Versuchsziele

SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI

SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI

MUHANDISLIK FIZIKASI INSTITUTI

«QATTIQ JISMLAR FIZIKASI» KAFEDRASI

60530900 – FIZIKA, 605331200-Tibbiyot fizikasi ta’lim
yo‘nalishlari II-kurs talabalari uchun

“Elektronika va signallarni qayta ishlash” fanidan

laboratoriya ishini bajarish uchun uslubiy ko‘rsatma

Laboratoriya ishi №11

TRANZISTOR FUNKSIONAL GENERATOR SIFATIDA
Tuzuvchilar: dots. G’ulomov G’.G’.,
dots. Eshbekov A.A..


SAMARQAND

LABORATORIYA ISHI №11. TRANZISTOR FUNKSIONAL GENERATOR SIFATIDA

Tajriba maqsadi:
Ikki noturg’un holatga ega bo’lgan miltivibratorni yig’ish va o’rganish.
Kondensator va qarshilik bilan impuls davomiyligini tanlash.
Takrorlanish chastotasi va impuls davomiyligi ma’lum bo’lgan to’g’ri burchakli impulsni hosil qilish.


Umumiy ma’lumotlar
Funksional generatorlar – turli chastotali va davomiylikli asosan to’g’ri burchakli shaklga ega (arrasimon, sinusoidal shakldagi ) elektr tebranishlarini impulslarni hosil qiluvchi asbobdir. Bunday asobobning asosini nostabil multivibrator zanjiri tashkil qiladi. Bu zanjir asosini esa navbati bilan ochilib yopiladigan ikkita taranzistordan iborat bo’lib, bunday ochilish va yopilishlarda tranzistor kollektorlariga kuchlanish berildi yoki brilmaydi. Bunday holda zanjir chiqishida ma’lum vaqt davom etadigan ikkita turg’un holat mavjud bo’ladi. Bu turg’un holatlar mal’lum vaqt davom etib o’zaro almashinadilar. Holatlar davomiyligi kondensator va qarshilikdan iborat zanjir orqali o’rnatiladi va shunday qilib tarnzistorlarning qayta ulash vaqtlarini tanlab simmetrik va nosimmetrik to’g’ri burchakli impulsga ega bo’lamiz.
Mazkur tajribada turg’un holatlarni ko’rgazmali namoyish qilish uchun indikator chiroqchalardan foydalaniladi. Kondensator sig’imi yoki qarshilik qiymati o’zgarganda impuls davomiyligi yoki tebranishlar chastotasi o’zgarishni kuzatish mumkin. Turg’un holatlar orasidagi o’tish holatini kuzatish uchun ossilografdan foydalaniladi.
Qayta ulash vaqti  miqdorga bo’g’liq bo’lib u o’z navbatida RC elementlarga bo’g’liq:
(1)
_ED ulanish davri mobaynida ta’minlash manbai kuchlanishi baza-emitter kuchlanishidan katta bo’ladi,
(2)
Tranzistorning ulanish vaqti yoki impuls davomiyligi quyidagicha ifodalanadi:
(3)
bu erda T_S tebranish davri bo’lib u ikki tranzistor ochilish vaqti yig’indisiga teng.