| Tasavvuf ta’limotida borliq muammosi. Tasavvufda oriflar va oshiqlar o‘zlarining poetik asarlarida va mifologik g‘oyalarida borliq haqidagi bilimlarini bayon etganlar.
Poetik ontologiyada birinchidan, ramz, majozlar, qiyos va h.k. ko‘p. Ikkinchidan, ushbu ontologiya inson tafakkuriga emas, ko‘proq tuyg‘ularga yo‘nalgan. Ayniqsa, musiqa jo‘rligi, tasviriy san’at asarlarida namoyon bo‘lgan, «Aruz» vaznida bitilgan maqomlarda kuylangan.
Uchinchidan, poeziya qalb faolligining mahsuli hisoblanadi va u asosan, tuyg‘ularga ta’sir etadi. Buni anglashning mantiqiy tafakkurdan yuqori shakli, deyish mumkin. Shu ma’noda poeziyani tushunish uchun ongning mantiqiy (nazariy) tafakkurdan yuqoriroq shakli – intellektual intuitsiya taqazo etiladi. Chiziqli (mantiqiy) tafakkurning yolg‘iz o‘zida esa, na intellektual va na estetik (hissiy) intuitsiya ishtirok etmaydi. Shu ma’noda A.Navoiy aytganidek, majozlar haqiqatga ancha yaqinroq. To‘rtinchidan, ramzlar, majozlar hammaga ham aytilishi mumkin bo‘lmagan ba’zi g‘oyalarni (sirlarni) muayyan odamlargagina yetkazish vazifasini bajargan .
Dostları ilə paylaş: |
