Tranzaktsiyaning kelishilganligi - yaьni ma’lumotlar bazasidagi kartalar,
xisob raqamlari xaqidagi ma’lumotlar o’zgartirilmaydi.
Tranzaktsiyaning izolyatsiyalanganligi –
bir tranzaktsiya boshqa
tranzaktsiyalarga bog’liqmasligini ko’rsatadi.
Tranzaktsiyaning ishonchliligi quyidagida ko’rinadi, tugallangan tranzaktsiya
o’zidan so’ng tiklanishi mumkin, tugallanmagan tranzaktsiya esa bekor qilinadi
[20,35].
Karta egasi va xizmat ko’rsatuvchilar orasidagi
aloqa deb shunday aloqa
nazarda tutilganki, uning natijasida karta egasining xisob raqamida qandaydir
o’zgarish ro’y beradi.
Elektron to’lov ko’p tomondan, oddiy dukonlarda ishlatiladigan telefon orqali
tovarlarni buyurtma qilishni eslatadi. Farqli tomoni shundaki, elektron tulov jarayoni
sotib oluvchining kompyuteri hamda sotuvchining
WEB-serveri orqali amalga
oshiriladi(11.1-rasm).
Rasm 11.1. Elektron to’lovlarni amalga oshirish tizimi
Ushbu rasmdan ko’rinib turgandek, sotib oluvchi brouzer yaьni dastur
yordamida tovar sotuvchining WEB-serverida joylashgan formani tuldirib kerakli
buyurtmani amalga oshiradi. Ko’pgina sotuvchilarning WEB- serverlarida buyurtma
qoldirish uchun muljallangan formalar mavjud. To’ldirilgan
forma sotuvchining
serverida joylashgan ma’lumotlar bazasiga kiritiladi.
Elektron to’lov tizimi o’z ichiga quyidagi xisoblashish ko’rinishlarini oladi:
Bank kartalari;
Elektron cheklar;
Raqamli pullar;
Elektron pullar.
Bank kartalari katta va o’rta miqdordagi to’lovlarni amalga oshirish uchun
ishlatiladi. Elektron cheklar esa asosan kichik miqdordagi,
tez amalga oshirilishi
kerak bulgan to’lovlarni amalga oshirish uchun ishlatiladi. Elektron pullar, yaьni
pullarni elektron ko’rinishda uzatish nazarda tutilmoqda, asosan katta miqdordagi
Brouzer
sotib oluvchi
boshqarish
sotuvchi serveri
Alishtirish
shlyuz
Aniqlash va xisob
kitob
banki
tulovlarni amalga oshirish uchun ishlatiladi. Bank kartalari - bu intellektual
kartalarning bir turidir.
Intellektual karta - umumiy termin bo’lib, ishlatilish maqsadi, xizmat ko’rsatish
to’plamlari,
texnik imkoniyatlari, ishlab chiqargan instituti bilan farqlanadigan
hamma kartalarni o’z ichiga oladi.
Intellektual kartalarning o’ziga xos tomoni shundaki, ular amaliy dasturlarda
ishlatiladigan ma’lumotni o’zida saqlaydi. Bunday kartalarni binoga kiruvchi kalit,
kompyuterga kiruvchi kalit, xaydovchilik guvohnomasi sifatida ishlatish mumkin.
Dostları ilə paylaş: