169
Azərbaycanın dilbər guĢələrindən olan Qazax torpağı
bəĢəriyyətə çox dahilər, mənəviyyatımızın səmasına çox
ulduzlar bəxĢ etmiĢdir. Məncə əziz dostum Ġsa Abdullayev
həmin ulduzlar arasında öz parlaqlığı ilə seçilir və Azərbaycan
elmi dünyaya öz töhfələrini verdikcə həmin ulduzun parlaqlığı
gün-gündən artacaqdır.
170
AĞIR İTGİ
YaĢasaydı bu il altmıĢ yaĢı tamam olacaqdı. Lakin vaxtsız
əcəl buna imkan vermədi. Düz bir il bundan əvvəl, əlli doqquz
yaĢında xalqımızın alim-vətəndaĢ oğlu ġakir Ağabəy oğlu
Məmmədov qıflətən dünyasını dəyiĢdi. O, 1947-ci ilin 10
sentyabrında Masallı rayonunun Xıl kəndində kolxozçu
ailəsində dünyaya göz açmıĢdı. Hələ körpə ikən atasını itirən
ġakir
yetimliklə
baĢ-baĢa
qalaraq
həyatın
bütün
çətimğnliklərini öz zərif uĢaq çiyinlərində daĢımalı olmuĢdu.
Böyük qardaĢı, Xıl kənd məktəbinin ilk ali təhsilli məzunu
Əfruz müəllim onun əllərindən tutaraq büdrəməkdən qorumuĢ,
ona atalıq qayğısı göstərmiĢdi.
ġakir orta məktəbi qızıl medalla bitirib V.L.Lenin adına
APĠ-nin (indiki ADPU) riyaziyyat fakültəsinə daxil olmuĢ, və
1970-ci ildə oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirərək fakültə elmi
Ģurasının qərarı ilə institutda saxlanmıĢdı. Elmə böyük maraq
və həvəs onu daima öz üzərində iĢləməyə sövq edib, nəticədə
institutun aspiranturasına gətirib çıxardı. TanınmıĢ alim, prof.
Ə.M.Məmmədovun rəhbərliyi altında namizədlik dissertasiyası
üzərində iĢləməyə baĢladı. Prof. Ə.Məmmədov həmin illəri
belə xatırlayır: “Mən ġakirə dərs demiĢdim. Hələ tələbə ikən
onun riyazi təfəkkürünü və məntiqini duyub ona tələbə elmi
cəmiyyətinin xətti ilə elmi iĢ verdim və o, konfranslarda
çıxıĢlar edərək çox böyük uğurlar qazandı. Sonra mən bu iĢi bir
qədər də geniĢləndirib ona dissertasiya mövzusu kimi iĢləməyi
məsləhət gördüm. Dissertasiyanın mövzusu belə idi: “Jevrey
tipli funksiyalar sinifləri üçün kvadratur və interpolyasiya
düsturlarının qurulması və onların inteqral tənliklərin həllinə
tədbiqi”. Bu problem ilk dəfə ġakirin dissertasiyasında tədqiq
olunmuĢ və onun aldığı nəticələr bütün dünya riyaziyyatçıları
tərəfindən qəbul edilmiĢdi.
Doğrudan da ġ.Məmədov 1983-ci ildə Kiyev Dövlət
Universitetində namizədlik dissertasiyası müdafiə edərkən
171
onun rəsmi opponentləri-Ukrayna EA-nın M.QluĢkov adına
Kibernetika Ġnstitutunun baĢ elmi iĢçisi, fizika-riyaziyyat
elmləri doktoru, professor B.K.Zaderko, M.Lomonosov adına
MDU-nun dosenti Y.M.Jileykin, habelə dissertasiya müdafiə
Ģurasının üzvləri, akademik Ġ.Ġ.LyaĢko, Kiyev universitetinin
professoru, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru A.M.Bobko alınan
nəticələri yüksək qiymətləndirmiĢ, dissertasiya müəllifinə hə-
min elmi axtarıĢları davam etdirməyi təkidlə tövsiyə etmiĢlər.
O, bu tövsiyələrə laqeyd yanaĢmadı, elmi fəaliyyətini müvəffə-
qiyyətlə davam etdirərək 30-dan artıq elmi əsərini keçmiĢ
SSRĠ-nin elmi məcmuələrində, xarici ölkə elmi jurnallarında
çap etdirmiĢdi. ġakir müəllim aldığı elmi nəticələri alim
həmkarları ilə müzakirə etməyi, fikir mübadiləsi aparmağı çox
yüksək qiymətləndirirdi. Məhz buna gğrə də müxtəlif səpkili
elmi konfrans, seminar və simpoziumlarda iĢtirak edirdi. Onun
aldığı elmi nəticələr Kiyev, Sverdlovsk və baĢqa Ģəhərlərdə
keçirilən konfranslarda yüksək qiymətləndirilmiĢdi, ġakir
müəllim doktorluq dissertasiyası kimi yeni bir fundamental
əsər ərsəyə gətirməyi planlaĢdırırdı. Ona görə də o, ADPU-nun
elmi Ģurasında doktorluq dissertasiyası mövzusunu təsdiq
etdirmiĢdi.
O, təkcə alim kimi deyil, həm də gözəl bir müəllim kimi
fəaliyyət göstərərək tələbə və müəllim kollektivi tərəfindən
sevilirdi. ġakir müəllim 1987-ci ildən ADPU-nun riyaziyyat
fakültəsinin dekan müavini, 1996-cı ildən isə həmin fakültənin
dekanı vəzifəsində çalıĢdı. Onun fakültə dekanı vəzifəsinə
seçilməsi fakültəyə yeni ab-hava, yaradıcılıq həvəsi gətirdi.
Riyaziyyat fakültəsi tələbələri müxtəlif səviyyəli olimpiada və
yarıĢlarda iĢtirak edərək qalib çıxırdılar. Fakültə elmi Ģurasının,
müəllimlərinin fəaliyyətində bir canlanma əmələ gəlmiĢdi. O,
fakültə dekanı kimi özünün yeni bir keyfiyyətini-təlim və
tərbiyənin gözəl təĢkilatçısı keyfiyyətini üzə çıxardı. ġakir
müəllim fakültə dekanı olarkən belə elmi , elmi-metodiki
fəaliyyətini davam etdirirdi. O, tələbələr üçün 10-a yaxın
172
dərslik və dərs vəsaiti hazırlamıĢdı. Təhsilin təĢkili sahəsində
fəaliyyətini gün-gündən geniĢləndirirdi. O, Tələbə Qəbulu üzrə
Dövlət komissiyasının riyaziyyat seminarının rəhbəri kimi
riyaziyyatdan test tapĢırıqlərının tərtibi və seçilməsində
müstəsna fəaliyyət göstərirdi.
ġakir müəllim iĢıqlı bir insan, əsil ziyalı idi. O, nəinki
iĢlədiyi kollektivdə, eyni zamanda onu tanıyan bütün insanlar,
dostları arasınnda böyük hörmətə malik insan idi. Təsadüfi
deyildi ki, yaĢından asılı olmayaraq bütün dostları ona
“DadaĢ”, yəni “Böyük qardaĢ” deyə müraciət edirdilər. Bu
iĢıqlı insan öz ziyası ilə gənclərimizin yolunu iĢıqlandırır,
onları Vətənə, millətimizə məhəbbət və sədaqət ruhunda
tərbiyə edirdi. O, bütün insanları birliyə, milli maraqlarımız
xatirinə əl-ələ verib ümumi düĢmənimizə qarĢı mübarizə
aprmağa çağırırdı. O, Vətənini, millətini, insanları çox sevirdi.
Artıq bir ildir ki, ġakir müəllim aramızda yoxdur.
Dünyasını dəyiĢsə də, ünvan dəyiĢməyib. Əvvəlki kimi onun
ünvanı yaxınlarının, dostlarının, sevimli tələbələrinin, onu
tanıyan hər bir Ģəxsin ürəyindədir.
