1. mm, onun vəzifələri və qurulma prinsipləri

Rabitənin və xəbərdarlığın təşkilindəMM qərarğahlarının rolu.
Qərarğah bütün mühafizə işlərinin təşkilatçısı, mülki müdafiənin əsas
idarəetmə orqanıdır. Etibarlı rabitə sisteminin yaradılmasına və xəbərdarlığın
vaxtında təşkil edilməsinə məhz qərarğah cavabdehdir. Bu, onun ən vacib
vəzifələri sırasına daxildir.
Qərarğah rabitəni və xəbərdarlığı MM rəhbərinin qərarı və yuxarı qərarğahın
rabitə haqqında sərəncamı əsasında təşkil edir. Rabitənin təşkilinə ümumi rəhbərlik
şəxsən MM qərarğahının rəisinə həvalə olunmuşdur.
O özünün tabeliyindəki rabitə qüvvələri və vasitələrinin vəziyyətini və
imkanlarını bilməyə, rabitənin təşkili üzrə vəzifələri vaxtında müəyyənləşdirməyə
və tabelikdə qərarğahlara, qüvvələrə rabitənin yaradılması barədə sərəncam
verməyə borcludur.
Rabitəni və xəbərdarlığı bilavasitə təşkil etmək və həyata keçirməkdən ötrü
şəhərlərdə (rayonlarda, obyektlərdə) sülh dövründə mövcud olan müvafiq qüvvə və
vasitələrdən istifadə etməklə rabitə xidməti və hərbiləşməmiş rabitə dəstələri
yaradılır. Xidmətin rəisi vəzifəsinə-bazası əsasında xidmət yaradılan müəssisənin,
bölmənin (rabitə qovşağı, telefon stansiyası və s.) rəhbəri təyin olunur. Belə xidmət
yaratmaq üçün baza (rabitə qovşağı, telefon stansiyası və s.) olmayan obyektlərdə
rabitə və xəbərdarlığın təşkil vəzifəsi MM qərargahı rəisinin köməkçilərindən
birinə həvalə edilə bilər. Xidmətin rəisi rabitə və xəbərdarlıq üzrə tədbirlərin
planlaşdırılması, vaxtında həyata keçirilməsi, qüvvə və vasitələrin daim hazır
saxlanması, avadanlığın təmir olunması üçün cavabdehdir.
Rayonda və obyektdə rabitənin vəxəbərdarlığın təşkili
Şəhərin (rayonun) ərazisində vahid MM rabitə sistemi yaradılmalıdır. Buna
bütün mövcüd qüvvə və vasitələri, o cümlədən də dolayı rabitə xətlərini bir
mərkəzdə (MM rabitə xidmətlərində) cəmləşdirmək onlara rəhbərliyi
mərkəzləşdirilmiş halda planlaşdırmaq və rabitənin bütün növlərindən kompleks
halında istifadə etməklə nail olmaq mümkündür.
Şəhərin (rayonun) rabitə xidməti imkan verməlidir ki, MM rəhbərləri öz
idarəetmə məntəqələrindən tabelikdəki təşkilatların və MM xidmətlərinin başçıları
ilə yuxarı və qarşılıqlı fəaliyyət gösrən MM qərargahları ilə, eləcə də ərazi MM
dəstələrinin komandirləri kəşfiyyat orqanları, əhalini köçürmə (qəbuletmə),
nəqliyyata mindirmə (düşürmə) məntəqələri ilə etibarlı əlaqə saxlaya bilsin,
həmçinin, hər cür təhlükəli hallar barədə vəzifəli şəxsləri və bütün əhalini vaxtında
xəbərdar etmək mümkün olsun.
Obyektlərdə də rabitənin rolu və əsas vəzifələri mahiyyətcə şəhərdə (rayonda)
olduğu kimidir. Burada rabitə sistemi konkret olaraq müəssisənin rabitə qovşağını
(rabitə vasitələrini) və MM dəstələrinin rabitə vasitələrini özündə cəmləşdirir.
İri müəssisələrin rabitə qovşaqlarında adətən, istehsalat avtomat-telefon
stansiyası (İATS), radioyayım qovşağı, texnoloji rabitə xətləri (sexlərlə, şöbələrlə
dispetçer rabitəsi) olur.
Obyektlərin idarəetmə məntəqələrindəki rabitə qovşağında isə kommutator
(telefon stansiyası), radiorabitə vasitələri (əsasən ultraqısadalğa radiostansiyaları),
siqnal vasitələri, vacib obyektlərdə isə həmçinin son bloku xəbərdarlıq aparaturu
olmalıdır.