2-mavzu: marketing konsepsiyalari va ularning evolyutsiyasi reja

2-MAVZU: MARKETING KONSEPSIYALARI VA ULARNING EVOLYUTSIYASI
REJA:
2.1. Marketing konsepsiyalarining paydo bo’lish tarixi.
2.2. Marketing konsepsiyalarining rivojlanish evolyusiyasi.
2.3. Zamonaviy marketing konsepsiyalari, ularning rivojlanish shart-sharoitlari.


2.1. Marketing konsepsiyalarining paydo bo’lish tarixi.

Marketing dunyo amaliyotida to’satdan paydo bo’lgan emas. U ishlab chiqarishni va sotishni rivojlantirish uslublari, maqsadlari va vazifalariga menejerlarning ko’p yillik qarashlari natijasidir. Qadim o’tgan zamonlarda etikdo’z o’z ustaxonasi peshtog’iga bir juft ta’mirlangan etikni osib qo’yib, tovarni siljitishning ayrim uslublaridan foydalangan, zero marketing konsepsiyasi ancha keyin paydo bo’lgan. XVIII asrning ikkinchi yarmida taniqli iqtisodchi Adam Smit o’zining “Jamiyat boyliklari” asarida ishlab chiqaruvchining iste’molchining talabini qondirishdan bo’lak tashvishi yo’qdir - deb yozgan edi.

Marketing dastlab menejment doirasida iqtisodiyotning alohida tarmoqlari va iqtisodiyot nazariyasining sintezi sifatida rivojlanib bordi. 1940-1950 yillarda marketing menejment nazariyasi bilan birlashib, yangi bozorga yo’naltirilgan boshqaruv nazariyasini (marketing menejmenti deb ataldi) shakllantirdi. Sotish bilan bir qatorda iqtisodchilar bozorni batafsil tahlil qilishni, so’ngra 1960-1970 yillarda iste’molchilar bilan munosabatlar va bozor segmentasiyasini qo’shdi. Keyinchalik mijozlarga kredit berish usullari, sotishdan keyingi xizmat ko’rsatish va boshqalar ishlab chiqildi.
Marketing rivojlanish tarixi shuni ko’rsatadiki, marketing dastlab ishlab chiqarish sohasida qo’llanildi. Shu jihatdan ham dastlab tovarlar marketingi deb nomlandi. 1950 yillargacha marketing ishlab chiqarishni tashkil etish, tovar sifati, o’rami, tovarningekspluatasion xususiyatlarga e’tibor qaratilgan. 1950 yillardan keyin marketing asta-sekinlik bilan boshqa sohalarga ham kirib bordi 2.1-jadval.
2.1-jadval