173
MƏNALI ÖMÜR, İŞIQLI İNSAN
Hələ orta məktəbdə oxuyarkən yoldaĢları onun balaca
boyuna iĢarə vuraraq zarafatla deyirdilər ki, çox balacasan,
səni instituta qəbul etməzlər. Lakin 1957-ci ilin payızında
(“cücəni payızda sayırlar”- deyib atalar) məlum oldu ki,
onun oxuduğu məktəbin məzunları arasından ali məktəbə
qəbul olunan yeganə adam elə o олмушдур.
Söhbət fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor,
görkəmli nəzəriyyəçi-физик alim Ġsgəndər Həsən oğlu
Cəfərovdan gedir. O, 1940-cı ilin dekabr ayının 30-da ĠmiĢli
rayonunun Əlipənahlı kəndində anadan olmuĢdur.
UĢaqlığında yay fəslini yaylaqlarda (ермянилярин «Ъермук»
адландырдыглары «Истису» даьларындакы Мурад Тяпяси, Лайла
Булаьы, Гибля Булаьы, Гырх Булаг, еляъя дя Лачын-Кялбяъяр
даьларындакы Чал Байыр, Дяли Даь, Лилпар, Пяри Чынгылы вя с.),
qıĢ fəslini qıĢlaqlarda (Мил-Муьан дцзляри, Кцр вя Араз
овалыглары) keçirərək, köçəri həyat yaĢayan balaca
Ġsgəndərin zehni qabiliyyətinin formalaĢmasında və
inkiĢafında gəzdiyi yerlərin füsunkar təbiəti xüsusi rol
oynamıĢdır. 1951-ci ildə ailəsi oturaq həyata baĢladыqda,
мцяллимлярин онунла кичик мцсащибясиндян sonra oну
birbaĢa Sərxanlı kənd orta məktəbinin 5-ci sinfinə qəbul
едирляр. 1957-ci ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra
Aзярбайъан Dювлят Uниверситетиnun (hazırkы BDU-нун)
fizika-riyaziyyat fakültəsinə qəbul olmuĢdur. Уniversitetdə
oxuyarkən müəllimləri bu balacaboy, arıq cüssəli oğlanın iti
düĢüncəsinə, məntiqi mühakimələrinə, geniĢ fantaziyasına
heyran qalmıĢdılar. Ġsgəndərin istedadı və qabiliyyəti onun
gələcək yolunu artıq müəyyən etmiĢdi. O, nəzəriyyəçi fizik
olacaqdı! 1962-ъи илдя БДУ-нун Физика факüлтясини
фярглянмя диплому иля битирян Исэяндяри университетдя
сахлайырлар вя еля щямин ил о, dünya ali təhsil müəssisələrinin
flaqmanlarından olan M.В.Lomonosov adına Mосква
174
Dювлят Uниверситетиnun (МДУ-нун) aspiranturasina дахил
олур. MDU-nun Нəzəri Фizika kafedrasının müdiri, бюйцк
nəzəriyyəçi alim, professor A.Sokolovun rəhbərliyi altında
elmi axtarıĢlarına baĢlayan Ġ.Cəfərovun tяdqiqat obyekti
yüksək enerjilər fizikası, xüsusi halda, elementar
zərrəciklərin zəif və elektromaqnit qarĢılıqlı təsirlərinin
öyrənilməsi olmuĢdur. Uğurlu tədqiqat iĢləri tezliklə öz
bəhrəsini vermiĢ və o, 1966-ci ildə MDU-da namizədlik,
1979-cu ildə isə doktorluq dissеrtasiyaları müdafiə etmiĢdir.
Yeri gəlmiĢkən qeyd edək ki, Ġ. H. Cəfərovun namizədlik
dissertasiyası üzrə opponent olan məĢhur fizik D. D.
Ġvanenkonun (V. Heyzenberqdən asılı olmadan atom nüvəsinin
proton-neytron modelini irəli sürmüĢ dünya Ģöhrətli alim)
müdafiə zamanı qeyd etdiyi aĢağıdakı fikir diqqəti cəlb etməyə
bilməz: «Mən kafedra seminarlarından Ġsgəndər Cəfərovu
yaxĢı tanıyıram. Hesab edirəm ki, o, elementar zərrəciklər və
sahə nəzəriyyəsinin ən aktual problemləri üzrə sərbəst mövzu
qoymaq, həll etmək və eləcə də bu məsələlərlə məĢğul olmaq
istəyən gənc tədqiqatçılara rəhbərlik etmək qabiliyyətinə malik
yetkin alimdir». И. Щ. Ъяфяровун докторлуг диссертасийасы
щаггында ряйиндя ися Русийа ЕА П. N. Лебедев адына
Физика Институту Нязяри Физика бюлмясинин мцдири,
Нобел
мцкафаты
лауреаты, Русийа ЕА-нын академики В. Л.
Гинзбург беля qeyd etmiĢdir:
«Исэяндяр Ъяфяровун елми
нятиъяляри елементар зярряъикляр физикасынын инкишафына мцщцм
тющфядир. Онлар университетлярдя кечилян хцсуси курслара,
еляъя дя дярсликляря дахил едилмяйя лайигдир». Eləcə də
oппонентляриндян бири М. В. Ломоносов адына МДУ-нун
Квант нязяриййяси вя йцксяк енержиляр физикасы кафедрасынын
профессору, мяшщур нязяриййячи-физик В. И. Григорйев
Исэяндяр мцяллими və onun докторлуг диссертасийасыны
бцтювлцкдя беля гиймятляндирмишдир: «О, сюзсцз, елементар
зярряъикляр физикасы сащясиндя ишляйян щям нязяриййячиляр,
щям дя тяърцбячиляр цчцн чох файдалы олаъаг актуал, дярин вя
орижинал ясярдиr. Бу тамамиля тябиидир, чцнки Исэяндяр
175
Ъяфяров елементар зярряъикляр физикасы сащясиндя ишляйян
мцтяхяссисляр арасында артыг эениш танынмыш йцксяк ихтисаслы
алимдир».
Prof. Ġ.Cəfərov elementar zərrəciklər nəzəriyyəsi
sahəsində öz məktəbini yaratmıĢ, бир сыра namizədlik
dissertasiyalarına rəhbərlik, doktorluq dissertasiyalarına isə
məsləhətçi olmuĢdur. Onun aldığı elmi nəticələr ölkəmizin
hüdudlarından çox-çox uzaqlarda görkəmli alimlər
tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiĢdir. Hər hansı bir alimin
elmi nəticələrinə digər alimin istinad etməsi birinci üçün ən
yüksək elmi göstəricidir. Ġ.H.Cəfərovun elmi iĢlərinə elm
nəhəngləri – Rusiya EA-нын akademikləri L.Okun, B.
Pontekorvo (дащи Енрико Ферминин тялябяси), V.Faynberq,
yapon alimləri T.KinoĢita, H.Terazava və baĢqaları istinad
edərək onun aldığı nəticələrин sanballı və mühüm olduğunu
göstərmiĢlər.
O, əmək fəaliyyətinə 1966-cə ildə Azərbaycan Politexnik
Ġnstitutunda (indiki AzTU-да) baĢlasa da, elmə olan həvəsи,
əсаsыnы qoyduğu elmi nəzəriyyəni sona чатдырмаг istəyi onu
rahat buraxmamıĢ, bu ali məktəbdə uzun müddət
iĢləməsinə imkan verməmiĢdir. Ики ildən sonra, yəni 1969-cu
ilин яввялляриндя o, Azərbaycan EA Фizika Иnstitutuna baĢ
elmi iĢçi vяzifəsinə keçmiĢ və 1978-ъи илдян 1985-ci ilə kimi
həmin institutun Нüvə Фizikası laboratoriyasına rəhbərlik
etmiĢdir.
Ġ.Cəfərovун
эялмясиля
Нüvə
Фizikası
laboratoriyasınдa елми-тядгигат ишляри йени вцсят алmıĢ,
елементар зярряъиклярин зяиф гаршылыглы тясирляри сащясиндя йени,
перспектив истигамят йаранмыш вя цьцрла инкишаф еtmiĢdир.
