10-mavzu. Investisiya loyihalarida xarajatlar tahlili

• “Sof aylanma kapital” tushunchasi aktivlarning xususiyati va summalarini aniqlashda ishlatiladi va bunda qisqa muddatli majburiyatlarni to‘lashda qo‘llaniladi. Qarzlar to‘langandan keyin qoladigan summa kelgusi ishlab chiqarish ehtiyojlarini qondirish uchun ishlatiladi.
• Agar analitik aylanma kapitalning doimiy va o‘zgaruvchan kapital sifatida tasniflanishiga e'tirozli munosabati bo‘lmasa, u holda sof aylanma kapital aylanma kapitalning o‘rtacha uzoq muddatli darajasi sifatida qo‘llaniladi va u o‘rta yoki uzoq muddatli moliyalashtirish yoki aksiyadorlik kapitali hisobiga qoplanishi lozim.

Debitorlar - mahsulotni sotish sharti sifatida xaridorlarga berilgan tijorat kreditlari, o‘z navbatida, bu bo‘limning hajmi ushbu firmaning kreditga nisbatan sotish siyosati bilan aniqlanadi. Debitorlik summasini (qarzini) quyidagi formula orqali aniqlash mumkin:

• Debitorlar - mahsulotni sotish sharti sifatida xaridorlarga berilgan tijorat kreditlari, o‘z navbatida, bu bo‘limning hajmi ushbu firmaning kreditga nisbatan sotish siyosati bilan aniqlanadi. Debitorlik summasini (qarzini) quyidagi formula orqali aniqlash mumkin:
• Kredit muddati (oylarda)
• Debitorlar = ------------------------------------x Yillik yalpi sotish
• 12hajmi qiymati
• Bunday hisob-kitoblar har bir sotish jarayonida bajarilishi kerak. Yillik yalpi sotish hajmining qiymati sotilgan mahsulotga ketgan xarajatlardan (ya'ni, ishlab chiqarish xarajatlari + marketing va sotish xarajatlari) amortizasiya va foizlarni ayirish yo‘li bilan hisoblanishi lozim.

tovar-moddiy zahiralari tarkibiga quyidagilar kiradi

• - ishlab chiqarish materiallari;
• - tugatilmagan ishlab chiqarish;
• - xom ashyo va yarim tayyor fabrikatlar;
• - tayyor mahsulot va boshqalar.

3. Ishlab chiqarish va marketing xarajatlari tahlili

• Ishlab chiqarish xarajatlari o‘z ichiga quyidagi moddalarni qamrab oladi:
• - materiallar (asosan, o‘zgaruvchan xarajatlar), ya'ni xom ashyo, asosiy va yordamchi ishlab chiqarish materiallari, ehtiyot qismlar;
• - ishchi kuchi (ishlab chiqarishdagi xodimlar);
• - ishlab chiqarish elementlari va mehnatning turlariga bog‘liq holdagi doimiy yoki o‘zgaruvchan xarajatlar;
• - umum ishlab chiqarish ustama xarajatlari (ya'ni, doimiy xarajatlar).