1 Hümayi rş e
Yüklə 7,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
HACI MAHMUD ƏFƏNDİ .................................................................295 HACI TAYYİB ƏFƏNDİ ....................................................................297 XƏLİFƏ ŞAŞI MUSTAFA ƏFƏNDİ ....................................................297 MƏHƏMMƏD ƏFƏNDİ ....................................................................299 POSLU MAHMUD ƏFƏNDİ .............................................................300 HACI ƏHMƏD ƏFƏNDİ ...................................................................305 HACI İSMAYIL ƏFƏNDİ....................................................................305 HACI MAQSUD ÇƏLƏBİ ..................................................................305 HACI MƏHƏMMƏD ƏLİ ƏFƏNDİ ..................................................306 ÖNDƏ GƏLƏN MÜRİDLƏRİ ............................................................307 HACI MUSTAFA ƏFƏNDİ .................................................................307 HACI İSMAYIL ƏFƏNDİ....................................................................310 XOCA BƏHAƏDDİN ƏFƏNDİ .........................................................311 HACI MƏHƏMMƏD ƏFƏNDİ ..........................................................313 MUSTAFA ÇAVUŞ ..............................................................................317 HACI ÇOBAN .....................................................................................317 ZARALI MAHMUD ƏFƏNDİ ............................................................318 HACI VƏLİ ƏFƏNDİ .........................................................................319 XÜLUSİ ƏFƏNDİ ..............................................................................320 İSMAYIL ƏFƏNDİ .............................................................................326 HACI SALMAN ...................................................................................237 SEYİD SƏDƏDDİN ƏFƏNDİ HƏZRƏTLƏRİ ..................................331 ŞƏCƏRƏSİ, ZAHİRİ VƏ BATİNİ XÜSUSİYYƏTLƏRİ ŞƏCƏRƏNİN SURƏTİ .......................................................................342 HƏZRƏTİ PİRİN ZAHİRİ VƏ BATİNİ XÜSUSİYYƏTLƏRİ ............ 343 ZAHİRİ ŞƏMAİLİ ...............................................................................346 HƏZRƏTİ PİRİN MƏNƏVİ ŞƏMAİLİ .............................................347 HƏZRƏTİ PİRİN TAC, ÇARIQ, MƏST, İÇ PAMBIQLISI ...................................................................................355 HƏZRƏTİ PİRİN TƏRİQƏTİ HƏZRƏTİ PİRİN TƏRİQƏT TƏLİMİ TƏRZİ ................................362 XƏTMİ-XACƏGAN .............................................................................364 HƏZRƏTİ PİRİN VERDİYİ XİLAFƏTNAMƏLƏRDƏN BİR SURƏT ..........................................................................................371 XACƏGAN SİLSİLƏSİNİ EHTİVA EDƏN FARSCA MƏNZUMƏ ..372 NƏQŞİBƏNDİ TƏRİQƏTİNİN QOLLARI ......................................373 İCAZƏTLİ OLDUĞU TƏRİQƏTLƏRİN SİLSİLƏLƏRİ .................374 MÖVLANƏ ƏŞ-ŞEYX XALİDİN MƏKTUBATINDAN ....................377 HƏZRƏTİ PİRİN TƏSƏVVÜFÜ ......................................................380 H Ü M A Y İ - Ə R Ş
MƏKTUBAT HƏZRƏTİ PİRƏ GƏLƏN MƏKTUBLARIN SURƏTİ .....................384 HƏZRƏTİ PİRİN YAZDIĞI MƏKTUBLAR .....................................401 XOCA BƏHAƏDDİN ƏFƏNDİ HƏZRƏTLƏRİNİN SƏNƏDLƏRİ ARASINDA OLAN MƏKTUBLARIN SURƏTİ .........421 ƏLAVƏLƏR
