AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NEFT VƏ SƏNAYE UNİVERSİTETİ
2523.01 – «Quyuların qazılması texnologiyası» ixtisası üzrə
doktoranturaya qəbul imtahanının
PROQRAMI
BAKI – 2016
I.
DAĞ SUXURLARIN HƏRTƏRƏFLİ SIXILMASI,GƏRGİNLİK
HALI
Süxurların sıxılma qabiliyyəti;Dağ süxurlarının hərtərəfli müntəzəm sıxılması;Dağ
süxurlarının qeyri-müntəzəm hərtərəfli sıxılması;Dağ süxurlarının sıxılmasında
plastikilik xassələri;Dağ süxurların yatım şəraitindəki gərginlik halı;Quyu ətrafı
zonada dağ süxurların gərginlik halı;Quyu divarının dayanıqlıq şərti;Layın
hidravliki yarılması;Qazıma məhlulunun həcm çəkisinin seçilməsi.
II. DAĞ SÜXURLARININ DAĞIDILMASI ÜÇÜN SÜXURDAĞIDICI
ALƏTLƏR
Dağ süxurlarının mexaniki dağilmasının əsas prinsipləri;Süxurdağıdıcı alətlərin
təsnifatı;Qazıma baltasının işini təyin edən meyarlar;Kəsici-qopardıcı baltalar və
onların tətbiq sahələri;Pərli baltaların süxurla qarşılıqlı təsirinin kinematikası;Pərli
baltaların yuma sistemi;Pərli baltaların yeyilməsi;Kəsici –qopardıcı növ
baltalar;Birşaroşkalı baltalar;Üçşaroşkalı baltalar;Doğrayıcı və doğrayıcı-qopardıcı
növ baltaların dişlərinin forması;Balta elementlərinin yeyilməsi;Şaroşkalı
baltaların
kinematikası;ГОСТ
20692-75
üzrə
şaroşkalı
baltaların
şifrələnməsi;Almazlı baltalar;ИСМ baltaları;Sütuncuqlu baltalar;Süxur nümunəsi
götütən alətlər;Xüsusi məqsədlər üçün istifadə olunan alətlər.
III.QUYUDİBİ MÜHƏRRİKLƏR
Turbin qazıyıcıları;Vintvari quyudibi mühərrik;Elektrik qazıyıcısı.
IV. QAZIMA KƏMƏRİ
Aparıcı qazma boruları; Qazıma boruları; Ağırlaşdırılmış qazıma boruları
(AQB) uzunluğunun təyini; Qazıma kəmərinin keciriciləri; Qalın divarlı qazıma
borusu; Yass; Dayaq mərkəzləşdirici elementlər; Amortizator; Rezin həlqə; Əks
klapan; Qazıma kəmərinin hesablanması; Qazıma kəmərinin hesablanmasına aid
nümunələr.
V. QUYULARIN YUYULMASI, QAZIMA MƏHLULU
PARAMETRLƏRİNİN TƏNZİMLƏNMƏSİNDƏ İSTİFADƏ OLUNAN
MATERİAL, KİMYƏVİ REAGENT VƏ TEXNİKİ VASİTƏLƏR
Qazıma məhlulunun vəzifələri;Qazıma məhlulu dispers sistemdir;Qazıma
məhlulunun əsas parametrləri;Qazıma məhlulunun növləri;Qazıma məhlulu –
su;Təbii qazıma məhlulu;Aerasiya olunmuş qazıma məhlulu;Emulsiyalı qazıma
məhlulu; Neft əsaslı qazıma məhlulu; İstiliyə davamlı qazıma məhlulu; Kalsiumlu
qazıma məhlulu; Ağırlaşdırılmış qazıma məhlulu; Gillər; Ağırlaşdırıcılar; Kimyəvi
reagentlər; Köpük söndürənlər; Səthi aktiv maddələr (SAM); Yağlayıcı maddələr;
Qazıma məhlulunun hazırlanması;Qazıma məhlulunun təmizlənməsi.
VI. QAZIMA MƏHLULUNUN HİDRODİNAMİKASI
Qazıma məhlulunun reoloji xüsusiyyətləri və onların təyini; Məhlul seli
axımının növləri; Quyuda yumanın proqramlaşdırılması; Hidravliki itkilərin
təyini; Qazılmış süxurların quyudan qaldırılması; Enerjinin nasosdan quyudibi
hidravlik mühərriklərə aparılmafunksiyası; Quyudibi süxurların yuyularaq
dağıdılması (hidromonitor effekti); Qazıma və qoruyucu kəmərləri quyuya buraxıb
qaldırılmasında hidrodinamiki təzyiqin dəyişməsi; Hidrodinamiki təzyiq.
VII . QORUYUCU BORULAR
Qoruyucu kəmərlərin hissələri; Qoruyucu kəmərin hesablanması; Boruların
möhkəmliyi. Möhkəmliyə ehtiyat əmsalının hesablanması; Neft quyuları üçün
qoruyucu kəmərlərin hesablanması; İstismar kəmərlərinin hesablanmasına aid
məsələlərin həlli; Aralıq qoruyucu kəmərin hesablanmasın aid məsələlə həlli.
VIII . QORUYUCU KƏMƏRİN SEMENTLƏNMƏSİ
Tamponaj sementləri; Tamponaj məhlulunun keyfiyyətinə nəzarət;
Sementləmə üsulları; Bufer mayeləri; Quyuya buraxılan qoruyucu kəmərin
sementləməsinin hesablanması; Quyuda aparılan sementləmənin hesablanma
nümunəsi; Sementləmə prosesinin təşkili.
IX .QAZIMA REJİMİ
Qazıma məhlulu parametrlərinin mexaniki sürətə təsiri; Baltanın dövrlər
sayının mexaniki sürətə təsiri; Baltaya verilən oxboyu yükün mexaniki sürətə
təsiri; Xüsusi qazıma rejimi.
X. MAİLİ VƏ ÜFÜQÜ QUYULARIN QAZILMASI
Maili quyu, onun elementləri və oxunun vəziyyətini müəyyən edən əsas
kəmiyyətlər; Quyuların təbii əyilməsi; Quyu lüləsinin ixtiyari əyilməsi və onunla
mübarizə tədbirləri; Texnoloji amillərin quyunun əyilməsinə təsiri; Pilləli yığımın
aşağı hissəsinin kritik uzunluğunun təyini; Fırlanma tezliyi nəzərə alınmaqla
yığımın aşağı hissəsinin dəyanətliyə hesablanması; Geoloji amillərin quyunun
əyilməsinə təsiri; Maili quyunun təbii əyilmə bucağının sabitləşmə meyarının
təyini; Maili quyu profilləri və onların layihə edilməsi; Maili quyu profillərinin
hesablanması; Böyük zenit bucaqlı maili şərti üfüqi və üfüqi lüləli quyuların layihə
profillərinin hesablanması; Zenit bucağı yığılan və sabit saxlanılan intervalları
təkrar olunan növ profillərin hesablanması; Zenit bucağı iki intervalda artan və
sabit saxlanan hissəli profilin hesablanması; Quyuların qazılması üçün mürəkkəb
trasların layihə edilməsi; Fəza tipli quyu profilləri və onların layihə edilməsi;
Çoxgövdəli yaxud çoxdibli quyuların layihə trasının seçilməsi və hesablanması;
Yığımda mərkəzləşdiricilərin səmərəli yerinin təyini; Quyuların əyilmə prosesinin
idarə edilməsi;Fəza əyilmə intensivliyinin yol verilən qiymətinin təyini; Yanaverici
alətlər və onların quyuya yönəldilməsi üçün tərtibatlar; Quyunun fərdi əyilməsi
üçün işlədilən yanaverici alətlər; Şaquli quyuda əyici alətin yönəldilməsi üçün
tərtibat.
XI. QAZIMADA BAŞ VERƏN MÜRRƏKƏBLƏŞMƏLƏR VƏ QƏZALAR,
ONLARIN ARADAN QALDIRILMASI
Yerüstü avadanlıqların keyfiyyətsiz quraşdırılaraq tikilməsindən baş verən
mürəkkəbləşmələr və onların aradan qaldırılması; Qazma qülləsinin
quraşdırılmasından baş verənmürəkkəbləşmələr; Qazıma nasosları və təmizləyici
qurğuların quraşdırılmasında baş verən mürəkkəbləşmələr; İstiqamətvericinin
möhkəmləndirilməsindən baş verən mürəkkəbləşmələr; Üzən qurğularda kəmər
başlığının quraşdırılmasında yaranan mürəkkəbləşmələr; Quyu lüləsində baş verən
mürəkkəbləşmələr;
Quyu
lüləsinin
tamlığının
pozulmasında
yaranan
mürəkkəbləşmələr;
Gilli
süxurların
qazılmasında
quyu
divarının
möhkəmləndirilməsi; Maili istiqamətlənmiş quyu lüləsində baş verən
mürəkkəbləşmələr; Maili quyularda ikinci lülənin yaratdığı mürəkkəbləşmə və
onun aradan qaldırılması; Qazma məhlulunun udulmasından baş verən
mürəkkəbləşmələr; Quyu lüləsində qazma məhlulun udulması; Quyuda udulma baş
verdikdə aparılan tədqiqatlar; Quyuda udulma baş verdikdə qazma kəmərinin
tutulmasının qarşısının alınması; Quyunun həlqəvi fəzasında təzyiq itkisinin
azaldılması; Aerasiya edilmiş məhlulla qazma; Udulmada doldurucu
materiallardan istifadə olunması; Quyularda yaranan təzahürdən baş
verənmürəkkəbləşmələr; Qazma kəmərini quyudan qaldıran zaman qaz
təzahürürnün yaranması; Quyuların qazılmasında yeni vaxtda baş verən su
təzahürü və udulmanın ləğv edilməsi; Quyuların qazılmasında qaz diffuziyasından
yaranan mürəkkəbləşmə; Quyuda yaranan osmos təzyiqindən baş verən
mürəkkəbləşmələr və onların qarşısının alınması; Quyuda baş verən təzahürün
aradan qaldırılması; Sementləmədən yaranan mürəkkəbləşmələr və onların aradan
qaldırılması; Qazıma kəmərinin nov sistemində pərçimlənməsindən yaranan qəza;
Qoruyucu kəmər quyu lüləsinə endirildikdə baş verən qəzalar; Qoruyucu kəmər
açıq lülədə yuyulduqda baş verən qəzalar; Qazıma boruları ilə qoruyucu kəməri
quyuya endirdikdə baş verən qəza; Təzyiqlər fərqindən yaranan tutulma qüvvəsinin
təyini; Quyu lüləsinin bir neçə horizontunda tutulmuş kəmərin pilləli neft hövzəsi
yaratmaqla qəzadan azad olunması; Tutucu alətlər.
XII. FƏSİL. QAZIMADA MƏHSULDAR LAYIN AÇILMASI VƏ
PERSPEKTİVLİ HORİZONTLARIN SINANMASI
Neftli-qazlı layların açılma; Məhsuldar layların səmərəli qazılma üsulları;
Məhsuldar laylara daxil olmaq üsulları; Qazımada perspektivli horizontların
sınanması; Karotaj kabeli ilə quyuya buraxılan lay sınayıcısı.
XIII. FƏSİL. NEFT VƏ QAZ QUYULARININ QAZILMASINDA TEXNİKİ-
-İQTİSADİ GÖSTƏRİCİLƏR
“İşçi layihənin”hazırlanmasıüçün “Tapşırığın” verilməsi; “İşçi layihə”nin
hazırlanması; Qazımanın texniki göstəriciləri; Qazımanın iqtisadi göstəricilər.
ƏDƏBİYYAT
1.Məmmədtağızadə Ə.M.,Şirinov M.M. Neft və qaz quyularının qazılması
texnologiyası,Bakı.2011
2.C.C,Azar,Q.Robello
Samuel.Qazma
mühəndisliyi,Bakı,2014,”Nafta-Pres”
nəşruyyatı,515s
3.Axundov B. Neft və qaz quyularını qazılması, Bakı, MAARİF, 1977
4.T.Əliyev “Quyuların möhkəmləndirilməsi, sementlənməsi və tamamlanması”, 1982
5.R.Quliyev,H.Məcidov,S.Cəlalov. Qazıma məhlulları.Bakı,Elm,2003
6. Axundov C.S.,Həsənov İ.Z.Neft və qaz quyularının qazılması,Bakı,2015,”Günəş-
B”nəşriyyatı,620s.
7.Bəkirov Ş. Qazıma sənətinin incəlikləri, Bakı, Oskar NPM-nın mətbəəsi, 2006.
8.İbrahimov R.S.Neft –qaz quyularının qazılması texnikası və texnologiyası
fənnindən 100 sual 100cavab.Bakı,2015,Turxan NPB,744s
9.Rüstəmov N.Ş,İbrahimov R.S.,Məcidova A.N.Süxurdağıdıcı alətlərlə dağ
süxurlarının deformasıyası və dağıdılması.Bakı,2014, Turxan NPB,148s
10.İbrahimov R.S.,Baxşəliyeva Ş.O.Süxurdağıdıcı alətlər, Bakı,2011, Çaşıoğlu,260s
11. İbrahimov R.S.,Quyuların qazılmasında dağ süxurlarınınn qazılması,Bakı,2011,
Çaşıoğlu,568s.
12.İbrahimov R.S., Kərimov L.B., Rza-zadə S.Ə. və b. “Neft və Qazıma”, Bakı,2006,
Elm nəşriyyarı,839s.
13.Quliyev B.A., Şirinov M.M. Neft və qaz quyularının qazılması, Bakı, ADPU-nın
mətbəəsi, 2009,254s.
14.Булатов А.И. – Технология бурения скважин. М., 2003
15.Вадецкий Ю.В. – Бурение нефтяных и газовых скважин. М.,2002
16.Рабиа Х. – Технология бурения нефтяных скважин. М., Недра, 1989
17.Булатов А.И. – Крепление скважин. М.,2002
18.Калинин А.Г. – Проектирование наклонных и горизонтальных скважин. М.,
Недра.1998.
19.С.Г.Скрыпник «Техника для бурения нефтяных и газовых скважин на
море».
Tərtibetdilər:
«Neft -qaz mühəndisliyi»
kafedrasının professoru,
AMEA-nın müxbir üzvü T.Ş.Salavatov
«Neft - qaz mühəndisliyi»
kafedrasının dosenti, t.e.n. S.Ə.Rza-zadə
«Neft-qazmühəndisliyi»
kafedrasınındosenti, t.e.n. R.S.İbrahimov
2523.01- ”Quyuların qazılması texnologiyası” ixtisası üzrə doktoranturaya
qəbul imtahanının sualları
1.Süxurların sıxılma qabiliyyəti;
2.Dağ süxurların yatım şəraitindəki gərginlik halı;
3.Dağ süxurlarının mexaniki dağilmasının əsas prinsipləri;
4.Süxurdağıdıcı alətlərin təsnifatı;
5.Kəsici-qopardıcı baltalar və onların tətbiq sahələri;
6.Şaroşkalı baltaların kinematikası;
7.Almazlı və ИСМ baltaları haqda qisa məlumat;
8.Xüsusi məqsədlər üçün istifadə olunan alətlər
9. Ağırlaşdırılmış qazıma boruları (AQB) uzunluğunun təyini;
10.Qazıma kəmərinin hesablanması;
11.Qazıma məhlulunun vəzifələri;
12.Qazıma məhlulu dispers sistemdir;
13Qazıma məhlulunun əsas parametrləri;
14.Qazıma məhlulunun hazırlanması və məhlulunun təmizlənməsi
15.Qazıma məhlulunun reoloji xüsusiyyətləri və onların təyini;
16.Qoruyucu kəmərin hesablanması;
17.Tamponaj sementləri;
18.Tamponaj məhlulunun keyfiyyətinə nəzarət;
19.Quyuda aparılan sementləmənin hesablanma nümunəsi;
20.Baltanın dövrlər sayının mexaniki sürətə təsiri;
21.Quyuların təbii əyilməsi;
22.Maili quyu, onun elementləri və oxunun vəziyyətini müəyyən edən əsas
kəmiyyətlər;
23.Maili quyu profilləri və onların layihə edilməsi;
24. Quyuların əyilmə prosesinin idarə edilməsi;
25.Yanaverici alətlər və onların quyuya yönəldilməsi üçün tərtibatlar;
26. Qazma qülləsinin quraşdırılmasından baş verən mürəkkəbləşmələr;
27.Üzən
qurğularda
kəmər
başlığının
quraşdırılmasında
yaranan
mürəkkəbləşmələr;
28.Qazma məhlulunun udulmasından baş verən mürəkkəbləşmələr;
29.Tutucu alətlər;
30.Neftli-qazlı layların açılma.
“Neft-qaz mühəndislıyi”kafedrasının müdiri
AMEA-nın müxbir üzvü,professor T.Ş.Salavatov
Вопросы по приему в докторантуру по специальности 2523.01-
“Технология бурения скважин”
1.
Способность сжимаемость горных пород.
2.
Напряженное состояние горных пород в условиях их залегания.
3.
Основные принципы механического разрушения горных пород.
4.
Классификация породоразрушающих инструментов.
5.
Режуще-скалывающие долота и области их применения.
6.
Кинематика шарошечных долот.
7.
Краткие сведения об алмазных и долот типа ИСМ.
8.
Инструменты используемые для специальных работ.
9.
Определение длины утяжеленных бурильных труб (УБТ).
10.
Расчёт бурильных колонн.
11.
Функции буровых растворов.
12.
Понятие о дисперсных системах.
13.
Основные параметры буровых растворов.
14.
Очистка и приготовление буровых растворов.
15.
Реологические свойствабуровых растворови их определение.
16.
Расчет обсадных колонн.
17.
Тампонажные растворы.
18.
Контроль качества тампонажных растворов.
19.
Расчет цементтрование скважины.
20.
Влияние параметров режима бурения на механическую скорость
проходки.
21.
Естественное искривление при бурении скважины.
22.
Основные параметры определяющие направление наклонной
скважины.
23.
Проектирование профилей наклонных скважин.
24.
Управление процессом искривления скважин.
25.
Отклонители и их ориентирование в скважине.
26.
Осложнения возникающие при строительстве вышки.
27.
Осложнения возникающие при установкиколонной головкис плавучих
буровых установок.
28.
Осложнение поглощения бурового раствора.
29.
Ловильные инструменты.
30.
Вскрытие нефтегазовых пластов.
Зав. кафедрой член корр. НАНА проф.
Салаватов Т.Ш.
Dostları ilə paylaş: |