Həmidli Aqşin Ceyhun oğlu
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sxem 1. Biznesin inkişafına təsir göstərən amillərin təsnifatı
7
- təşkilatın bütün hissələrini tam şəkildə birləşdirir və təşkilatın əsas cəhətlərini əhatə edir; - təşkilatın uzunmüddətli planıdır və təşkilatın planlarının bütün hisssələrinin birgəliyini təmin edir; - təşkilatın mövcudluğuna dair əsas suallara cavabdır; - təşkilatın daxili zəif və güclü cəhətlərinin idarəetmə baxımından təhlilidir; - təşkilatm xarici mühitində onım inkişafına kömək edə biləcək imkanların, dəyişikliklərin və gözlənilən təhlükələrin müəyyənləşdirilməsidir; - ictimai, siyasi mübarizə rəhbərliyin sənətidir, eləcə də düzgün və uzunmüddətli proqnozlara əsaslanan rəhbərliyin sənətidir; - xarici mühitdəki dəyişikliklərə təşkilatın reaksiyasıınn qabaqcadan planlaşdınlmasıdır. İqtisadi ədəbiyyatda bəzən strategiya aşağıdakı cəhətlərin məcmusu kimi də xarakterizə edirlər (24): - fəaliyyət planı; - rəqiblərə (düşmənlərə) kələk gəlməyə yönəldilmiş fəaliyyət; - fəaliyyət qaydası; - ətraf mühitdə mövqe; - perspektiv. Strategiyada aşağıdakı tələblərə müvafiqlik gözlənilməlidir: - mühüm məqsədlərin strategiyada əks olunması; - təşəbbüskarlığın tərəfində durma; - əsas səyləri zəruri vaxtda lazım olan yerdə birləşdirmək; - maksimum nəticələr əldə etınək üçün minimum ehtiyat sərfinin çevik davranış forması kimi nəzərdə tutulması; - rəhbərlikdə koordinasiyanın gözlənilməsi; - ehtiyatlarla təminat. İ.Ansoffa görə [21] strategiya - təşkilatın öz fəaliyyətində rəhbər tutduğu qərarları həyata keçirmək üçün istifadə etdiyi və aşağıdakı kimi qruplaşdırılan qaydalann məcmusudur.
8
1. Mövcud fəaliyyətin və gələcək (perspektiv) fəaliyyətin noticələrini qiymətləndirmək üçün istifadə olunan qaydalar. 2. Firmanm ətraf mühitlə münasibətini müəyyənləşdirən qaydalar (biznes strategiyası). Bu qaydalann köməyi ilə hazırlanacaq məhsul növləri, işləniləcək texnologiya, əmtəələrin kimə və hara satılması, rəqiblər üzərində hansı üsullarla üstünlük qazanılması müəyyənləşdirilir. 3. Təşkilatdaxili münasibətləri və proseduralan müəyyən-ləşdirən qaydalar (təşkilati müddəalar). 4. Firmanm gündəlik fəaliyyətini müəyyənləşdirən qaydalar.
Başqa bir qrup iqtisadçıların fikrincə, istənilən müəssisədə, onun “məskunlaşma” mühitindən asılı olmayaraq istehsal-kommersiya fəaliyyətinin müəyyən strategiyasını aşkar etmək olar (24). Onlar həmin müəssisənin yaşayış maraqlarını əks etdirən qərarların qəbulundakı yanaşmalarda, resursların bölgüsündəki qaydalarda, istehsal-kommersiya prioritetləri sistemində, münaqişəli halların həlli qurulan prinsiplərdə və s. meydana çıxır. Strategiya ən azı ona görə olmalıdır ki, təşkilatlanmış biznes daim olaraq öz kursunu dəyişə bilməsin, yüzfaizli çevik ola bilməsin və təsərrüfat sferasındakı dəyişikliklərə ani dəyişikliklərlə reaksiya verməsin. Biznes strategiyası- kifayət qədər davamlı tarixi intervalda istehsal-kommersiya təşkilatının davranışının tamamilə müəyyən və nisbətən sabit xəttini şərtləndirən fəaliyyət tərzidir.
Strateji idarəetməni firma və şirkətlərin baş kursu, uzunmüddətli fəaliyyət proqramı kimi səciyyələndirən prof. T.Ə.Quliyevin təbirincə, strateji idarəetmə uzunmüddətli planlaşdırma, məqsədli layihənin hazırlanması, strateji vəzifələrin müəyyən edilməsi və onların müddət və əhəmiyyət baxımından ranjirovkası, vəzifələrin icrası üzərində nəzarət, ayrı-ayrı inkişaf meyllərinin proqnozlaşdırılması, inkişaf aloqirtminin müəyyən edilməsi kimi vacib problemlərdən ibarətdir (15, s.576). Alimin fikrincə, firmaların strategiyaları keyfiyyətli olmalı, elmi metodlogiyaya, prioritetliyə, aydın və real məqsədlərə, potensiala, insan amilinə əsaslanmalıdır. 9
“Biznesin inkişaf strategiyası” anlayışının daha geniş şərhinə ehtiyac vardır. Biznesin strateji vəzifələri bütün strateji dövr ərzində yekun taktiki qərarların yüksək ehtimalla meydana çıxdığı şəraitin yaradılması kimi şərh oluna bilər. Eyni zamanda strateji inkişafın formalaşması və reallaşması prosesinin təhlili zamanı təkcə, “tədqiqat”, “konstruktiv” və “distributiv” mərhələləri kifayət deyildir. Strategiyanın həyat tsiklinin bütün mərhələlərinin təhlili, həm strategiyanın formalaşdırılması prosesi, həm də onun məntiqi sonluğa qədər çatdırılmış taktiki təzahürü kimi tədqiqi tələb olunur.
Sistemə təsir göstərən alimlərin təsnifatına mövcud yanaşmalarda adətən aşağıdakı təsnifatlar üstünlük təşkil edir: xarici və daxili; obyektiv və subyektiv; “qabaqcadan görünən” və riskin təhlilinin təcrübədən qabaq mövcud olan mərhələdəki amillər; əhəmiyyətli və ikinci dərəcəli; daimi və müvəqqəti; ümumi və spesifik, ekstensiv və intensiv; kəmiyyət qiymətləndirilməsinə qapılan və qapılmayan və s. amillər.
Azərbaycanın spesifik xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla biznesin inkişafına təsir göstərən amillərin təsnifatını aşağıdakı kimi vermək olar (Sxem 1).
Biznesin inkişafına təsir göstərən amillər İqtisadi sistemin idarə edilməsi ilə bağlı amillər
Ətraf mühitin təsiri ilə bağlı amillər
Sistemin fəaliyyətindən asılı olmayan amillər Sistemin fəaliyyətindən asılı olan amillər Makroiqtisadi amillər
Hüquqi amillər
Əmtəə bazarlarının vəziyyətinin dəyişməsi Obyektiv təbiət amilləri Rəqabət Yeni qərarlara bazarın reaksiyası Həm inkişaf, həm də onun olmadığı prosesdə meydana çıxan amillər Yalnız inkişafın gedişində təsiri meydana çıxan amillər Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|