Yunoncha: ἁδρός; „qalin kuchli oʻzaro


up kvarkdan (har biri elektr zaryadi +²⁄ , jami + ⁄ birga) va bitta  down



Yüklə 181,7 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/3
tarix25.04.2023
ölçüsü181,7 Kb.
#106877
1   2   3
Adron - Vikipediya

up
kvarkdan (har biri
elektr zaryadi +²⁄ , jami + ⁄ birga) va
bitta 
down
kvarkdan (elektr zaryadi −+¹⁄ )
iborat. Ularning yigʻindisi natijasida proton
zaryadi +1 ga teng boʻladi. Kvarklar ham
rang zaryadiga ega boʻlsa-da, adronlar
rang chegarasi deb ataladigan hodisa
tufayli nolga teng umumiy rang zaryadiga
ega boʻlishi kerak. Yaʼni, adronlar „rangsiz“
yoki „oq“ boʻlishi kerak. Buning eng oddiy
usullari bitta rangdagi kvark va unga mos
keladigan anti-rang antikvarki yoki turli
rangdagi uchta kvarkdir. Birinchi tartibga
ega boʻlgan adronlar mezonning bir turi,
ikkinchisi esa barionning bir turi.


Massasiz virtual glyuonlar adronlar
ichidagi zarrachalarning katta qismini,
shuningdek, uning massasining asosiy
tarkibiy qismlarini tashkil qiladi (ogʻir
charm va bottom kvarklardan tashqari; up
kvark adronga ulanishga ulgurmasdan
yoʻqoladi). Kvarklarni bir-biriga
bogʻlaydigan kuchli oʻzaro taʼsir
glyuonlarining (
E
) energiyasi massiv (
m
)
kvarklar energiyasi (E=mc
2
) bilan rezonans
boʻlish uchun yetarli qiymatga ega.
Bundan, qisqa muddatli virtual kvarklar va
antikvarklar juftligi adron ichida doimiy
ravishda hosil boʻladi va yana yoʻq boʻlib
ketadi. Virtual kvarklar barqaror to‘lqin
paketlari emas, balki tartibsiz va juda tez


sodir boʻluvchi hodisa bo‘lgani uchun qaysi
kvark haqiqiy va qaysi virtual ekanligini
aniqlashning maʼnosi yo‘q; faqat kichik
ortiqcha adron shaklida tashqaridan
koʻrinadi. Shuning uchun, adron yoki
antiadron (odatda) 2 yoki 3 kvarkdan
iborat deb aytilishi, bu texnik jihatdan shu
adronning ichida antikvarklarga nisbatan
kvarklarning ortiqcha miqdori navjudligini
bildiradi.
Barionlar — toq sonli valent kvarklarni
(kamida 3) oʻz ichiga olgan adronlardir.
Proton va neytron kabi eng mashhur
Barionlar


barionlarning uchta valent kvarklari bor,
ammo beshta kvarkga ega boʻlgan
pentakvarklar — turli rangdagi uchta kvark,
shuningdek, bitta qoʻshimcha kvark-
antikvark juftligi ham mavjudligi
isbotlangan. Barionlar toq sonli kvarklarga
ega boʻlgani uchun ular ham fermionlardir,
yaʼni
yarim butun spinga ega. Kvarklar
B=
1

3
barion raqamiga ega boʻlgani uchun,
barionlar 
B=
1 barion raqamiga ega.
Pentakvarklarda 
ham
B
=1, chunki
qoʻshimcha kvark va antikvarkning barion
raqamlari yiyishi ketadi.
Har bir turdagi barionning tegishli
antizarrasi (antibarion) mavjud boʻlib, unda


kvarklar oʻzlariga mos keladigan
antikvarklar bilan almashtiriladi. Masalan,
proton ikkita 

Yüklə 181,7 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə