüksək lif çıxımı “Gəncə-2” (7,2%), “Gəncə-8” (7,5%) və “Gəncə-110” (7,4%)
sortlarında olmuşdur.
Tədqiqatın nəticəsində məhsuldarlıq, xalis gəlir və rentabellik səviyyəsi 160 min/hek bitki
sıxlığı olan variantlarda o, cümlədən “Gəncə-2”, “Gəncə-8” və “Gəncə-110” sortlarında xeyli yüksək
olmuşdur.
ƏDƏBİYYAT
1. Seyidəliyev N.Y. Pambığın məhsuldarlığını artıracaq bitki sıxlığının, suvarmaların və gübrə
normalarının müəyyənləşdirilməsi. Gəncə: 2004, 126 s.
2. Сейидалиев Н.Я Рост и развитие хлопчатника при различной густоте стояние растений
и применении удобрений Журнал «Плодородие» № 5 (56) М.: 2010. c. 13...14.
3. Сейидалиев.Н.Я Влияние норм удобрений режима орошения и густоты стояния расте-
ний на рост и развитие хлопчатника. Журнал «Аграрная наука» №7 М.: 2010, с. 14...17.
4. Seyidaliyev N.Y.The influence of various doses of mutagens on productivity of various
grades of bcotton . 3
rd
In International scientific conference “Applied Sciences and Techno-
logies in the United States and Europe: common challenges and scientific findings” November
11-12, 2013
Nev York, page114…115.
5.Seyidaliyev N.Y.The content of nitrogen, phosphorus and potassium in the bodies of cotton in
Accordance withthe norms of fertilizers, irrigation regime and density of standing of plants.
Science, Technology and Higher Education Materials of the IV international Research and
practice conference Vol. II January 30 th, Westwood, Canada 2014, page 1...22.
6. Seyidaliyev N.Y.The technologıcal propertıes and output fıbres ın accordance wıth the norms
of fertılızers, irrigatıon and plant stand densıty. 7th International Scientific and Practical
Conference “Science and Society” 23…30 March 2015, London
7. Mahmudov R.S. Seyrəltmə müddətinin pambığın inkişaf dinamikasına təsiri. //Azərbaycan
Aqrar Elm// Bakı: 2009, № 3-4, s.77.
Impact of vegetation density on structural indicators of cotton varieties
Doctor of Philosophy in Agricultural Sciences
N.Y.Seyideliyev
Azerbaijan State Agrarian University
SUMMARY
Vegetation density is one of the most important agro technical measures for cotton varieties. It
cannot be replaced with any agro technical measures. The more plants are in the fields and the more
correctly they are placed in the pits, the more productivity and the quality of products are highly.