1. mm, onun vəzifələri və qurulma prinsipləri

MM qüvvələrinin rabitə vasitələri-müxtəlif tipli telefon aparatlarından,
telefon kabelindən, ultraqısadalğa radiostansiyalarından və tabel üzrə verilən digər
avadanlıqdan ibarətdir.
Müəllim qeyd edir ki, obyektlərdə də rabitənin adları çəkilən bütün dörd
növündən aşağıdakı qaydada istifadə olunur:
Məftilli rabiətə – rayonun (şəhərin) nazirliyin (yuxarı idarənin) rəhbərliyi ilə:
obyektin sığınacaqları, müşahidə postu, öz iş yerlərindəki sex və şöbə rəisləri və
obyektin MM xidmətləri ilə əlaqə saxlamaq mümkündür.
Radiorabitə – obyektdə, adətən MM rəhbərinin radioşəbəkəsi təşkil edilir,
buraya dəstə komandirlərinin radiostansiyaları qoşulur. Obyekt MM rəhbərlərinin
radiostansiyası isə şəhər (rayon) rəhbərinin radioşəbəkəsinə daxil edilir.
Radiorabitədən xüsusən yürüş zamanı və zədələnmə ocaqlarında xilasetmə işləri
aparılarkən istifadə olunur.
Səyyar rabitədən – texniki rabitə avadanlıqları olan əsas istiqamətlərdə əlavə
vasitələr kimi, belə avadanlıq olmayan hallarda – əsas rabitə növü kimi istifadə
edilir.
Siqnalla rabitə vasitələri – sirenalar, siqnal raketləri və bayraqcıqları həm
xəbərdarlıq üsün, həm də MM-in sərəncəm və komandalarını çatdırmaqdan ötrü
yardımçı vasitələr kimi işlədilir.
Rabitə xidmətini icra etmək üçün obyektlərdə, eləcə də MM qüvvələrində
rabitə qrupları və manqaları yaradılır. Bunlardan təşkilati strukturu, şəxsi heyətinin
sayı və avadanlıqla təchizat normaları yuxarı MM rəhbərləri tərəfindən müəyyən
edilir.
Müəllim rabitə bölmələrinin təşkilati quruluşunu sxemlərdə izah edir, onların
təchizatındakı əsas rabitə vasitələrinin nümunələrini göstərib, qısa taktiki-texniki
göstəriciləri ilə dənləyiciləri tanış etdikdən sonra deyir ki, obyektin rabitə sistemi
MM-in bütün fəaliyyət mərhələlərində – yəni müəssisənin daimi yerləşdiyi yerdə
və xilasetmə işləri aparılan sahələrdə obyekt rəhbərini etibarlı rabitə ilə təmin
etməlidir. Məsələn, müəssisənin daimi yerində MM-ə hazırlıq səviyyələrinə
keçirilərkən rabitə burada əvvəlcədən düzəldilmiş idarəetmə məntəqəsindən təşkil
edilir.
Məntəqədə aşağıdakı rəbitə vasitələri olmalıdır:
- obyektin xəbərdarlıq vasitələrini idarə edən aparatlar;
- nazirliyin (şirkətin) eləcə də rayonun (şəhərin) MM qərargahı digər təşkilatları
ilə telefon rabitəsi;
- müəssisənin sığınacaqları, «Hava həyacanı» siqnalı üzrə işini dayandırmayan
sexləri, eləcə də MM qüvvələri, o cümlədən də müşahidə postu ilə bilavasitə,
yaxud, obyektdəki ATS vasitəsilə telefon rabitəsi;
- rayonun köçürmə (qəbuletmə), toplanış, nəqliyyata mindirmə
(düşürmə) məntəqələri ilə – şəhərin ATS-i vasitəsilə telefon rabitəsi;
- obyektin şəhərdənkənar zonadakı operativ qrupu ilə sifariş sistemi qaydasında
telefon rabitəsi;
- yerli MM qərargahı və fəaliyyətdə olan kəşfiyyat bölmələri ilə radio rabitəsi.
Digər hallarda da rabitənin müxtəlif növlərindən kompleks surətdə istifadə
edilir.Sonra müəllim xəbərdarlığın təşkili sxemini izah edir.