18
İmam Şafii
– rahmətullahi aleyhi - deyir ki: «Musiqi batil və məkruh
64
əyləncədir. Onunla çox məşğul olanın şahidliyi qəbul olunmayan
səfehdir»
65
. İmam Şafii - rahmətullahi aleyhi - deyir ki: «Mən İraqda
Tağbir
66
– deyilən bir şey gördüm. Onu insanları Qurandan uzaqlaşdırmaq
istəyən zındıqlar ortaya çıxarmışlar»
67
. İbn Qeyyim – rahmətullahi aleyhi
- İmam Şafii
– rahmətullahi aleyhi - nin bu sözlərini açıqlayaraq deyir ki:
«Tağbir – dünyaya qarşı rəğbəti azaldan və bir müğənninin nəğməli olaraq
şer söyləməsi və orada olanların əllərindəki çubuqla bir yerə vuraraq ritm
tutmalarıdır. Allah belə bir pis şeyləri öyrənən kişidən və cahil abiddən
razı olmaz»
68
. İbn Teymiyyə – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Şafii –
rahmətullahi aleyhi - nin söz etdiyi bu işin zındıqların icadları olduğu
şəkilindəki açıqlamaları, İslamın əsaslarını çox yaxşı bilən bir imamın
sözüdür. Nə zaman ki, qəlb qəsidə, beyt (şer) kimi şeylərə qulaq asmaqla
ləzzət alarsa bu kimi şeylər sonda Qurani Kərimi sevməməyə gətirib
çıxardır. Rəhmanın ayələrini dinləməyi onlar şeytanın sözlərini
dinləməklə əvəz edirlər”. İbnur Ravendi
69
, Farabi
70
, İbn Sina və onlara
bənzər zındıqlıqla ittiham edilmiş kimsələrdən başqa heç kimsə belə bir
musiqi dinləməyə təşviq edib dəvət etməz. Əbu AbdurRahman əs-Sulemi
«Məsələtus Səma» İbnur Ravendidən belə dediyini rəvayət edir: “Alimlər
musiqi dinləmək haqqında fərqli görüşlərə sahibdirlər. Kimiləri bunu
mübah qəbul etmiş, kimiləri məkruh görmüşlər. Mən isə bunu vacib qəbul
edirəm»
71
. Şafii məzhəbindən olan İmam Əbu İshaq əş-Şirazi –
rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “Gitara, arfa (üçbucaq çərçivə şəklində
barmaqla çalınan simli musiqi aləti), təbil, tütək və s. musiqi alətlərini
istifadə etmək haramdır. Dəlil: «İnsanlar içərisində eləsi də vardır ki,
nadanlığı üzündən xalqı Allah yolundan döndərmək (sapdırmaq) və bu
64
Məkruh – qəsd edilən haramdır. Çünki Allah da Qurani Kərimdə: «Allah sizə
küfrü, fısqı və üsyanı məkruh (haram) göstərdi». (əl-Hucurat 7).
65
Beyhəqi «Sunnənul Kubra» 10/322.
66
Tağbir – musiqi deməkdir. Əbu Musa əl-Mədini deyir ki: «Onun musiqi olması
söylənilmişdir. Çünki o, insanları oynamağa sövq edir. Onlar ayaqlarını yerə
vuraraq toz qaldırırlar». İbn Qeyyim «əl-Kəlam alə Məsələtis Səma» s. 124.
67
«İğasətul Lehfan» 1/258, Əbu Nuaym «Hilyə» 9/146, İbnul Covzi 244-249.
68
«İğasətul Lehfan» 1/258.
69
Əhməd b. Yəhyə b. İshaq ər-Ravendi. Zındıqdır. Əvvəli Mötəzilə kəlamçıların-
dan olub, sonra zındıqlaşdı və inkarçılıqla məşğul olmuşdur. İslama dil uzadan bir
çox kitab yazmışdır. Allahın lənətinə 298-ci ildə getdi. Hafiz «Lisanul Mizan».
