223
5. BOB. DRONLAR
5.1. Dronlarning yaratilish tarixi
"
DRONLAR
" aslida ikkita toifaga bo'lingan bo`lib,
inson aralashuvisiz
uchib ketadigan to'liq avtonom asbobdir. Boshqalari masofadan turib
boshqarish bo'yicha ish olib boradi.
Uchuvchi yerda boshqarish va uchuvchi aparatni harakatlarini kuzatish,
yoki xonada ekrandan maxsus ko'zoynak
yordamida kuzatib boorish
imkoniyatlari mavjud bo`lgan. Har ikkala turdagi turli xil texnologiyalardan
foydalanilgan
va turli xil potensialga ega, biroq ular teng darajada dronlar
hisoblanadilar.
Dronlar bir asrdan oshiq vaqt mobaynida sodir bo'lgan. Darhaqiqat, bu
yangi emas: insoniyat uchib ketish uchun juda ko'p yo'llarni kashf etdi, lekin
aksariyati xavfli bo'lib chiqdi, shuning uchun uchuvchisiz havo vositasi ixtiro
qilngan.
1898
yilda
Nikola Tesla
"Telemechanization" ni taqdim qildi,
uning
yordamida radio chastotalarni ishlatib, kichik
bir qayiqqa masofadan turib
boshqarildi. Dastlabki samolyotning yana bir misoli - Birinchi jahon urushi
davrida olim
Charlz Kettering
tomonidan ishlab chiqilgan eksperimental
uchuvchisiz raketa
Kettering Beetle sanaladi
.
5.1.1-rasm. Charlz Kettering va uning ixtirosi
224
Uchish uchun birinchi uchuvchisiz radio boshqariladigan uchish aparati
Queen Bee
bed nomlangan va undan ilk bor foydalanishgan
5.1.2-rasm. Queen Bee nimli uchuvchisiz uchish moslamasi
5.2. Dronlarning turlari va ularning tasnifi
Xozirgi
kunda dronlarning soha
yo`nalishlari bo’yicha foydalanish
maqsadlariga qarab
bir qancha turlari mavjud b
o’lib, qishloq xo’jaligi,
agrokimyoviy tadbirla yoki geodeziya va kartografiya sohalari uchun maxsus
jixozlangan dronlardan foydalanib kelishmoqda.
