15
ixrac edilən neft məhsullarının 92,8% DNŞ-nin X Ə-nin xətti ilə xaricə göndərilir və
bu ixrac edilən xam neftin hamısı Uzaq Şərq ölkələrinə göndərilmişdir.
1999-cu ildə dizel anacağının 40%-i, aviabenzinin 20%-i, avtomobil benzininin
90%-i, neft koksunun və mazutun hamısı MDB ölkələrinə satılmışdır.
Azərbaycanın neft və neft məhsullarının həcmi artdıqca, onun həm iqtisadi
inkişafa təsiri güclənir, həm də neft amili xarici iqtisadi əlaqələrin genişləndi-
rilməsində böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Ümumiyyətlə, Azərbaycan iqtisadiyyatında aparıcı yeri Yanacaq-Energetika
Kompleksinin sahələri tutur. Ona görə də ölkəmozdə YEK-in bazasını möhkəm-
ləndirməklə qeyri-neft sektorunun, sahibkarlığın və s. sahələrin inkişafı üçün də
mühüm tədbirlər həyata keçirilir.
Cədvəl 1.4
Ə
sas ticarət müqavilə olan ölkələr üçün ixrac və idxalın quruluşu (%-lə)
Ölkə lə r
xrac
dxal
1997
1998
1999
1997
1998
1999
MDB ölkələri üzrə, o
cümlədən
48,4
38,3
22,7
25,5
23,5
22,6
Rusiya
23,1
17,5
8,9
11,0
11,2
15,8
Ukrayna
4,1
2,0
2,6
6,2
5,4
2,7
Gürcüstan
17,1
12,7
7,7
2,7
1,5
0,7
Qazaxıstan
1,1
1,7
0,4
2,1
2,6
1,7
Digər ölkələr
3,0
4,6
3,1
3,5
2,8
1,7
Avropa Birliyi üzrə cəmi: o
cümlədən
11,2
21,7
45,6
7,4
13,0
13,3
Fransa
0,0
1,9
6,3
1,3
1,1
1,7
Almaniya
0,8
0,9
0,8
2,8
2,7
3,2
taliya
4,2
7,4
33,7
-
-
-
Böyük Britaniya
0,2
6,7
1,2
1,0
4,0
4,7
Digər ölkələr:
29
12,5
9,9
4,1
5,2
3,7
Uzaq şərq ölkələri, o
cümlədən
40,4
40,0
31,7
24,2
26,0
36,2
ABŞ
0,3
2,3
3,2
1,6
2,3
5,8
Türkiyə
5,3
22,4
7,4
13,1
12,8
9,9
ran
24,3
7,3
2,4
3,5
2,5
3,3
Yaponiya
-
-
-
0,1
0,0
3,9
Sinqapur
-
-
-
0,0
0,0
2,9
Digər ölkələr
10,5
8,0
18,7
6,6
8,4
10,4
16
Cədvəl 1.5
Azə rbaycan DNŞ ın X Ə idarə sinin xə tti ilə ixrac edilə n neft və neft mə hsulları
Məhsulların
adları
xracın həcmi (m.ton)
MDB ölkələrinə (%-lə)
Uzaq Şərq ölkələrinə (%-
lə)
1999
2000
1989
2000
1999
2000
Xam neft
625,7
284,5
-
-
100
100
Dizel
yanacağı
813,5
595,5
40
8
60
92
Aviabenzin
260,0
243,2
20
10
80
90
Avtobenzin
150,8
215,3
90
60
10
40
Qaz benzin
13,8
10,0
100
100
-
-
Neft koksu
61,4
10,9
100
100
-
-
Mazut
11,7
-
100
-
-
-
H.Əliyev adına Bakı Neft Emalı və «Azərneftyatağı» zavodlarının ümumi
istehsal gücü 24.5 mln.tondur. Hal-hazırda bu zavodlarda ildə 6,2 mln. ton neft emal
edilir. stehsal olunan neft məhsulları ölkəmizin daxili tələbatını ödəməklə yanaşı
xaricə də ixrac edilir. Belə ki, son bir neçə ildə Azərbaycan hökuməti ARDNŞnin
hasil etdiyi neftin 2,5 mln. tonunu ixraca, qalanını isə neftayırma zavodlarına
göndərir və burada emal edilərək neft məhsulları alınır. Azərbaycan neft məhsulları
ə
sasən 2 idarə vasitəsilə - ARDNŞ-in X Ə odarəsi və «Azərneftyağı» B vasitəsilə
ixrac edir.
Azərbaycanın neft məhsullarının ixracının əsas hissəsini dizel yanacağı və
mazut təşkil edir. 2002-ci ildə ARDNŞ – xaricə 2,4 mln. ton neft məhsulları
göndərib.
2003-cü ilin I yarısında neftayırma zavodları bazara 2,7 mln. ton neft məhsul-
ları çıxarıb ki, bunun 68%-i (1,816 mln. ton) daxili bazara, 32%-i ixraca yönəldilib.
Daxili bazarda istehlak olunan bitunun 63,2%-i dizel yanacağın 48,5%-i avto-
mobil benzinin 33,8%-i, kerosin və aviasiya benzinin 32,1%-i, mühərrik yağların
70,1%-i ARDNŞ-in marketinq və iqtisadi əməliyyatlar idarəsinin payına düşür. Ölkə
daxilində satılan benzinin 51,8%-i, dizel yanacağın 35,5%-i «Azpetrol Holdinq»
ş
irkətinin payına düşür. 2003-cü ildə Bakının neftayırma zavodlarında 6,176 mln.ton
neft emal olunub.
Dostları ilə paylaş: |