1. Jerdinz-qaraslar. Jerdinzilis strukturasi

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
1. Jerdinz-qaraslar. Jerdinzilis strukturasi

• Paleoekologiya pa payda boliwi ham oninzilisi.

• Joba:
• 1. Jerdinz-qaraslar.
• 2. Jerdinzilis strukturasi.
• 3. Jer qatlamlari.

Bunde alimlardin payda boliwi haqqinda en Quyash sistemasinda tarqalip ketpen gaz-shigleklerinen payda bolga ko daan ham Jer sonday-aq, basqa planetalar Quyash payda bolgan kosmik shanan. Jer shama menen 4,5 mlrd jil aldin payda bolg evoluciyasi shama menen 10 redi. Ol Quyash ham onini planetalar kosmosta tarqalglar jaanina isengen. Oninlken partlaw naan tolqin jalar ham gazler bir-biri menen toqnasadi na awir ham ulekler payda bolgtip bul boan.

• Bul teoriyani 1755-jili birinshi bolip nemis filosofi I.Kant ilgeri su sistemasindagan shanne gazlerden payda bolg teoriyasi boyinsha Utiyjesinde payda bolgrdeminde kosmik shantiyjede enlken boan. Waqit olekler bir-biri menen birigip Quyash sistemasi payda bolg payda boliwi haqqinda gelid teoriyasi:
  • Jerdina koan.
  • Jer ham sistemadagrepinen shigan kosmik shanan.
  • Bul teoriyaninrgen.

  JerdinNebular teoriyasi payda boliwi haqqinda :

• Birinshi nebular teoriyasin fransuz astranomi ham matematigi P.S.Laplas jaratqan.
• Ol basim nain ma shetindegi sentrifug kushi tartiliw kusip bargtkennen sonberi planetalarg payda boliwi haqinda enslepki kosirde adamlar kosmos , planetalar ham basqalar haqqinda daan waqittan baslandi.
  • Jer planetasinin daz-qaraslar XVII aslepki bilimler payda bola baslag payda boliwi haqqinda tiykarinan eki tu Jer kosmik shan payda boldi.
  • 2) Diniy nde jaratti ham ol bul jerge har turli osimlik ham haywanlardi payda etti.

  4,5 mlrd jil burin jer endi taslar ham shan menen birge Quyashqa aylanbagindilardan ibarat edi. Bulardintiyjede olar qiziy basladi. Radioaktiv elementlerdinlken basimi ham botiyjesinde jas planetamizdinre kotiyjede temperatura parqi sebepli jer aqir aqibet 4 qatlamglindi. Planetamizdinsip qalsaniz sizdi 48 000 pil basip turga tenzesindegidey temperaturani sezesiz. Yag.

  Jerdin suwiq qatlami bul Jer qabigI qalini tubinde oninligstinde 40-45 km ge tenI bir tekis emes, ol omiyshe ha ha sonI utiyjesinde Hindstan plitasi Aziya plitasina kelip urildi ham nanyadag u eni. Jer qabigligrlishe. Misal ushin okeanlar tu qalinI 5-7 km bolsa. Materik u. Jer qabigz aldina plitalardan ibarat ham olar harekette boladi. Plitalardinreket etiwi tektonika dep ataladi. Misal ushin englken plitalar jilisiwi natiyjede dui enlken taw sistemasi Gimalay payda boldi.

• Plitalar ajiralsa ne boladi , onday jagbinese okeanlar astinda juadi. Eski qabip bolsa kontinental plita astina kirip ketedi bunday jerlerde batiqlar payda boladi. Dui okean tu shuqur batiq jeri Mariana bolip oninI 11022 metrge tenkken plitalar Mantiyada eriydi ham issi magma halinda joqarigteriledi. Basim artiwi na basi buni kol ham altinguadi, sonday-aq lavalar da atiladi. Natiyjede Vulkanlar payda boladi.

Daan dep isengen.

• Daan dep isengen.
• Bul ta darepinen oylap tabilgre quday Vishnu tasqaba koterip turadi, keyinshelik ogrdemge kelgen.
• Bugliymat keyinshelik grekler tatilgen.

• Insaniyat XVI a domalaq formada ekenligin daan 1519-1522-jilarda ispanlar talkemlestirilgen ekspediciya jane arqagMaterikler ham okeanlardiniwiMaterikler ham okeanlardiniwizininplegen izertlewlerinen son daterik bolgin aytip oterikti Vegener Pangeya dep atadi. Greksheden awdarma islegende Gaia jer.

• Bul ualari jalgan. Bul okean Pantalassa dep atalgTalassa tennini bildiredi. 250 mln jil aldin bul materikte boz berdi ham hazirgi materiker payda boldi.

Trillion tonna awirliqtagreket etedi. Olar justinde ju ekinshi qatlami. Mantiyaninzi 2 qatlamnan ibarat. Joqari qatlam suyiq, toda qatti taslardan ibarat. Oninlig. Yadro qasinda taslar qiziydi ham areket ete baslaydi. Bul bolsa oreketke keltiredi. Mantiyadagreket konvekciya dep ataladi.

Mantiya astinda duI enlken dvigatel jaylasqan bolip , ol Yadro dep ataladi.

• Mantiya astinda duI enlken dvigatel jaylasqan bolip , ol Yadro dep ataladi.
• Yadro ekige boa ajiratiladi.
• Oninlig.
• Ol qanday koki issi, ekewide.
• Yadro temir ham nikelden ibarat.
• Sirtqi yadro sonshelli issi (4000-5000 gradus) onda temir menen nikel suyiq halda juredi.
• Oninlkenliginde dep koa keltirsek boladi.

• Sirtqi yadro ishinde Pluton une bir yadro bar bul ishki yadro, bul planetamizdinI qatlami esaplanadi.
• Urejede kuadi ol ju. Ne ushin yadro temir ham nikelden ibarat . Sebebi olar awir, Planetamiz payda bolg shuqirgil elementler sirtqi qatlamda qalg yadrosi bizge ne beredi. Alimlar soni aniqladi suyiqliqtan oin tolqinlar jer yadrosinda jog yadrosi bizge ne beredi. Alimlar soni aniqladi suyiqliqtan oin tolqinlar jer yadrosinda jogrdem beredi. Mangit maydani bizdi Quyash samallarinan qorgllaqashan joq qilip jibergen bolar edi.
• Magnit maydani qalay payda boladi jerdin eriwinintiyjede ol energiya payda etedi ham oni joqarigaradi. Jerdinrizli hasbaplar jaan en.
• Bul Kolsk eni.
• Jerdin eni qurtlar menen ushirasamiz. Bul qurtlar shaytan qurti dep ataladi.
• 4 km de biz adam tuan en kai engi organizmler mikroblar jaylasqan. Sonin jer qabiga jetip baramiz. Mantiyada tiykarinan bir mineral alivinnen ibarat.
• 100 kmde suyiq lavadan ibarat Mantiya suyiqliqlari baslanadi.
• Mantiyadan oa jaqinlasqanda bizdi endi ham joqarigmenge kusip qalamiz.

http://fayllar.org