iii
TEŞEKKÜR
Doktoraya başlamam ve bitirmem sürecinde her türlü emek ve bilgisini esirgemeyen
sayın hocam Prof. Dr. Necmettin CEYLAN’a (Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Zootekni A.B.D) yine bu süreçte maddi ve manevi desteğini esirgemeyen eşim ve
aileme, çalışmalarımda katkılarda ve yardımlarda bulunan arkadaşlarıma, imkanlarından
yararlandığım Tavukçuluk Araştırma Enstitüsüne ve bu projeyi destekleyen
TÜB TAK’a sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
Turgay YILDIZ
Ankara, Ekim 2010
iv
Ç NDEK LER
ÖZET…………………………………………………………………………….………i
ABSTRACT…………………………….………………………………………….…...ii
TEŞEKKÜR…………………………………………………….…………………..….iii
S MGELER D Z N …………………………………….…………………………….vi
ŞEK LLER D Z N ………………..………………………………………………....vii
Ç ZELGELER D Z N …………………………………………………….………..viii
1. G R Ş………………………………………………………………………..……….1
2. KAYNAK ÖZETLER ………………………………………………………..….…3
2.1 Nişasta Tabiyatında Olmayan Polisakkaritler ve Kanatlı Besleme Üzerine
Etkileri........................................................................................................................3
2.1.1 Nişasta tabiyatında olmayan polisakkaritler.......................................................3
2.1.2 Nişasta olmayan polisakkaritler (NOP); Tahıllardaki bulunma
şekilleri ve miktarları............................................................................................5
2.1.3 NOP’lerin kanatlılar üzerine etkileri……..………………………………….….8
2.2 Kanatlılarda NOP Yarayışlılığını Artırmaya Yönelik Uygulamalar.................10
2.2.1 Kanatlı yemlerinde enzim uygulaması...............................................................11
2.2.1.1 Enzimlere ilişkin öz bilgiler..............................................................................11
2.2.1.2 Yumurta tavuğu yemlerinde enzim kullanımı ve konu ile ilgili
araştırma sonuçları ……………………...….………………………………..15
2.2.2 Kanatlı yemlerinde gama ışınlama uygulaması …….……….…………...…...21
2.2.2.1 Kanatlı yemlerinde gama ışınlanma uygulamaları ve konu ile ilgili
yapılan çalışmalar…….................………………………………………..…...24
3. MATERYAL VE YÖNTEM………………………………………………….…...29
3.1 Materyal ……………………………………………………………………...…...29
3.1.1 Hayvan materyali……………………………………………………………….29
3.1.2 Yem materyali…………………………………………………………………...29
3.2 Yöntem......................................................................................................................30
3.2.1 Deneme grupları, rasyonların oluşturulması ve denemenin yürütülmesi…...30
3.2.2 ncelenen kriterler…………………………………….………………………...33
3.2.2.1 Verim kriterleri……………………………………………………………..…33
3.2.2.1.1 Yumurta verimi………………………………………………………….….33
3.2.2.1.2 Yumurta ağırlığı………………………………………………………..…...33
3.2.2.1.3 Yumurta üretimi…………………………………………………………….33
3.2.2.1.4 Yem tüketimi ve yemden yararlanma oranı...………………………...…..33
3.2.2.1.5 Canlı ağırlık, canlı ağırlık değişimi ve yaşama gücü………………….…..33
3.2.2.2 Yumurta kalite kriterleri…………………………………...………………...34
3.2.2.2.1 Ak yüksekliği………………………………………..………………….……34
3.2.2.2.2 Haugh birimi…….…………………………………….……………….……34
3.2.2.2.3 Kabuk kırılma mukavemeti…………………………….…………..………34
3.2.2.2.4 Kabuk kalınlığı………………………………………………..…………….35
3.2.2.2.5 Şekil indeksi……………………………………………………………….…35
3.2.2.3 Bağırsak içeriği viskozite analizi …………….……………………….……...35
3.2.2.4 Barsak içeriği mikroorganizma florası………………………………………35
v
3.2.2.5 Arpa ve arpa ağırlıklı olarak oluşturulan rasyonda suda çözünebilir
ve toplam β
β
β
β-glukan tayini Buğday ve buğday ağırlıklı rasyonda suda
çözünelilir ve toplam pentozan tayini………………………………………..36
3.2.2.6 Yemlerde olası radyasyon kontaminasyonu tespiti........................................36
3.2.2.7 Yumurtada radyoaktivite analizleri……………………………....…………36
3.2.2.8 Kimyasal analizler……………………………………………………….....…36
3.2.2.8.1 Hammadde ve karma yem ham besin maddeleri analizi……….……......36
3.2.3 statistik analizler…………………………………………………………....….37
4. BULGULAR……………………………………………………………………...…38
4.1 Verim Kriterleri……………………………………………………………….......38
4.1.1 Canlı ağırlık değişimi……………..………………………………………….....38
4.1.2 Yumurta verimi……………………………………………………………........39
4.1.3 Yumurta ağırlığı………………………………………………………….....…..43
4.1.4 Yumurta üretimi ( yumurta kütlesi). …………………………………….....…47
4.1.5 Yem tüketimi ........................................................................................................49
4.1.6 Yem değerlendirme sayısı....................................................................................52
4.2 Yumurta kalite kriterleri ………………………………………………………...56
4.2.1 Ak yüksekliği.........................................................................................................56
4.2.2. Haugh birimi........................................................................................................56
4.2.3 Kabuk kırılma mukavemeti………………………………………………….…56
4.2.4 Kabuk kalınlığı.....................................................................................................57
4.2.5 Şekil indeksi...........................................................................................................57
4.3 Bağırsak çeriği Viskozite Sonuçları......................................................................57
4.4 Barsak çeriği Mikroorganizma Florası................................................................58
4.5 Arpada Suda Çözünebilir ve Toplam β
β
β
β-glukan çeriği Buğdayda Suda
Çözünebilir ve Toplam Pentozan çeriği...............................................................59
4.6 Yemlerde ve Yumurtada Radyoaktivite Kontaminasyon Durumu……………60
4.6.1 Arpa ve buğdayda radyoaktivite analizi............................................................60
4.6.2 Karma yemlerde radyoaktivite analizi...............................................................61
4.6.3 Yumurtada radyoaktivite analizi........................................................................63
5. TARTIŞMA VE SONUÇ…………………………………………………….…….64
5.1 Verim Kriterleri……………………………………………………….…………..64
5.2 Yumurta Kalite Kriterleri......................................................................................67
5.3Bağırsak çeriği Viskozitesi.....................................................................................68
5.4 Bağırsak çeriği Mikroorganizma Florası.............................................................69
5.5 Arpada Suda Çözünebilir ve Toplam β
β
β
β-glukan çeriği Buğdayda Suda
Çözünebilir ve Toplam pentozan çeriği...............................................................70
5.6 Yemlerde ve Yumurtada Olası Radyasyon Kontaminasyonu Tespiti……........70
KAYNAKLAR…………………………………………………………………….......74
ÖZGEÇM Ş.…………………………………………………………………….....….83