Оnun рящбярлийи вя билаваситя иштиракы иля laboratoriya
əməkdaĢlarının aldıqları elmi nəticələr узун мцддят (1978-
1985-ъи иллярдя) SSRĠ EA-nın, еляъя дя мцтямади олараг
Azərbaycan ЕА-нын илин ən mühüm nаилиййятляри сырасына
daxil edilmiшдир.
Мян бурада гаршыма профессор Исэяндяр Ъяфяровун
дярин вя чохшахяли елми йарадыъылыьыны шярщ етмяк мягсяди
176
гоймамышам, гязет мягалясиндя буну етмяк щеч мцмкцн
дя дейилдир. Лакин онун елми йарадыъылыьынын, неъя дейярляр,
ики аны барядя билдиклярими мямуниййятля гейд етмяк
истярдим.
Dördfermionlu lokal zəif qarĢılıqlı təsir halında spinorların
yerdəyiĢmə qaydasını müəyyən edən məĢhur Pauli-Firts
münasibətini
qeyri-lokal
qarĢılıqlı
təsir
halına
ümumiləĢdirməklə, И.Ъяфяров vacib münasibət tapmıĢ və onun
köməyilə göstərmiĢdir ki, zəif qarĢılıqlı təsirin bir zərrəciklə
mübadilə sxeminin məĢhur ġvinger (Нобел мцкафаты лауреаты)
və Tanıkava-Vatanabe modelləri ilə yanaĢı daha bir variantı da
mümkündür; o, həmin modeli qurmuĢ və ətraflı tədqiq
etmiĢdir; qeyd edək ki, Avstriya fıziki H. Zinql lokal qarĢılıqlı
təsir halı üçün olan Pauli-Firts münasibətini qeyri-lokal
qarĢılıqlı təsir halına səhvən tətbiq edərək, belə nəticəyə
gəlmiĢdir ki, zəif qarĢılıqlı təsirin bir zərrəciklə mübadilə
sxeminin üçüncü variantı ġvinger modelinə ekvivalentdır və
heç bir yeni nəticəyə gətirə bilməz. Ġ. H. Cəfərov bu nəticənin
səhv olduğunu göstərmiĢ вя рийази ясасларла ону тякзиб
етмишдир.
Ġ.H. Cəfərovun elmi tədqiqatının əsas qayəsini elektromaq-
nit və zəif qarĢılıqlı təsirlərin vahid nəzəriyyəsi üzrə iĢlər təĢkil
edir. О, зərrəciklərin elektrozəif qarĢılıqlı təsirlərinin vahid
nəzəriyyəsinin bir sıra variantını irəli sürmüĢdür. Bu
nəzəriyyələrdən biri mütəxəssislər arasında xüsusi maraq
doğurmuĢdur: məlumdur ki, leptonların elektrozəif qarĢılıqlı
təsirlərinin vahid Vaynberq-Salam modeli ikikomponentli
neytrino sxemi üzrə qurulmuĢdur. Bundan fərqli olaraq, Ġ. H.
Cəfərov leptonların vahid elektrozəif qarĢılıqlı təsir
nəzəriyyəsini
dördkomponentli
neytrino
sxemi
üzrə
yaratmıĢdır. Maraqlıdır ki, bu nəzəriyyə elə yeni, incə
effektlərə gətirir ki, onların təcrübədə öyrənilməsi bu gün də
həll edilməmiĢ qalan vacib bir məsələyə iĢıq salardı: təbiətdə
neytrino sxemlərindən hansı – ikikomponentli, yoxsa
dördkomponentli sxem – daha realdır? Akademik B.
177
Pontekorvo Ġ. H. Cəfərovun bu nəzəriyyəsini yüksək
qiymətləndirmiĢ, eləcə də МДУ няздиндя академик Н. Н.
Боголйубов адына Микроалямин Нязяри Проблемляри
Институтунун директору, МДУ-нун профессору О. А.
