" " -kurs oqıwshıi «Ana tilin oqıtıw metodikası»

II BAP. Orfografiya shınıǵıwların islep shıǵıw metodikası :
2.1. Shınıǵıwlardı islep shıǵıwda paydalanilatuǵın metodikadıń xarakteristikası ha`mde shınıǵıwlardı islep shıǵıwda interaktiv hám multimedia texnologiyaların esapqa alıw

Orfografiya sabaqları hám shınıǵıwların islep shıǵıwda metodika oqıw maqsetlerine, oqıwshılardıń jas toparına hám ámeldegi resurslarǵa qaray parıq etiwi múmkin. Sabaqlardı islep shıǵıwda, ınteraktiv hám multimedia texnologiyalarınan paydalanıwda paydalanıw múmkin bolǵan ulıwma principler hám kórsetpeler:

1. Maqsetti belgilew hám dúzılıw :
- Sabaq yamasa treningda jetiwshi bolǵan maqsetler hám ulıwma nátiyjelerdi belgileń.
- materialdı logikalıq bloklarǵa bolıw hám úyreniw izbe-izligin anıqlaw.
- uyqas usıl hám materiallardı tańlawda oqıwshılardıń jas hám dáreje qásiyetlerin esapqa alıw.
2. Usıllardıń túrli-tumanlıǵı hám aktiv qatnası :
- Studentlerge orfografiyanı úyreniwdiń túrli usılların beriw ushın hár qıylı oqıtıw usıllarınan paydalanıń.
- Sabaqlarǵa interaktiv elementlerdi kiritiń, mısalı, dodalawlar, gruppa hám juplıq tapsırmaları, rolli oyınlar hám basqalar.
- oqıwshılarǵa sorawlar beriw, qaǵıydalardı túsindiriwdi soraw hám túrli orfografiya máselelerin talqılaw arqalı aktiv qatnasın xoshametlew.
3. Ínteraktiv hám multimedia texnologiyalarınan paydalanıw :
- Orfografiya úyretiwde interaktiv hám multimedia texnologiyaları paydalı qural bolıwı múmkin.
- Orfografiya úyretiw ushın arnawlı mólsherlengen interaktiv shınıǵıwlar, oyınlar hám ilajlardı usınıs etiwshi kompyuter programmaları, tálim programmaları yamasa veb-resurslardan paydalanıń.
- videolar, audio jazıwlar yamasa ınteraktiv prezentaciyalar sıyaqlı multimedia materialları orfografiya qaǵıydaların oyda sawlelendiriwde járdem beredi hám qosımsha mısallar hám túsindirisler beredi.
4. Jekelestiriw hám oy-órisler:
- Hár bir studenttiń individual mútajlikleri hám dárejesin esapqa alıw.
- Orfografiya menen gúresip atırǵan studentlerge jeke járdem hám járdem kórsetiw.
- oqıwshılarǵa óz qáteleri ústinde islew múmkinshiligin beriw hám olarǵa tapsırmalar maydanınan oy-órislerin bildiriw.
5. Ámeliyat hám tákirarlaw :
- Orfografiya kónlikpelerin bekkemlew ushın etarli muǵdardaǵı ámeliy shınıǵıwlar hám tapsırmalardı beriw.
- Studentler az-azdan óz ilmiy tájriybelerin asırıwları hám alǵan bilimlerin bekkemlewleri ushın úzliksiz tákirarlawdı kiritiń.
6. Bahalaw hám ózin ózi qádirlew:
- Studentlerdiń orfografiya daǵı jetiskenliklerin bahalaw ushın bahalaw usılların kirgiziw.
- oqıwshılar ózleriniń kúshli hám hálsiz táreplerin tán alıwları hám orfografiyanı jaqsılaw boyınsha qarar qabıllawları ushın óz-ózin bahalaw hám ózin ózi baqlawdı xoshametlew.
Sonı esta saqlaw kerek, interaktiv hám multimedia texnologiyalarınan paydalanıw maqsetke muwapıq bolıwı hám oqıwshılardıń oqıw maqsetleri hám mútajliklerine sáykes keliwi kerek.

