Vakuumda elektromagnit maydon

 = - 

 =0
(1.5) 

---

SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 
UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337 
1244 
Xuddi shu tarzda (1.3) tenglamani ham: 
rot
 = 
 =0
(1.6) 
Zaryad va tok zichligi nolga tengligini inobatga olinar ekan, potensiallar uchun olingan 
Dalamber tenglamalari quyidagicha bo‘ladi: 

(1.7) 
4

(1.8) 
Bu yerda potensiallar Lorenz shartini qanoatlantiradi: 

divA + 
=0 
Shunday qilib vakuumda elektromagnit maydon kuchlanganliklari va potensiallar 
to‘lqin tenglama bilan aniqlanishiniga erishildi. Bu tenglamalarning yechimlari to‘lqindan 
iborat bo‘lganligi uchun vakuumda elektromagnit maydon ham to‘lqindan iborat bo’ladi. Ular 
uchun to‘lqin tenglamasining umumiy ko‘rinishi quyidagicha yozilishi mumkin: 

(1.10) 
Yassi elektromagnit to‘lqinlar orqali vakuumdagi elektromagnit maydonni ko‘rib 

chiqish masalasi quyidagicha:
 
Bunda elektromagnit maydon kattaliklarini faqat x va t ga bog‘liq holda, to‘lqin 
tenglamasi quyidagicha bo‘ladi:

(2.1)
To‘lqin tenglamaning umumiy yechimga ega ko‘rinishi:

(2.2) 
1-had 

x o‘qi bo‘ylab, 2-had 
x o‘qiga teskari yo‘nalishda c tezlik bilan 
tarqaluvchi 
yassi to‘lqinni 
ifodalaydi. Agar 
=0 bo‘lsa
(2.3)
bo‘ladi va faqat musbat yo‘nalishda tarqaluvchi to‘lqin qoladi. 
Maydon kattaliklari sifatida qaralayotgan f(x,t) yassi to‘lqin bo‘lgani uchun vakuumdagi 
elektromagnit maydon potensiallari ham yassi to‘lqindan iborat bo‘ladi, ya’ni: 

(2.4)
A

(2.3) 
Skalyar va vektor potensiallar ma’lum deb maydon kuchlanganliklarini aniqlash 
mumkin. Bunda Lorenz kolibrafkasida 

---

SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 
UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337 
1245 
(
divA + 
 =0
)
deb olinadi. Bu holda:
divA=0
(2.6) bo‘ladi. 
Bu shart Lorenz kolibrovkasining xususiy holi bo‘ladi. Potensial ko‘rilayotgan holda 
faqat x koordinataga bog‘liqligi inobatga olinsa, (2.6) quyidagicha bo‘ladi: