100 Soruda Merkez Bankacılığı
25
Rezervler
20.Merkez bankaları neden rezerv tutarlar?
Günümüzde ülkelerin rezerv tutma nedenleri şu şekilde sıralana-
bilmektedir:
• Uygulanan para ve kur politikalarını
desteklemek,
• Kriz zamanlarında yaşanan şokların
ülke ekonomisi üzerindeki
olumsuz
etkilerini en aza indirmek,
• Dış borç ödemelerini gerçekleştirmek ve ülkenin diğer döviz ihti-
yaçlarının karşılanmasına yardımcı olmak,
• Ödemeler dengesi kaynaklı ihtiyaçlar için gerekli döviz likiditesini
bulundurmak.
Bir ülkenin yetkili kurumları tarafından yeterli düzeyde uluslararası
rezervin temin edilmesi ve saklanması sürecine “rezerv yönetimi”
denilmektedir. Rezerv
yönetimi ile sorumlu kurum,
genellikle bu
sürece ilişkin risklerin yönetilmesinden de sorumludur.
Ülkelerin
birçoğunda bu görevi merkez bankaları üstlenmektedir.
Ülkemizde de Merkez Bankası Kanunu’nun 4. maddesinin (I) numa-
ralı bendinin (e) alt bendine göre, “Ülke altın ve döviz rezervlerini
yönetmek” Merkez Bankasının temel görevleri arasındadır. Ayrıca,
Kanun’un 53. maddesinin (b) fıkrasında “Banka, ülke altın ve döviz
rezervlerini para politikası hedefleri ve uygulamaları çerçevesinde
yönetir.” ifadesi yer almaktadır.
21.Merkez bankası rezervleri nelerden oluşur?
Uluslararası rezervler; ülkelerin para otoriteleri tarafından kontrol
edilen, kullanıma hazır, birbirlerine çevrilebilme özelliği bulunan ve
uluslararası ödeme aracı olarak kabul edilen varlıklardır.
Uluslararası rezerv olarak sayılan varlıklar şunlardır:
• Konvertibl (birbirlerine dönüştürülebilir) döviz varlıkları (euro,
ABD doları, İngiliz sterlini vb.)
• Uluslararası standartta altın
• Özel Çekme Hakları
• Uluslararası Para Fonu (IMF)
Rezerv Pozisyonu
Bir ülkenin döviz rezervleri, dış ödeme zorluklarının yaşanması du-
rumunda parasal yetkililer tarafından kontrol edilen, kullanıma ha-
zır dış varlıklar olarak tanımlanabilmektedir. Döviz rezervleri, doğ-
rudan finansman kaynağı olabileceği gibi, dış ödeme güçlüklerinin
neden olabileceği olumsuzlukların dolaylı olarak düzenlenmesi ve
denetlenmesinde, döviz kurunu etkilemek suretiyle, piyasalara mü-
dahale amacıyla kullanılabilmektedir.