70
Muhəmməd b. Muhəmməd b. Tarhan ət-Turki. Qazali və başqaları onun kafir
olduğunu söyləyirlər. 339-cu ildə ölmüşdür. «Şəzəratuz Zəhəb» 2/350-354.
71
«Məcmuul Fətava» 11/532, 570.
19
minvalla onu məsxərəyə qoymaq üçün mənasız, oyun-oyuncaq sözləri
satın alar. Məhz belələrini rüsvayedici bir əzab gözləyir». (Loğman 6).
İbn Abbas – radıyallahu anhu – deyir ki: “Həqiqətən bu musiqi
alətləridir”. Abdullah b. Amr – radıyallahu anhu – rəvayət edir ki,
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Allah mənim
ümmətimə içkini, azart oyunları, təbil və bərabit (ud) qadağan etmişdir”
72
.
İshaq b. İsa ət-Taba rəvayət edir ki, İmam Məlik
– rahmətullahi aleyhi –
dən Mədinəlilərin musiqi xüsusunda rüxsət vermələrinə dair sual
soruşdum o: «Bunu ancaq fasiqlər edər» deyə cavab verdi
73
. Məliki
məzhəbindən olan Qasım b. Muhəmməd deyir ki: “Qiyamət günü haqq ilə
batil bir yerə cəm olduğu zaman musiqi batil arasında olacaqdır. Batil isə
atəşdədir”
74
. Vəki b. Cərrah – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: «(Musiqi
alətini) al və sahibinin başında qır. Çünki İbn Ömər
- radıyallahu anhu –
belə edərdi»
75
. İmam Əhməd – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: «Musiqi
qəlbdə münafiqlik yetişdirir»
76
. İmam Əhməd – rahmətullahi aleyhi -
deyir ki: «Tütək, zurna, tabur, ud, kamança və bənzəri şeylər haramdır»
77
.
İmam Əhməd
– rahmətullahi aleyhi - nin oğlu Abdullah deyir ki, atamdan
mahnı barəsində soruşdum o: “Mahnı qəlbdə münafiqlik yetişdirir və mən
onu sevmirəm”
78
. Hənbəli məzhəbindən olan İbn Qudamə – rahmətullahi
aleyhi - deyir ki: “Musiqi alətləri üç növdür və onların hər biri də
qadağandır. Bu alətlərdən: Simli alətlər, nəfəs və zərb alətləridir. Kim
inadkarlıq edib bunlara qulaq asarsa o, rədd olunmalıdır”
79
. Əbu Bəkr əl-
Mərvəzi
– rahmətullahi aleyhi - deyir ki, Əbu Abdullah (İmam Əhməd
–
rahmətullahi aleyhi – dən) soruşdum: «Küçədən keçərkən davul
satıldığını gördüm. Onları qırımmı?». O: «Sənin gücünün çatacağını zənn
etmirəm. Gücün çatarsa nə gözəl» deyə cavab verdi. Sonra yenə də
soruşdum ki: «Ölü yumağa çağrıldığımda bir davul səsi eşitdim. Nə
edim?”. Cavabı: «Sındıra bilsən sındır, gücün çatmazsa çölə çıx»
80
. Şabi –
rahmətullahi aleyhi - deyir ki: «Allah müğənniyə və musiqi dinləyənə
72
“əl-Muhəzzəb” 2/327.
73
əl-Hallal «Əmru bil Məruf və Nəhyu anil Munkər» 166, Təlbisu İblis 244,
«Təfsir Qurtubi» 14/55.
74
“Mavahibul Cəlil” 4/9.
75
Həllal «Əmr bil Məruf və Nəhyi anil Munkər» 126.
76
«İğasətul Lehfan» 1/258.
77
İbnul Covzi «Təlbisul İblis» s. 225.
78
“Məsəil Abu Davud” 279.
79
“əl-Muğni” 10/173.
80
Həllal «Əmr bil Məruf və Nəhyi anil Munkər» 130.