Хрусталйов И. Щ. Ъяфяровун дюрдкомпонентли нейтрино
схеми ясасында иряли сцрдцйц нязяриййядян бящс едяряк
демишдир: «Исэяндяр Ъяфяровун бу нятиъяляри чох мцщцм вя
принсипиал олуб, лептонларын щягиги схеминин мцяййян
едилмяси проблеминин щялли йолунда йени истигамят ачыр.
Исэяндяр Ъяфяровун елми нятиъяляри елементар зярряъиклярин
зяиф гаршылыглы тясирляринин тябияти вя гурулушу щаггында
биликляримизи нязярячарпаъаq дяряъядя дяринляшдирир вя
эенишляндирир».
Ġ.Cəfərov qaynayan enerjisinin bir hissəsini də
Naxçıvanda Пedaqoji Иnstitutунун чичяклянмясиня sərf
etmiĢdir. O, 1985-ci ildə Y.Məmmədəliyev adına Nахчыван
Дювлят Pедагожи Ġнститутунун (НахДПИ-нин) rektorу
вязифясиня təyin olunmuĢdur. Бундан сонра institutda yeni
fakültələr, laboratoriyalar, ixtisaslar мейдана gəlməyə
baĢladı, ян ясасы, институт няздиндя Елми щисся йарадылды.
Профессор И.Ъяфяровун апардыьы бу ъiddi islahatlar вя
təhsilin məzmununda köklü dəyiĢikliklər нятиъясиндя
НахДPĠ universitet səviyyəsinə qaldırıldı. Ailə vəziyyəti ilə
əlaqədar oлараг о, öz арзусу ilə rektor вязифясиндян istefa
verdi. Çoxları inanmasa da mən dəqiq bilirəm, məhz öz
davamlı xahiĢi ilə o, rektorluqdan azad edildi (мəncə,
hələlik Ġ.Cəfərov ilk rektordur ki, öz xahiĢi вя ъидди тякидиля
vəzifəsini tərk etmiĢdir).
1990-cı ildə ADPU-da Fizika fakültəsinin dekanı
vəzifəsinə seçilən Ġ.Cəfərovun istedadının yeni keyfiyyəti üzə
çıxdı. Tələbələrlə birbaĢa kontaktda olan dekan Ġ.Cəfərov
özünü bacarıqlı pedaqoq, həssas müəllim, qayğıkeĢ ata, yeri
gələndə tələbələrin səmimi dostu, sirdaĢı kimi göstərməyə
baĢladı. O vaxt dekanlıqda onunla birlikdə iĢlədiyimdən,
onun çoxlu müsbət xüsusiyyətlərinin, qətiyyətli və müstəqil
178
hərəkətlərinin Ģahidi olmuĢam. YaxĢı yadımdadır, 20
Yanvar hadisələri yenicə baĢ vermiĢdi. Həmin vaxt
И.Ъяфяров fakültə əmakdaĢlarını toplayıb iclas keçirdi və
hamımıza partiya biletindən imtina etməyи təklif etdi.
Ġsgəndər müəllim истедадлы nəzəriyyəçi-fizik olmaqla
bərabər, deyərdim ki, həm də Azərbaycan dilinin камил
bilicisidir. Onun qurduğu cümlələrdə inanmıram ki, hər
hansı bir filoloq qüsur tapa bilsin. Mən özüm bunun
dəfələrlə Ģahidiyəm. О, йazdiğın hər sözə, hər cümləйя öz
əsaslı iradını bildirməyə qadir olan alimdır. Ġstedadlar elə
belə дя olurlar! Ġsgəndər müəllimlə iĢləmək həm asan, həm
də çətindir. Asandır ona görə ki, o, öz iĢini dəqiq bilir və
onunla birlikdə çalıĢanı səhv etməyə qoymur. Çətindir ona
görə ki, hamıya qarĢı çox tələbkardır. Bir sənədin
fakültədən çıxması вя йа мягалянин няшря эетмяси üçün onu
dəfələrlə oxuyub yoxlaмaлыdır.
