Uşaq Kitabxanası
Yüklə 0,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kitabxanaçı
15
Həmid Qasımzadə 1963-cü ildə ədibin “Büq Jarqal” əsərini, Şamil Zaman isə 1976-cı ildə “Klod Ge” əsərlərini Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdilər. Fransız ədibin əsərləri dəfələrlə səhnələşdirilmiş, bu əsərlərin süjetləri əsasında opera və baletlər yaradılmışdır. Onun bir çox pyesi Azərbaycan səhnəsində də tamaşaya qoyulmuşdur. Şübhə yoxdur ki, Azərbaycanda dahi sənətkarın yaradıcılığı bundan sonra da ədəbi ictimaiyyətin diqqət mərkəzində olacaqdır. Kitabxanada keçirilən tədbirlərdən biri də icmaldır. İcmal zamanı kitabxanaçı yazıçının əsərlərindən birinin məzmunu haqqında oxuculara ətraflı məlumat verir. Tədbir keçirilən zalda yazıçının kitablarından ibarət kitab sərgisinin təşkili vacibdir. Kitabxanaçı: – Hörmətli tədbir iştirakçıları! Bu gün sizlərə görkəmli fransız yazıçısı Viktor Hüqonun “Paris Notr-Dam kilsəsi” əsəri haqqında məlumat verəcəyəm. 1820-ci illərin sonunda Hüqo tarixi roman yazmaq barədə düşünmüş və hətta 1828-ci ildə naşir Qosslenlə müqavilə də bağlamışdır. Lakin şəraitin mürəkkəbliyi onun işini xeyli çətinləşdirmiş, müasir həyat onun diqqətini daha çox cəlb etmişdir. Romanı yazmağa Hüqo yalnız 1830-cu ildə, İyul inqilabına demək olar ki, bir neçə gün qalmış başlaya bilmiş və hadisələrin ən qızğın çağında o, müqavilənin yerinə yetirilməsini tələb edən naşiri məmnun etmək üçün evdə, yazı masasının arxasında oturmalı olmuşdu. Uzaq Orta Əsrlər barədə yazmağa məcbur olsa da, o, öz yaşadığı dövr, yenicə başlamış inqilab haqqında düşünmüşdü. Buna görə də “1830-cu il inqilabçısının gündəliyi” əsərini yazmağa başlamış, inqilab ın ildönümünə isə “İyul qurbanlarının xatirəsinə” adlı himn yazmışdır. Onun yaşadığı dövr haqqında düşüncələri bəşər tarixinin ümumi konsepsiyası və yazdığı romanda hadisələrin cərəyan etdiyi on beşinci əsr haqda təsəvvürləri ilə yaxından
16
səsləşirdi. Roman “Paris Notr-Dam kilsəsi” adlandırılmış və 1831-ci ildə işıq üzü görmüşdür. (Ekranda “Paris Notr-Dam kilsəsi” filmindən görüntülər altında kitabxanaçı məruzə edir.) Kitabxanaçı: Dünya ədəbiyyatının ən məşhur əsərlərindən olan “Paris Notr-Dam kilsəsi” romanında çoxdan unudulmuş dövrün tarixi təsviri ilə yanaşı sadə insanın günlük yaşamı və dəyərləri də canlandırılaraq kütləvi tarixi şüur, dünya və insan haqqındakı təsəvvürlərin spesifikası, insanların inam və ümidləri əks olunmuşdur. Əsərdə insanın azadfikirliyi və mənəvi müstəqilliyi konsepsiyası Fransadakı cari hadisələrlə əlaqələndirilmişd ir. Orta əsrlərin sonlarından bəhs edən romanda Viktor Hüqo gələcəyin keçmiş varisi olduğunu göstərməyə çalışmışd ır. Əsərdə dini inamın zəifləməsi, yüzillər boyu toxunulmaz olan ehkamlara qarşı şübhə, yeni təlimlərin bolluğu cəmiyyətin öz inkişafının son hədəfinə – demokratiyaya