YüZÜNCÜ yil üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ
Yüklə 2,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
38 Fatiha’da yedi harf eksiktir. Yirmi bir harfle yazılmıştır. Havva vechinde yedi hat eksiktir. Aslında doğduklarında tüm insanlarda bulunmayan bu hatlar erkeklerde ilerleyen yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Fatiha’ya ümmü’l-kitab denilmesinin nedeni Havva’nın yani kadınların ümmi olmasından kaynaklanmaktadır. Bu cihetden fÀtióa iy nev-cüvÀn Yiddi Àyet geldi gökden bí-gümÀn 341 Hem yigirmi bir óurÿf oldı hemín Kim anuŋla úıl namÀzı dir Emín 342 Geldi çün yigirmi bir óarf-i ÓudÀ äÿret-i ÓavvÀya oldı reh-nümÀ 344 Yiddi Àyetdür adı çoúdur i yÀr Her bir adınuŋ firÀvÀn şerói var 349 4.5. KELÂM-SÖZ-HARF Hurûfî te’vilin temelini oluşturan unsurlardan biri de sözdür. Allah bütün yaratılmışları ‘kün’ emriyle meydana getirmiştir. Her canlı cansız ‘kün’de mevcuttur. ‘Ol’ emri öncelikle sestir. Ses daha sonra harflere dönüşür. Fazlullah’ın Fisagorculardan etkilendiği ve onların ses nokta olgusunu daha ileri düzeyde te’vil ettiği görülür. Allah’ın sözü iki türlüdür. Birincisi Kur’an gibi yazılı olan yani kelâm- ı sâmittir. İkincisi ise kelâm-ı nâtık yani insandır. Hurûfîlere göre, söz, Allah’ın zatının ulu tecellisidir; aynı zamanda insanın yüzünde de görünür; sözcükler, Allah’ın sırlarının açığa çıktığı yazı, en mükemmel haliyle Kur’an haline gelir. 184 Fazlullah-ı Hurûfî, İbrahim’e on dört, Musâ’ya yirmi iki, İsâ’ya yirmi dört, Muhammed’e yirmi sekiz harf verilmiş olduğunu, kendisinin ise otuz iki harfin bilgisinin verildiğini belirtir. Nuùú-ı YezdÀndur ne kim var az u çoú ÔÀhir ü bÀùında ġayre çÀre yoú 138 Taŋrı nuùúıdur kelÀmuŋ iy yigit äÿret-i Óaúdur yüzüŋ óaú söz işit 615 Her ne söz ki geldi gökden iy cüvÀn Otuz ikiden mürekkebdür hemÀn 619 184 Schimmel, a.g.e. 399 39 Otuz iki óarf durur aãl-ı kelÀm Ol ki Ádem Óaúdan ögrendi temÀm 621 Otuz iki Àyeti vechinde bul TÀ bulasın otuz iki nuùúa yol 622 kelÀmullah iki úısmdur biri kelÀm-ı ãÀmit ve biri kelÀm-ı nÀùıúdur kelÀm-ı ãÀmit mektÿb-ı fi’l-evrÀúdur ve kelÀm-ı nÀùıú vech-i Àdemdür niteki óazret-i èAlí kerremallah-ı vechehu eyitdi ﻖﻃﺎﻧﻟا ﷲا ﻢﻼآ ﺎﻧا didi imdi niteki kelÀm-ı ãÀmitüŋ yidi baùına degin baùını vardur kelÀm-ı nÀùıúuŋ daòı yidi baùına degin baùını vardur 5/ 4-8 ol kelÀm-ı nÀùıkuŋ vechinde ki vech-i Muóammeddür ve vech-i èAlídür yigirmi sekiz òaùùı oúı tÀ ki Ádem ile münÀsebetüŋ ola dört kirpük iki úaş bir saç yidi óaùùdur iki daòı èÀrıøında iki daòı burun içinde üç daòı iki lebde zír ü bÀlÀ on dört óaùù olur ol on dört óarf-i muúaùùaèa ki نق ﻢﺣ سﻄ صﻌﻳﻬآ رﻟا on dört óaùù bu on dört muúaùùaèa muúÀbilindedür 5/10-15 benüm raómetüm kelÀmumdur ki dükeli eşyÀya ismiyyet cihetinden irişmişdür ve hem òilúat cihetinden kim kün emrinden maòlÿúdur ki kÀf ile nÿn iki óarfdür ki cemíè-i eşyÀ òaùù-ı istivÀ üzerine olduġı kÀfla nÿn sırrıdur ki cemíè-i óubÿb