belgilovchi geometrik tuzilmalarning aniq o'zaro nisbati bor.
Bezak va sayqal ishlari ham bino qurilishi jarayonida baravar
amalga oshirilgan
.
XIV-XV asr me'morchiligida imoratlarni o'ziga xos yangi ma'lum maqsadga
qaratilgan yechimlar asosida qurish bilan birga, ularni bezashda ham yangi
usullar qo'llaniladi. Binolarning peshtoqlari va xonalarning ichki devorlari
qabartma rango-rang parchinlar, oq yoki zangori rang ustiga zarhal berilgan
islimiy naqshlar, ba'zan esa epigrafik yozuvlar bilan pardozlanadi.
Bu davr me'morchiligi va amaliy san'atida asriy an'analar yanada
takomillashtirilib, yuqori darajali ma'naviyatni anglatuvchi o'ziga xos uslub
yaratiladi. Bu uslubda bino qilingan imoratlar o'zining uyg'unligi, qismlarining
mutanosibligi, rang-barangligi va tantanali manzara kashf ettiruvchi vositalari
bilan ajralib turadi. Darhaqiqat, o'zining mukammalligi, yetuk shakli nafisligi va
go'zal naqshlari bilan kishini mahliyo etuvchi XIV-XV asrlar qurilish san'atining
ajoyib durdonalari minglab kishilar mehnatining mahsulidir. Ularda xalq
ichidan yetishib chiqqan mohir me'mor, naqqosh va bannolarning aql-idroki,
mahorati va qurilish sohasidagi ko'p asrli tajribasi o'z ifodasini topgan. Bu
me'moriy obidalarning muhandisu tarrohlari go'zallikning obyektiv qonunlarini
chuqur bilganlar, o'z ijodlarida davrning g'oyasi va ruhini bera olganlar.
Ularning me'moriy usuli, naqshi, o'ziga xos xislat va fazilatlari beqiyos va
takrorlanmasdir.
|