Tələbələrin taleyi ilə bağlı hansı məsələ müzakirə
olunurdusa, Ġsgəndər müəllim həmin məsələni hökmən
tələbənin xeyrinə həll edirdi. Fakültəmizdə həmin ənənə bu
gün də davam edir.
Səhhətilə bağlı Ġsgəndər müəllim dekan vəzifəsindən də
imtina edəsi oldu və 1995-ci ildən ADPU-nun Nəzəri Фizika
kafedrasının müdiri vəzifəsində çalıĢır.
Prof. Ġ.Cəfərovun təhsil sistemində çalıĢması birbaĢa
tələbələrin, ümumilikdə təhsilin xeyrinə iĢlədi. Məhz o, ali
məktəblərdə iĢlədiyi müddətdə bir neçə dərslik, dərs vəsaiti,
elmi-kütləvi kitablar yazdı. Onun “Elementar zərrəciklər
fizikasının əsasları” adlı dərsliyi ölkəmizin universitetlərinin
fizika fakültələri tələbələri üçün çox əhəmiyyətli olub, bu
sahədə yazılan ilk kitabdır. Онун еlmin kütləviləĢdirilməsi
istiqamətində görülən iĢləri də xüsusi önəm daĢıyir.
Ġsgəndər müəllimin yazdığı elmi-kütləvi kitablar məhz bu
məqsədə xidmət edir. Nisbilik nəzəriyyəsinin mühüm
nəticələrindən olan kütlənin sürətdən asılılığı düsturunun
179
узун мцддят düzgün тяфсир olunmaması Азярбайъан дилиндя
ilk dəfə Ġsgəndər müəllimin geniĢ oxucu kütləsi üçün nəzərdə
tutduğu “Doğrudanmı kütlə sürətdən asılıdır və
doğrudanmı enerji olan yerdə щямишя kütlə дя vardır?”
kitabçasında ətraflı əsaslandırılmıĢdır.
Дцнйанын елм вя техниканын сцрятля инкишаф етдийи бир
сыра юлкяляринин (Русийа, АБШ, Алманийа, Инэилтяря вя с.)
мютябяр дюври елми журналларында, топлуларында вя digər
мяъмуяляриндя 160-dan чох елми əsərin, еляъя дя ана
дилиндя няшр олунан 8 китабын müəllifi olan Ġ.Cəfərov 70
yaĢının kandarında olsa da, bu gün də тцкянмяз енержи вя
gənclik həvəsi ilə çalıĢır, еlmi axtarıĢlar aparır, mühazirələr
oxuyur, kitablar yazır.
Mən, язиз dostum – эörkəmli nəzəriyyəçi-fizik, istedadlı
мцяллим, gözəl insan, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji
Universiteti Nəzəri fizika kafedrasının müdiri, professor
Ġsgəndər Həsən oğlu Cəfərovu 70 illik yubileyi münasibətilə
ürəkdən təbrik edir, ona möhkəm cansağlığı, тцкянмяз elmi və
pedaqoji fəaliyyətində yeni-yeni uğurlar arzulayırам!
180
KİTABIN İÇİNDƏKİLƏR
Ġlk nəĢrə ön söz .........................................................................3
Yaradıcı Ģəxsiyyəti və bədii kamilliyin mümkünlüyü ..............5
Müəllifdən ...............................................................................13
Ömrün qürbət payı ..................................................................14
Pyeslər
Yenə də qatarda .....................................................................110
Bir elmi-tədqiqat sektorunda .................................................122
Publisistika
Mənalı ömürdən məqamlar ...................................................152
Böyük müəllim, istedadlı təhsil təĢkilatçısı. .........................157
Görkəmli alim .......................................................................161
Nurlu insan ............................................................................165
Ağır itgi .................................................................................170
Mənalı ömür, iĢıqlı insan ......................................................173
Document Outline - vn.pdf
- DSC_0007.pdf
- DSC_0006.pdf
- DSC_0005.pdf
- vn.pdf
Dostları ilə paylaş: |