ve cemíè-i evrÀú u eşcÀr u óayvÀnÀt òaùù-ı istivÀ üzerine maòlÿúdur ve cemíè-i eşyÀ maôhar-ı kelime ve kelÀmdur 10/11-16 Nuùú-ı Óaú ùÀlib Óaúuŋ ġayrı degül Söyleyenden bil sözi ayrı degül 37 Aãl-ı eşyÀ nuùú-ı Óaúdur bí-gümÀn Ġayrı maòlÿú u úadím ü cÀvidÀn 38 Nuùúı eşyÀdan eger iy nÀm-ver Alsaŋ eşyÀdan bulımazsın eåer 41 Otuz iki nuùú-ı Óaú bir nÿrdur Varlıú ol bir nÿrıla maèmÿrdur 92 Nÿr-ı Óaú birdür iki úaçan olur İkidür diyen aŋa şeyùÀn olur 93 Bütün bunların yanında Hurûfîleri harf simgeciliğiyle değil harf gizemciliği ile nitelendirmek daha yerinde olur. Onlar harflerin benzetme unsuru olarak 40 kullanılmasından çok seslerin/sözlerin harflere dönüşmesiyle ilintilidirler. Harflerin kutsiyeti seslere işaret olmalarından dolayıdır. Bunlara vardur şebíh iy òoş-likÀ Şöyle kim bir zÀà ötüben dise úÀ 630 Ol seçilmez úÀ mıdur yÀ àÀ mıdur Her şebíhüŋ aŋla kim óükmi budur 631 Şöyle olmış birbiriyle muttaãıl Kim seçilmez vaódetinden şöyle bil 632 4.6. HURÛF-I MUKATTAA Harf kelimesinin çoğulu olan hurûf ile “kesilmiş, ayrılmış” anlamındaki mukattaa kelimesinden meydana gelen bir tamlamadır. Kur’an’da sûrelerin önünde yer aldığı için evâilü’s-süver ve fevâtihu’s-süver de denilen, ayrıca ne manâya geldikleri veya bu sûrelerin başında hangi amaçla yer aldıkları kesin olarak bilinmediğinden hurûf-ı mübheme olarak da adlandırılmışlardır. 185 Sûfiler, tasavvufun daha ilk aşamasında farklı harflerin içinde saklı olan gizli anlamları farketmişlerdi; yimi dokuz surenin başında bulunan bağımsız harf gurupları (hurûf-ı mukattaa), yaptıkları şaşırtıcı alegorik açıklamaların ilhamını vermiştir onlara. 186 Hurûf-ı Mukattaa Arap alfabesindeki on dört harften (ﻚ, ﻖ, ع, ﻃ, ﺺ, ﺲ, ر, ح, ا ى, ه, ﻦ, ﻢ, ﻞ ) teşekkül etmiş olup bunların üçü tek, dördü iki, üçü üç, ikisi dört, ikisi de beş harflidir. Tekrarlarıyla birlikte yirmi dokuz ünite oluşturan hurûf-ı mukattaa, ikisi Medenî olmak üzere yirmi dokuz sûrenin başında yer alır. iy ùÀlib-i esrÀr-ı kelime-i ilÀhí ve óaúÀyıú-ı nÀ-mütenÀhí bil ki Yÿsuf úıããasınuŋ evvelindeki kelime ki elif lÀm rÀdur óurÿf-ı muúaùùaèadur kinÀyetdür on dört kelimeden evvel elif lÀm rÀ sırrını bilmek gerek 1/6-9 Didi YÀ-sín úalb-i Úur’Àndur Resÿl Yaèní vaódet sırrını gel yÀda bul 119 eger bir kişi sÿ’Àl eylese ol müttaúíler ki arø mírÀå ile anlara irişür anlar kimlerdür dise cevÀb oldur ki 187 نﻳﻗﺗﻣﻟﻟ ً ىده ﻪﻳﻔ ﺐﻳرﻻ ﺐﺎﺘآﻟا ﻚﻟذ ﻢﻟا yaèní ol kimselerdür kim ﻢﻟا vesÀ’ir aòavÀt ki óurÿf-ı muúaùùaèadur anlara hÀdí ola ki kelÀm-ı ilÀhídür ki ġayr-ı mükerrerdürler on dört óarfdür budur ن ق ﻢﺣ ﺲﻂ ﺺﻌﻳﻬآ رﻟا her söz evvelinde ki 185 M. Zeki Duman, Mustafa Altundağ, “Hurûf-ı Mukattaa”, DİA, XVIII, 401. 186 Schimmel, a.g.e. 397. 187 Kur’an, 2/Bakara : 1-2 (Elif. Lâm. Mîm. O kitap (Kur’an) ; onda asla şüphe yoktur. O, müttakîler (sakınanlar ve arınmak isteyenler ) için bir yol göstericidir. Yüklə 2,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|