1. Mavzu: Xorijda maktabgacha ta`lim fanining predmeti. Jahon mamlakatlari ta’limi taraqqiyotining ayrim masalalari

Tayanch  iboralar: 

blended  learning  (aralash  o‘qitish),  mahorat  darslari, 

vebinar  dars,  evristik  metodlar,  tyutor,  supervizor,  fasilitator,  edvayzer, 

moderatorlik  faoliyati,  trimestr,  ―xanlar

‖

,  dzyuku  maktablari,  gakuenlar, 

tanki-daygaku,  kenkyu-sey,  elementar  ta’lim,  yo‘nalish  maktablari,  asosiy 

maktab, real maktab, gimnaziya, umumiy maktab, fond stipendiyalari, Maks 

Plank  jamiyati,  Gelmgols  jamiyati,  Fraungofer  jamiyati,  Leybnits  jamiyati, 

kasbiy  akademiya,  xagvonlar,  ―fuqarolik  maktabi

‖

,  xangil,  xancha,  susen-

standart  testlari,  chesusenlar,  flamand  maktab  dasturi,  subsidiya,  ―ona  

maktab, differensial ta’lim, integrativ ta’lim, masofaviy ta’lim. 

             

O‘zbekiston  jahon  andozalariga  mos  keladigan  ko‘p  bosqichli  ta’lim 

tizimiga  o‘tmoqda.  Ta’lim  texnologiyalari  jahon  andozalariga  mos  keladimi, 

ilg‘or  tajribalar  ta’lim  texnologiyalariga  kirib  bormoqdami?  -  degan  savol 

hammamiz uchun o‘ta muhimdir.  

Biz  foydalanadigan  ta’lim  texnologiyalari  shaxsni  rivojlanishiga,  mustaqil 

ishlashga  o‘rgatishi  zarur.  CHet  el  tajribalarini  o‘rganib,  ularni  sharoitimizga 

moslab tatbiq qilish kerak. Bu borada bir qator chet el tajribalari, xususan Isroil 

davlati tajribalari bilan tanishish maqsadga muvofiq bo‘ladi. 

---

4 

 

Isroil  davlatida  ta’lim  5  yoshdan  18  yoshgacha  davlat  byudjeti  hisobiga 

amalga oshirilib, uch bosqichdan iborat (maktabga 6 yoshdan qabul qilinadi): 

a) boshlang‘ich ta’lim (1-4 sinflar), 

b) o‘rta ta’lim (5-9 sinflar), 

Bu bosqichlar yakunida butun Isroil bo‘yicha bir kunda bitirish imtihonlari 

bo‘lib  o‘tadi.  Natijalari  asosida  o‘quvchilar  o‘zi  tanlagan  maktab  yoki 

texnologik maktablarda o‘qishni davom ettiradi. 

v) texnologik ta’lim (10-12 sinflar). 

O‘quvchilar  bu  bosqichda  kasbiy  bilim  oladilar  va  universitetlarga  kirish 

huquqini  beruvchi  attestat  uchun  imtihon  topshirib  borishadi.  (Attestatga 

imtihon  topshirish  juda  murakkab  jarayondir.)  Har  yili  12-sinfni  tugatgan 

o‘quvchilarning o‘rtacha 20-40 % attestat oladilar.  

SHundan keyingi barcha toifadagi ta’lim xizmatlari pullik. 

O‘n  sakiz  yoshga  kirgan  o‘g‘il  -  qizlar  majburiy  armiya  xizmatiga 

chaqiriladi.  

Armiya xizmatidan keyin attestati borlarning deyarli hammasi universitetga 

o‘qishga  kiradi.  Attestat  olmaganlar  texnologik  maktablarda  o‘qishni  davom 

ettirishi yoki olgan kasbi bo‘yicha ishlashi mumkin.  

Attestati  yo‘qlar  texnologik  maktablarning  13-14  sinflarida  o‘qiydi,  lekin 

istagan  sinfdan  so‘ng  kichik  texnik,  texnik  hujjati  bilan  o‘qishni  yakunlashi 

mumkin.  15-16  sinflarda  o‘qishni  davom  ettirganlar  kichik  injener  (15-sinf)  va 

bakalavr  (16-sinf)  diplomiga  ega  bo‘ladi.  Bunday  sinflarga  ega  bo‘lgan 

texnologik  maktablar  Isroil  yoki  chet  el  univesitetlari  bilan  shartnomaga  ega 

bo‘lib, shu universitetlarning diplomlarini berishadi.