21
Haganah'ın siyasi qanadının passiv davrandığını düşünən bir qrup Haganah üzvü,
təşkilatdan ayrılaraq 1931-ci ildə müstəqil və gizli bir terror təşkilatı qurmuşlar.
Fələstində yaşayan Ərəblərə qarşı qoymaq məqsədilə qurulan təşkilatın adı Irgun
olmuş daha sonra Irgun Zvei levm (IZL) olaraq dəyişdirilmişdir. IZL, İndoneziya
ETZEL deyə oxunduğu Yəhudi ətraflarda ETZEL olaraq zikredilmir.
57
Milli Hərbi
Təşkilat mənasına gələn təşkilat IZL'nin başına Jabotinsky getirilmiştir.
58
Ayrıca
Avraham Stern'in qurduğu, İsrailin Azadlıq Döyüşçüləri Təşkilatı də (Stern) bu
dövrlərdə kurulmuştur. İngilis Manda Rəhbərliyinin yanlı tutumu və Sionistlərin
böyük əhəmiyyət verdiyi Yəhudi köçünün davamlı davam etməsi üzərinə 1936-ci
ildə böyük Ərəb qiyamı reallaşmışdır. Bunun üzərinə İngilislər bölgəyə, Lord
Robert Peel vitse-prezidentinin bir araşdırma heyəti (Peel Komissiyası)
göndərmişdir. Heyətin hesabatını İyul 1937-ci ildə hökumətə təqdim etmişdir.
Hesabatda Fələstin torpaqları, Ərəb, Yəhudi və Qüdsün İngilis mandasında olan
beynəlxalq hissəsi olmaq üzrə üç yerə ayrılmışdır. Ərəblər bu paylaşım planına
qarşı çıxarkən, Sionistlər ilk etapda küçükte olsa bir dövlətə sahib olmaq
istədiyindən Irgun və Stern kimi təşkilatların qarşı çıxmasına baxmayaraq planı
qəbul etmiştir.
59
İngilislər tərəfindən problemin həllinə istiqamətli addımların
atılması və Yəhudi köçünün davam etməsi səbəbiylə 1939-cu ildə Yəhudi əhalinin
Ərəb əhalisinin yarısına yetişmesi
60
Ərəblərin narazılıq getdikcə artmasına səbəb
olmuşdur və Ərəblər, İngilislərə qarşı etirazlara başladılar. İstər Ərəb dövlətlərinin
reaksisı, istərsə də İkinci Dünya Müharibəsinin başlaması ilə İngilislər, Sionistlərə
qarşı köklü siyasət dəyişikliyinə getmişdir. İngilislər artıq Yəhudi köçünü
məhdudlaşdırmaq istəyir və bunun üçün Ağ Kitabı yaymaqla, siyasət halına
gətirməyi hədəfləmişdir. Çünki yəhudi köçündə son dərəcə narahat olan Ərəblər,
köçün İngilislərin dəstəyi edildiyinin fərqində olduğundan, nasistlərə simpatiya ilə
baxmışlar. Nasistlərə simpatiya ilə yanaşan Ərəb ictimaiyyəti yanlarına çəkə
57
Selahattin İbas, Arap-İsrail Sorunu, Türel Yılmaz, Mehmet Şahin ve Mesut Taştekin (der.), Ortadoğu Siyasetinde
İsrail, (Ankara 2005), s. 72-73
58
Kayabalı, İ. ve C. Arslanoğlu, Ortadoğu’da Savaş ve Strateji 2 Lider, 4 Savaş ve Bir Bozgun, (Ankara: 1990), s. 48.
59
Kayabalı, İ. ve C. Arslanoğlu, Ortadoğu’da Savaş ve Strateji 2 Lider, 4 Savaş ve Bir Bozgun, (Ankara: 1990), s. 48.
60
Norman G. Finkelstein, Soykırım Endüstrisi: Yahudi Acılarının İstismarı (İstanbul 2001) s 128
22
bilmək məqsədiylə İngilislər, Yəhudi köçünü beş il müddət üçün yetmiş beş bin
miqyasında məhdudlaşdırmışdır. Ayrıca İngilislər, paylaşma planından imtina
Fələstinin on illik bir müddət sonunda bütün olaraq müstəqilliyə çatmasına qərar
verərkən, bu qərar Sionistləri şok vəziyyətinə salmış və Yəhudi ətraflar tərəfindən
İngiltərəyə qarşı çox sərt İkinci Dünya Döyüşünün sona çatmasıyla 1945-ci ildə
etibarən Haganah, Irgun və Stern təşkilatları İngilislərə qarşı ortaq hərəkat planları
inkişaf etdirib, hərəkətlara başlamışdır. Yəhudi Agentliyinin başında olan David
Bən Gourion, bu təşkilatların etdikləri şiddəti görünüşcə qınayarkən İngilisləri dizə
gətirmək üçün bu təşkilatların etdikləri hərəkətləri dəstəkləmişdir. Bu təşkilatlar
İngilislərə qarşı çox səs gətirəcək qanlı hərəkətlərdə tapılmışdır. Xüsusilə irəlidə
İsrail Baş naziri olacaq Menahem Begin liderliyindəki Irgun təşkilatı İngilislərin
ümumi qərargah olaraq istifadə etdikləri Qüdsdəki Kral David otelini havaya
partladıb, bir çox bombalama və sui-qəsd aksiyaları həyata keçirmişlər. İngilis
Xarici İşləri Naziri Ernest Bevin, Fələstin problemin həlli üçün 1947 -ci ildə BMT-
yə müraciət etmişdir. 11 üzv ölkənin meydana gətirdiyi BMT Fələstin Xüsusi
Komitəsi, problemi müzakirə etmək üçün toplanmışdır. Edilən işlər nəticəsində
Komitə hesabatını açıqlamışdır. Hesabatda Fələstin və İsrail iki ayrı dövlət
qurulmalı olduğu qərara alınmışdır. Komitənin aldığı bu qərarın etibarlı olması
üçün BMT Baş Assambleyasında qəbul edilməsi lazımdır. Baş Məclisin
görüşmələrində ABŞ,Yəhudilər lehinə təsirli bir şəkildə yer almışdır. Ayrıca
Ümumi səsvermədə qatılacaq ölkə nümayəndələrinə Yəhudi Agentliyi sıx təzyiq
etmişdir. Yəhudi Agentliyi, səs vermə hüququna sahib dövlət nümayəndələrinə
Komitənin aldığı qərarın lehinə səs vermələri üçün, otaqların istirahət şantaja qədər
lazımlı gördükləri bütün təzyiq vasitələrini istifadədən çəkinməmişdir. 29 Noyabr
1947 tarixində BMT Baş Assambleyasının aldığı paylaşım planı 181 saylı qərarla
qəbul edilmişdir. Beləcə Yəhudilər, Baş Assambleyanın təsdiqlədiyi bu qərar
sayəsində əsrlərdir həsrətini çəkdiyi dövlətin hüquqi zəmini təmin edilmişdir.
BMT-nin qərarına görə Fələstin torpaqlarının 56%nı, əhali olaraq cəmiyyətin 33%
ni meydana gətirən və Fələstin torpaqlarının yalnız 5.67 %-ni əlində saxlamaqda