00i10az titul(1-7)

 
176 
 
 
 
n ü m u n ə  
1.  Lokal kompüterdə olan veb-səhifəyə istinad 
Qız qalası 
 
Lokal kompüterdə yerləşən sənədin mütləq ünvanı fayla gedən yoldan və 
faylın adından ibarət olacaq; məsələn:  
C:/Veb-saytlarım/Qız qalası/qiz_qalasi.htm 
Əgər çağırılan sənəd veb-səhifənin özünün olduğu qovluqda yerləşirsə, onda 
yalnız faylın adını göstərmək yetərlidir. 
 
2.  İnternetdə yerləşdirilmiş veb-səhifəyə istinad 
İçərişəhər 
 
İnternetdə hər hansı kompüterdə yerləşdirilmiş sənədə istinad İnternet 
serverinin adından, fayla gedən yoldan və faylın öz adından ibarət olacaq; 
məsələn:  
http://www.icherisheher.gov.az
/Veb-saytlarım/Qız 
qalası/qiz_qalasi.htm 
 
3.  Lokal kompüterdə olan görüntüyə istinad 
Qız qalası
 
 
4.  Lokal kompüterdə olan səs faylına istinad 
Qız qalası
 
 
5.  İstinad göstəricisi olan görüntünü çıqqıldatdıqda görüntünün daha böyük 
versiyası açılır 
WIDTH="30" HEIGHT="50"> 
 
 
Veb-səhifəyə hiperistinadların əlavə edilməsi 
1.  Notepad proqramını başladın və "İçərişəhər" veb-faylını açın. 
2.  Sonuncu abzasdakı "Şirvanşahlar saray kompleksi" ifadəsini tapın və onu aşağıdakı 
kimi dəyişdirin. 
 
Şirvanşahlar saray 
kompleksi 
 
3.  Faylı yazıb saxlayın.
 
4.  Faylı  brauzer  proqramında  açın  və  sonuncu  abzasdakı  "Şirvanşahlar  saray 
kompleksi" ifadəsinin hiperistinad kimi seçdirilmiş olmasına diqqət edin.
 
5.  Həmin hiperistinadı çıqqıldadın. "Şirvanşahlar sarayı" veb-səhifəsi açılacaq.
 
6.  Brauzerin Back (Geri) düyməsi vasitəsilə baş səhifəyə qayıdın. 
 
A D D I M   2
A D D I M –

---

 
 
 
 
Veb-proqram
laşdırma
 
5 
177 
Nisbi  URL-ünvan  sənədin  istinad  göstəricisinin  olduğu  yerə  nəzərən  yerləşmə 
yerini göstərir. Saytın işlənib hazırlanması zamanı ona daxil olan veb-səhifələri nisbi 
istinadlarla əlaqələndirmək məsləhət görülür. Belə olduqda veb-sayt fayllarını lokal 
kompüterdə  bir  qovluqdan  başqasına  keçirdikdə, yaxud  onu  İnternetdəki serverdə 
yerləşdirdikdə istinadların ünvan hissəsini dəyişdirməyə ehtiyac qalmır. 
Veb-səhifələrə  interaktivlik  vermək  üçün  HTML  dilinin  imkanları  yetmir  və 
bunun üçün əlavə vasitələrdən istifadə edilir. Belə vasitələrdən biri JavaScript proq-
ramlaşdırma  dilidir.  Bu  dilin  köməyi  ilə  proqramlar  (məsələn:  istifadəçinin  dol-
durduğu anketlər və ya qeydiyyat formaları) yazılır və onlar HTML-koduna daxil 
edilir. JavaScript vasitəsilə səhifəni dəyişdirmək, elementlərin üslubunu dəyişmək, 
teqləri  uzaqlaşdırmaq  və  ya  yeni  teqlər  əlavə  etmək  olar.  Eyni  zamanda  bu  dil 
istifadəçinin  səhifədə  etdiyi  bütün  "hərəkətləri"  (istənilən  klavişin  və  ya  siçanın 
düyməsinin basılması, səhifənin fırladılması, ekranın iş sahəsinin böyüdülüb-kiçil-
dilməsi və s.) izləməyə imkan verir. JavaScript-in köməyi ilə çoxlu sayda başqa əmə-
liyyatları  da  yerinə  yetirmək  olur.  Çox  zaman  JavaScript  dilini  Java  proqram-
laşdırma dili ilə qarışdırırlar, ancaq onlar ayrı-ayrı dillərdir. 
JavaScript  dilində  yazılmış  proqramları  HTML-faylın  istənilən  yerinə 
 elementlərindən istifadə olunub.