8-Mavzu: Mikroevolyutsiy haqida tushuncha. Режа

2. Migratsiyaning evolyutsiyadagi ahamiyati
Bir turga kiradigan populyatsiyalar tabiatda batamom bir-biridan alohidalashmagan. Shuning uchun bir populyatsiyadagi organizmlarning o‘z arealidan chiqib, ko‘chib yurishi tabiiy bir holdir. Tirik organizmlarning ko‘chishi ekologiyada ham, evolyutsion ta’limotda ham keng qo‘llaniladi va ahamiyatlidir. Ekologiyadagi bunday ko‘chishlarning evolyutsion roliga ahamiyat berilmaydi.
Organizmlarning ko‘chib yurishi kundalik va mavsumiy bo‘ladi. Masalan, umurtqali hayvonlar, bo‘g‘imoyoqlilarning yuksak darajada rivojlangan vakillari ozuqa topish uchun harakatlanadi, ko‘chib yuradi. Baliq va qushlar yashash sharoiti qulay bo‘lgan joylarga mavsumiy ko‘chib yuradi.
Evolyutsiya nazariyasi nuqtai nazaridan tirik organizmlarning ko‘chishi (migratsiyasi) keng ma’noda, ya’ni bir populyatsiyaga kiradigan organizmlar bilan chatishtishi natijasida, genofondining o‘zgarishi, hatto yangi tur hosil bo‘lishi uchun asos bo‘lishi tushuniladi.

Alohidalanish (izolyatsiya) evolyutsiya jarayonning dastlabki faktori sifatida

Alohidalanish deyilganda turlarning yoki populyatsiyalarning biologik va geografik jihatdan bir-biridan ajralib turishi tushuniladi. Ajratib turuvchi faktorlar esa izolyatlar deyiladi.
Evolyutsiya jarayonida alohidalanish organizmlarning osonlik bilan chatishishini bartaraf etishga, populyatsiya va turlarga mansub organizmlardagi farqning ko‘payishi va mustahkamlanishiga qaratilgan. Farqlarning mustahkamlanishi esa o‘z navbatida yangi populyatsiya va tur shakllanishiga olib keladi.
Alohidalanishning ikkita turi bor:
1. Territorial yoki geografik alohidalanish
2. Biologik alohidalanish

Mavzuni o‘zlashtirish yuzasidan topshiriqlar va savollar

1. 
   Mikroevolyutsiya bu...
   
2. 
   Tur tushunchasining ta’rifi
   
3. 
   Tur tushunchasining rivojlanish tarixi
   
4. 
   Bobur ijodida tur masalasi
   
5. 
   Tur mezonlari
   
6. 
   Turning genetik va embriologik mezonlarini hozirgi holati va istiqbollari
   
7. 
   Agam va klonal formalarda tur tushunchasining o‘ziga hosligi
   
8. 
   Turning tarkibi haqida
   
9. 
   Geografik o‘zgaruvchanlik haqida
   
10. 
    Klinal o‘zgaruvchanlik haqida
    
11. 
    Duragay zonasi haqida
    
12. 
    Yashash uchun kurashning mazmuni
    
13. 
    Yashash uchun kurashning turlari
    
14. 
    Yashash uchun kurashning evolyutsion ahamiyati
    
15. 
    Eliminatsiyaning mazmuni
    
16. 
    Eliminatsiyaning turlari
    
17. 
    Eliminatsiyaning evolyutsion ahamiyati
    
18. 
    Tabiiy tanlanishning mazmuni
    
19. 
    Tabiiy tanlanish evolyutsini harakatlantiruvchi kuch sifatida
    
20. 
    Tabiiy tanlanishning samaradorligi va tezligi
    
21. 
    Tabiiy tanlanishning turlari va ularning mazmuni
    
22. 
    Tabiiy tanlanishning ijodiy ahamiyati
    
23. 
    Jinsiy tanlash turlari va ularning ahamiyati
    
24. 
    Moslanish tabiiy tanlanish ekanligi