yaxınlaşmasına sübut kimi göstərilmişdir. Yazıçı təsvir etdiyi dövrün əlamətlə rini romanın əsas qəhrəmanlarının – Esmeraldanın, Kvazimodonun və Klod Frollonun xarakterlərində və talelərində təcəssüm etdirmişdir. Romantiklər təxəyyülü yüksək yaradıcı istedad, uydurmağı isə ədəbi əsərin vacib atributu hesab edirdilər. Onların estetik görüşlərinə görə dövrün real tarixi mənzərəsini əks etdirən uydurma bəzən faktın özündən də doğru ola bilərdi. Bədii həqiqət faktdan daha üstündür. Bu prinsiplərdən çıxış edən Hüqo real hadisələri uydurma hadisələrlə birləşdirmək lə kifayətlənməyib, tarixi şəxsiyyətləri naməlum personajlarla görüşdürərək ikincilərə üstünlük vermişdir. Romanın bütün əsas surətləri – Klod Frollo, Kvazimodo, Esmeralda, Feb – uydurma obrazlardır. Yalnız Pyer Qrenquar istisna təşkil etmiş, onun real tarixi prototipi vardır – bu, XV əsrdə və XVI əsrin əvvəllərində Parisdə yaşamış şair və dramaturqdur. Romanda kral XI 17
Lüdovikin və Burbon kardinalının da obrazları canlandırılmış, romanın süjeti hər hansı böyük tarixi hadisəyə əsaslanma mış, real faktlara gəldikdə isə yalnız Paris Notr-Dam kilsəsinin və orta əsrlər Parisinin ətraflı təsviri verilmişdir. Romanı oxuyarkən topoqrafik təfsilatların bolluğu nəzərə çarpmış, bir tərəfdən Sena çayı ilə digər tərəflərdən isə içərilərində V Karlın vəliəhdinin evi, şəhər bələdiyyəsi, kilsə, məhkəmə sarayı, edam və işgəncələr verilən yerlər olan binalarla əhatə olunmuş Qrev meydanı geniş və detallı təsvir olunmuşdur. Hüqonun romanında bütün əsas qəhrəmanlar Qrev meydanında görüşmüşlər: burada kütlənin alqışladığı, Klod Frollonun isə lənətlər yağdırdığı Esmeralda oynayıb-oxumuş, meydanın qaranlıq küncündəki miskin hücrədə dustaq qadın əzab çəkmiş, kütlənin arasında insanların etinasızlığında n əziyyət çəkən şair Pyer Qrenquar dolaşmış, onun yeməyə çörəyi, qalmağa yeri olmamış, nəhayət, “təlxəklər kralı” Kvazimodonun gülünc tacqoyma mərasimi keçirilmişdir. Sonra isə bu qəhrəmanın taleyinin kuliminasiya nöqtəsini təşkil edən epizod – Esmeraldanın öz kuzəsindən ona su verməsi səhnəsi baş vermişdir. Bütün bunları meydanda baş verənlərin dinamik fonunda təsvir edən Hüqo orta əsrlər Parisinin canlı “yerli koloritini”, tarixi mənzərəsini yaratmışdır. Tarixi müasirliklə sıx təmasda dərk edən Hüqo hadisələr in uzaq keçmişdə cərəyan etdiyi, lakin 1830-cu illər üçün olduqca aktual olan “Paris Notr-Dam kilsəsi” fransız ədəbiyyatında böyük hadisə, tarixi roman janrının zirvəsi olmuşdur. Kitabxanada keçiriləcək kütləvi tədbirlərin ən canlı və maraqlısı sual-cavab gecəsi və viktorinalardır. Sual-cavab gecələri və viktorinalar canlı söhbət və müsahibə şəklində keçirilir. Bu da öz növbəsində oxucuları maraqlandıran sualların aydınlaşmasına xidmət edir. Tədbir zamanı suallar uşaqlara Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|