Vol. 39 (2023): Miasto Przyszłośc I [phone]

Inkubatsiya tuxumlari qobig'i yuzasining ifloslanishi, % 
 
Mikroorganizmlar 
Inkubatsiya mud dati, 
kun 
Tajriba guruhi % 
Stafilokokk 
Ishlov berishga qadar 
90 
7 
40 
11 
60 
18 
70 
Escherichia coli guruhi 
Escherichia coli guruhi 
bakteriyalari 
Ishlov berishga qadar 
70 
7 
50 
11 
50 
18 
60 
Tajriba guruhida formalin bilan ishlov berishdan so'ng stafilokokklar va Escherichia coli guruhi 
bakteriyalari soni kamaydi, ammo inkubatsiya qilish davrida ularning soni ko'paydi va inkubatsiyaning 

---

Vol. 39 (2023): 
Miasto 
Przyszłośc
i [phone] .
 
119 
Miasto Przyszłości
Kielce 2023 
18-19 kunlarida 60% va 70%ga yetdi, bu esa formalin bilan ishlov berishning qisqa muddatli 
antibakterial ta'sir ko’rsatishini anglatadi.
Ikkala guruh havosidagi enterokokklar soni inkubatsiya davri davomida o'sib bordi, ammo tajriba 
guruhida ularning soni nazorat guruhiga nisbatan kam bo’ldi.
Nazorat guruhidagi broyler jo’jalarining hayotchanligi hayotining dastlabki 10 kunida 91%, tajriba 
guruhida esa - 98% ni tashkil etdi. Nazorat guruhining o’lgan parrandalarini yorib ko’rilganda 2 
tomonlama seroz-fibrinoz pnevmoniya kuzatildi. Mikrobiologik tekshirishda tilla rang stafilokokk, 
ichak tayoqchasi kulturalari mavjudligi aniqlandi. 
Kasallikning epizootologiyasini o‘rganishda “Darg‘om parranda” parrandachilik xo‘jaligida 
kasallik ilgari ham uchragan-uchramaganligi, kasallik manbai, parrandalarning saqlanish va 
oziqlantirish sharoitlari, kasallikni rivojlanishiga sababchi bo‘lgan omillar, kasallikning davriyligi, 
kasallangan parrandalarning yoshi va semizligi kabilarga e'tibor qaratildi. 
 
6-rasm. Xo‘jalikdagi veterinariya-sanitariya hamda zoogigienik talablarning me'yorida ekanligini 
aniqlash. 
Kasallikning epizootologiyasini o‘rganganimizda kasallik vaqti-vaqti bilan rezistentligi past 
bo‘lgan, zoogigienik talablarga rioya qilinmagan holatda saqlanayotgan parrandalarda, veterinariya 
sanitariya qoidalari buzilgandagi holatlarda boshqalariga nisbattan ko‘proq uchrashi, yosh parrandalarda 
esa galada yoki uy sharoitida kasallikka ko‘proq chalinishi aniqlandi.
Parrandalarning kolibakterioz va pullorozli aralash infeksion kasalliklariga yilning barcha 
fasllarida, ayniqsa yilning sovuq fasllarda (kuz, qish, bahor) ko‘proq kuzatilishi ma'lum bo‘ldi. 
Parrandalarda ushbu kasalliklar yomg‘ir, qor, qirov va shudring tushganda ko‘p uchrashi, ularning 
rasionda oqsil va mineral moddalarning yetishmasli kasallikni rivojlanishiga sababchi bo‘lishi kuzatildi.
Xo‘jalikda 800 dan ziyod kasal va 22 dona o‘lgan parrandalar kasallik manbai bo‘lib, tashqi 
muhitga, ayniqsa tuproq, suvga kasallik qo‘zg‘atuvchilarini tarqatishi, parrandalar ushbu 
qo‘zg‘atuvchilar bilan ko‘proq ifloslangan ozuqa yoki ifloslangan suvni ichganda kasallik yuqishi 
ma'lum bo‘ldi.
Kasallik o‘tkir kechishi, parrandalarning pati hurpayishi, patining rangsizlanishi, ishtahasining 
pasayishi, tashqi muhit ta'surotlariga sustlashishi, kloaka atrofining oq rangdagi ifloslanishi, galadagi 
o‘lim sonining ortishi kabi klinik belgilar bo‘lishi aniqlandi.

---