Zamonaviy axborot texnologiyalari va ularning qòllanilishi. Zamonaviy kompyuterning apparat va dasturiy taminoti

Registrlar

Odatda registrlarning o`lchamlari bir xil;
Registrlarga yozish va o`qish juda tez amalga oshiriladi, buning sababi ular markaziy protsessorning ichida joylashganligidir;
Eng asosiy registr bu – buyruqlar hisoblagichidir, u qaysi buyruq bajarilishi kerakligini (oldindan) ko`rsatadi.
Bu registr odatda hech qanday hisoblashni amalga oshirmaydi, buyruqlar hisoblagichi nomi noto`g`ri qo`yilganiga qaramasdan butun dunyoda shu nom bilan ataladi;
Komandalar registri esa hozirgi vaqtda qaysi komanda bajarilayotganini ko`rsatadi.
Ko`plab kompyuterlar boshqa turli registrlarni ishlatishadi. Ulrni bir qismi ko`p vazifali va bir qismi aniq vazifaga mo`ljallangan bo`ladi.

Protsessorda buyruqlar bajarish tartibi

Protsessor har bir buyruqni bir nechta qadamlarda bajaradi. Quyidagilar buyruqni bajarish qadamlari hisoblanadi:

Xotiradan keyingi buyruqni chaqiradi va buyruqlar registriga joylaydi;
Keyingi buyruqni ko`rsatish uchun buyruqlar hisoblagichi holatini o`zgartiradi;
Chaqirilgan buyruqning tipini aniqlaydi;
Agar buyruq xotiradagi so`z (word)dan foydalanyotgan bo`lsa, u so`zning qayerda joylashganini aniqlaydi;
Zarurat bo`lsa bu so`zni markaziy protsessorning registriga o`tkazadi;
Buyruqni bajaradi;
Keyingi buyruqni bajarish uchun 1-qadamga o`tadi.

Protsessorda buyruqlar bajarish tartibi

Yuqorida sanab o`tilgan qadamlar (tanlash – dekodlash - bajarish) barcha kompyuterlarning asosiy vazifasi hisoblanadi.
Markaziy protsessorning ishlashini (qadamlar) dastur ko`rinishida tasvirlash mumkin.
Tasvirlanayotgan kompyuterda ikkita registr mavjud: keyingi buyruqlar manziliga ega bo`lgan buyruqlar hisoblagichi (PC) va arifmetik amallarning natijalari saqlanuvchi akkumulyator (AC).
Bundan tashqari ichki registrlar ham mavjud bo`lib, ularda: jotiy buyruq (instr), joriy buyruqning tipi (instr_type), buyruq operandining manzili (data_loc) va operandning o`zi (data) saqlanadi.