Orfografiya úyretiwde interaktiv hám multimedia texnologiyaları zárúrli rol oynawı múmkin. Olar paydalı bolıwı múmkin bolǵan bir neshe usıllar :

1. Qaǵıydalar hám mısallardı vizualizatsiya qılıw : videolar yamasa ınteraktiv prezentaciyalar sıyaqlı multimedia materiallarınan paydalanıw orfografiya qaǵıydaların oyda sawlelendiriwge járdem beredi. Studentler anıq mısallar hám túsindiriwlerdi kóriwleri múmkin, bul bolsa qaǵıydalardı túsiniw hám saqlawdı jaqsılaydı.
2. Ínteraktiv shınıǵıwlar hám oyınlar : Kompyuter programmaları, tálim programmaları yamasa veb-resurslar orfografiya úyretiw ushın arnawlı mólsherlengen ınteraktiv shınıǵıwlar hám oyınlardı usınıwı múmkin. Bul háriplerdi tuwrı izbe-izlilikde súyrep barıw, háriplerden sózlerdi soǵıw, pát qoyıw hám basqalar formasında bolıwı múmkin. Bunday shınıǵıwlar oqıw procesin jáne de qızıqlı hám tartadı.
3. Audio materiallar : audioyozuvlardan paydalanıw oqıwshılarǵa sózlerdiń aytılıwı hám tuwrı jazılıwın túsiniwge járdem beredi. Olar sózlerdi yamasa sóz dizbegilerdi tıńlawları hám tuwrı orfografiyanı anıqlaw ushın olarǵa eriwleri múmkin.
4. Onlayn teksergichlar: Birpara programma hám qosımshalar orfografiyanı avtomatikalıq tekseriw funksiyaların usınıs etedi. Studentler sóz yamasa gáplerdi kirgiziwleri múmkin hám programma avtomatikalıq túrde olardıń orfografiyasın tekseredi, qátelerdi ajıratıp kórsetedi hám ońlawlardı usınıs etedi. Bunday qurallar oqıwshılarǵa óz qátelerin tezlik penen kóriw hám olardan saboq alıw imkaniyatın beredi.
5. Onlayn resurslarǵa kirisiw: Internet orfografiya úyretiw ushın keń kólemli resursların usınıs etedi. Bular onlayn sózlikler, málimlemeler, elektron sabaqlıqlar yamasa studentler sorawlar beriwleri hám orfografiya temaların talqılawları múmkin bolǵan jámáátler bolıwı múmkin.
Sonı este tutıw kerek, bul texnologiyalar maqsetke muwapıq bolıwı hám studentlerdiń oqıw maqsetleri hám mútajliklerine sáykes keliwi kerek. Túrli ınteraktiv hám multimedia resursları oqıwshılar ushın úyreniwdi jáne de qızıqlı, nátiyjeli hám qızıqlı etiwge járdem beredi.

Sabaqlardı islep shıǵıwda túrli usıllar qollanıladı hám málim bir usıldı tańlaw oqıw maqsetlerine, oqıtıwshınıń qálewlerine hám oqıwshılardıń qásiyetlerine baylanıslı. Sabaqlardı islep shıǵıwda paydalanıw múmkin bolǵan ulıwma qádemler hám principler:

1. Maqsetler hám ulıwma nátiyjeler:
- Sabaqta jetiwshi bolǵan anıq maqsetler hám ulıwma nátiyjelerdi belgileń. Maqsetler anıq, ólshenerlik hám erisiw múmkin bolıwı kerek.
- Maqsetlerdi belgilewde studentlerdiń jas qásiyetlerin, bilim dárejesi hám mútajliklerin esapqa alıw.
2. Sabaqtıń dúzilisi:
- materialdı logikalıq bloklarǵa bolıń hám olar qanday izbe-izlilikde usınıs etiliwin anıqlań.
- Sabaqtıń túrli bólimleri arasındaǵı tegis ótiwlerge itibar beriń hám olar arasındaǵı logikalıq baylanıstı támiyinlang.
3. Studentlerdiń aktiv qatnası :
- oqıwshılardı oqıw procesine aktiv qosıwshı usıllardan, mısalı, dodalawlar, gruppa hám juplıq tapsırmaları, rolli oyınlar hám sherikliktiń basqa formalarınan paydalanıw.
- oqıwshılardı soraw beriwge, óz pikirlerin bildiriwge hám óz pikirlerin bildiriwge úndew.
4. Oqıtıw usıllarınıń túrli-tumanlıǵı :
- Studentler materialdı túrli kózqarastan hám túrli kontekstlerde ózlestiriwleri ushın hár qıylı oqıtıw usıllarınan paydalanıń.
- túsindirisler, kórsetisler, ámeliy shınıǵıwlar, oyınlar, joybarlar hám basqa ilajlar sıyaqlı usıllardı ózgertiw.
5. Resurs hám materiallardan paydalanıw :
- Sabaqlıq, jumıs dápterleri, prezentaciyalar, multimedia resursları hám onlayn derekler sıyaqlı túrli oqıw materiallarınan paydalanıń.
- Studentlerdiń dárejesi hám qızıǵıwshılıqlarına sáykes keletuǵın hám olardıń maqsetlerine erisiwge járdem beretuǵın materiallardı tańlaw.
6. Turaqlı bahalaw hám oy-órisler:
- oqıwshılarǵa tapsırmalardı orınlaw daǵı tabısı hám nátiyjeleri tuwrısında sistemalı pikir bildiriw.
- Awızsha hám jazba tapsırmalar, óz-ózin bahalaw, qatarlaslardı bahalaw hám bilimlerdi tekseriwdiń basqa formaları sıyaqlı túrli bahalaw usıllarınan paydalanıw.
7. Oy-pikir hám analiz:
- Sabaqtı tamamlaǵannan keyin, qollanılǵan usıllar hám materiallardıń natiyjeliligin bahalaw ushın pikirlew hám analiz qılıw.
- Alınǵan maǵlıwmatlarǵa tıykarlanıp, keyingi sabaqlarda kerekli ońlawlar kiritiw.
Sonı este tutıw kerek, sabaqtıń natiyjeliligi metodikanı oqıwshılardıń arnawlı bir jaǵday hám mútajliklerine maslastırıwǵa baylanıslı. Maslasıwshanlıq hám maslasıwshanlıq rawajlanıw daǵı tiykarǵı principler bolıp tabıladı. Keshiresiz, lekin aldınǵı juwapda qátelik júz berdi hám ol tamamlanmagan. Dawam etemen.
Sonı este tutıw kerek, sabaqtıń natiyjeliligi metodikanı oqıwshılardıń arnawlı bir jaǵday hám mútajliklerine maslastırıwǵa baylanıslı. Maslasıwshanlıq hám maslasıwshanlıq sabaqlardı proektlestiriwde tiykarǵı principler bolıp tabıladı. Studentlerdiń individual qásiyetlerin, olardıń bilim dárejesi, qızıǵıwshılıqları hám úyreniw usılların esapqa alın.
Bunnan tısqarı, sabaqlardı islep shıǵıw ushın isletiliwi múmkin bolǵan júdá kóp hár qıylı texnikaler bar. Olardan geyparaları dástúriy usıllardı (lekciyalar, shınıǵıwlar, dodalawlar ), basqaları bolsa kóbirek innovciyalıq hám ınteraktiv jantasıwlardı (joybar jumısı, mashqalalı úyreniw, sheriklik) óz ishine aladı. Metodikanı tańlaw oqıw maqsetlerine, oqıtıwshınıń abzallıqlarına hám studentlerdiń qásiyetlerine baylanıslı.
Sonıń menen birge, islep shıǵılǵan sabaqlardıń natiyjeliligin bahalaw hám oqıwshılardan alınǵan oy-órisler hám olardıń úyreniw nátiyjeleri tiykarında ońlawlar kirgiziw zárúrli bolıp tabıladı.
Axir aqıbet, sabaqtı islep shıǵıw eń nátiyjeli hám qızıqlı orfografiya jollamasın támiyinlew ushın dóretiwshilik, maslasıwshanlıq hám turaqlı jetilistiriwdi talap etedi.