ÜNİte 5 yahudiLİĞİN İnanç esaslari inanç Esasları

ÜNİTE 5
YAHUDİLİĞİN İNANÇ ESASLARI

İnanç Esasları
Yahudi kutsal metinlerinde kalıplaşmış bir inanç sistemi yoktur. Bu konuda tarih boyunca Yahudiler arasında bir karmaşa yaşanmış, bu karmaşayı ortadan kaldırmak için çeşitli girişimler olmuştur. 12. yüzyılda Musa bin Meymun’un (Maimonides) girişimiyle belirlenen inanç sistemi Ortodoks Yahudilerce benimsenmiştir. Her biri “tam bir imanla inanırım ki” sözüyle başlayan 13 maddelik iman esası şunlardan oluşur:

1. 
   Tanrı var olan her şeyi yarattı ve onlara hükmeder.
   
2. 
   Tanrı birdir ve ondan başka tanrı yoktur.
   
3. 
   Tanrı bir cisim değildir ve hiçbir şekilde tasvir edilemez.
   
4. 
   Tanrı, ezeli ve ebedidir.
   
5. 
   İbadet, yalnızca Tanrı’ya mahsustur; Ona ortak koşulamaz.
   
6. 
   Peygamberlerin bütün sözleri haktır.
   
7. 
   Efendimiz Musa’nın peygamberliği gerçektir. O, kendisinden önce ve sonra gelen bütün peygamberlerin en büyüğüdür.
   
8. 
   Elimizde olan Tevrat, tamamıyla Tanrı tarafından Musa’ya verilenin aynısıdır.
   
9. 
   Tevrat değiştirilmeyecektir ve gelecekte Tanrı başka bir Tevrat göndermeyecektir.
   
10. 
    Tanrı, insanın bütün işlerini ve düşüncelerini bilir.
    
11. 
    Tanrı, emirlerini yerine getirenleri mükâfatlandırır, ihlâl edenleri cezalandırır.
    
12. 
    Mesih gelecektir; geciktiği halde her gün onun gelmesini bekleyeceğim.
    
13. 
    Tanrı’nın bildiği bir zamanda, ölümden sonra dirilme gerçekleşecektir.
    

Tanrı
Yahudilik, tektanrıcı bir dindir. Tanrı, her şeyi yaratan ve hükmeden yüce bir varlıktır. Ezelî ve ebedîdir. Onun bedeni, şekli, eşi, benzeri ve ortağı yoktur. Bu yüzden hiçbir şekilde resmi ve heykeli yapılamaz. Bununla birlikte Tevrat’ta Tanrı, bir takım insani özellikleri olan, sevinen, öfkelenen, kimi zaman kıskanan bir tanrıdır. Yahudi otoriteler Tevrat’taki Tanrı’yla ilgili antropomorfik ifadeleri yorumlamış ve aşkın bir tanrı anlayışı ortaya koymuştur.
Tevrat’taki “Tanrı’nın eli” (Çıkış, 9:15) gibi ifadeler, Tanrı’yı daha kolay anlatabilmek için insana ait bazı kavramları ödünç almıştır. Yahudiler, evrenin hâkimi olarak ona “Melekh” (Kral) ismini verirler. Tanrı, hem insana yakın hem de aşkındır. Yahudilik panteizmi reddeder. Tanrı’nın en kutsal adı “Yehova”dır. Bu ismi gereksiz yere söylemek yasaktır. Yahudiler, onun bu ismini söylemekten çekindikleri için, ona “Ha-Şem” (İsim), Elohim (Rab) veya “Adonay” (Efendimiz) diye seslenirler. Yahudiler, Tanrı’nın en sevgili milletidir. Tanrı, onları seçmiş ve onlarla ahitleşmiştir. Bu Ahit, Hz. Musa şahsında İsrailoğulları ile yapılmıştır.

On Emir
On Emir Tevrat’ın özüdür. Sina’da Hz. Musa’ya iki levha şeklinde verilmiştir. On Emir’de inanç ve ahlak konuları vurgulanır.
Yahudiliğin temel ilkelerini oluşturan On Emir şunlardır:

1. 
   Seni Mısır diyarından, esaret evinden çıkaran Tanrı benim. Benden başka tanrın olmayacak.
   
2. 
   Kendin için yontma put yapmayacaksın. Hiçbir şeyin resmini yapıp tapmayacaksın.
   
3. 
   Tanrı’nın adını boş yere ağzına almayacaksın.
   
4. 
   Cumartesi gününü daima hatırlayıp onu kutsal bileceksin. Haftanın altı gününde çalışacak, yedinci gününde dinleneceksin. Cumartesi, Rabbine tahsis edilmiş dinlenme günüdür. O gün, ne sen, ne oğlun, ne kızın, ne hizmetçilerin, ne de hayvanların bir iş yapacaktır.
   
5. 
   Babana ve annene hürmet edeceksin.
   
6. 
   Öldürmeyeceksin.
   
7. 
   Zina yapmayacaksın
   
8. 
   Çalmayacaksın.
   
9. 
   Komşuna karşı yalancı şahitlik yapmayacaksın.
   
10. 
    Komşunun evine tamah etmeyeceksin; komşunun eşine, kölesine, cariyesine, öküzüne, eşeğine, hiçbir şeyine göz dikmeyeceksin. (Çıkış, 20. Bap; Tesniye, 5. Bap)