MƏZARLARA AİD BƏZİ MÜLAHİZƏLƏR .......................................428 CİCİMLİDƏKİ MƏZAR DAŞLARININ YAZILARI VƏ MÖVQELƏRİ .............................................................428 TƏXMİSLƏR .......................................................................................431 ƏLAVƏ .................................................................................................436 MƏŞHUR XƏTTAT DAĞDUROĞLU ...............................................439 MERZİFONLU HACI BAYRAMZADƏ XOCA SİDQİ ƏFƏNDİ .......441 NƏCİB BƏY .........................................................................................442 RƏNCUR XANIM ................................................................................444 BU NƏCİB AİLƏYƏ MƏXSUS QƏRİBƏ XÜSUSİYYƏTLƏR BARƏDƏ OLAN RƏVAYƏTLƏR .......................................................469 ƏHLİ-BEYT HAQQINDA BƏZİ MÜLAHİZƏLƏR ..........................480 XATİMƏ DUASI ..................................................................................496 ƏLYAZMADAN SƏHİFƏLƏR .............................................................497 8 H Ü M A Y İ - Ə R Ş ÖN SÖZ T ürk sufi məktəblərinin formalaşmasında böyük rolu olan Azər baycan irfani fikir və ədəbiyyatını ehtiva edən zəngin bir tarixi mirasın bu torpaqların bağrında təşəkkül tapdığına şa- hid olmaqdayıq. XII əsrdən öncə inkişaf etməyə başlayan Azərbaycan su filiyi Sührəverdiyyə, Əbhəriyyə, Zahidiyyə, Səfəviyyə, Xəlvətiyyə kimi islam təsəvvüf mədəniyyətinin ən mühüm beş böyük irfan məktəbinin zəminini təşkil edir. Bununla bərabər, o, Nəqşibəndilik, Mövləvilik, Əxilik, Hürufilik və Ələvilik kimi təriqətlərin və mistik cərəyanların tə- şək külündə də çox önəmli rola sahib olmuşdu. Belə ki, Şəmsi-Təbrizi, Əxi Fərəc Zəncani, Əxi Mahmud Xoyi (Evran), Əbun-Nəcib Sührəverdi, Əbul-Hafs Sührəverdi, Şihabəddin Sührəverdi (Məqtul), Nizami Gəncəvi, Xaqani Şirvani, İmadəddin Nəsimi, Məhəmməd Füzuli, Qütbəddin Əbhəri, Cəmaləddin Təbrizi, İbrahim Zahid Gilani, Səfiyyəddin Ərdəbili, Ömər Xəlvəti, Mahmud Şəbüstəri, Nemətullah Naxcuvani, Seyid Yəhya Şirvani, Yusif Müşküri, İbrahim Gülşəni, Şah İsmayıl Xətayi və s. kimi orta əsrlərdə yaşamış sufi mütəfəkkirlər bu nəcib millətin dilinin, dininin, ədəbiyyatının, təfəkkürünün, sənətinin təşəkkülündə, zənginləşməsində və davam etməsində vəsilə olmuşdular. XVI-XVIII əsrlərdə yaranmış ictimai-siyasi şərait üzündən qismən tənəzzülə uğrayan Azərbaycan sufiliyinin XIX əsrin baş lanğıcında yenidən dirçəlməyə başladığı müşahidə olunur. Kürdə mir də Şeyx İsmayıl Şirvani ilə başlayan Nəqşibəndilik qısa müddətdə Azərbaycanın şimal böl gələrində özünə münbit mühit tapdı. Bu fikri hərəkat Şimali Qafqaza sirayət edərək yerli xalqın yadelli işğalçılara qarşı istiqlal mübarizəsinə qalxmasında lazım olan birliyi və mücadilə əhvali- ruhiyyəsini təmin etdi. Əslində, sülhsevər səciyyəyə sahib olan bu hərəkata qoşulanlar işğalçıların təxribat və güc tətbiqi qarşısında sükut nümayiş etdirə bil mə miş, azadlıq yolunda mübarizə aparmağa məcbur qalmışdılar. Belə lik lə, İsmayıl Kürdəmirli ilə başlayan və Şeyx Şamilin adıyla məşhurlaşan Qafqaz xalqlarının azadlıq müca diləsi sonralar əsarət altındakı bütün dünya xalqları üçün örnək təşkil edəcəkdi. Bu dövrdə irfani təfəkkür, hürriyyət mücadiləsinin ən önəmli təm sil- çilərindən biri də “Hümayi-ərş” adlı bu mənaqibnamənin mövzusunu təşkil H Ü M A Y İ - Ə R Ş 9 Yüklə 7,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|