Tıp Sembolü ile İlgili Tıp Fakültesi Birinci ve İkinci Sınıf Öğrencilerinin Görüşleri* Opinions of the First and Second Year Students of the Faculty of Medicine About the Medical Symbol Ilgaz Akdoğan

Tıp Sembolü İle İlgili Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Görüşleri – Ilgaz Akdoğan Lokman Hekim Dergisi - Lokman Hekim Journal 2023; 13 (1):1-3
3 
çarpmaktadır. Türkiye'de tıp sembolünün ilk defa resmi olarak kullanılması 1836 yılında Sultan II. Mahmud 
döneminde Mekteb-i Tıbbiye öğrencilerinin resmi kıyafet olarak yakalarına yılanlı asa işlemesi ile olmuştur.
2
Sembol hangileri ile ilgilidir, size hangilerini çağrıştırmaktadır sorusu için şifa (sağaltım), sağlık, zehir/panzehir, 
koruyuculuk ve bilgelik/güven yanıtları sırasıyla en çok işaretlenen yanıtlardır. Zehir/panzehir yanıtı için 
yılanın yaptırdığı çağrışımın yanı sıra panzehirin ilaç olarak yani tedavide de kullanıldığı akılda tutulmalıdır.
Literatürde çoğunlukla tıp sembolünün tarihsel kökenlerini inceleyen çalışmalar ile karşılaşılmaktadır. Bu 
çalışmalarda tarihsel köken olarak birbirinden farklı iki sembolün öne çıktığı görülmektedir. Bunlardan biri 
mitolojideki tıp ve sağlık tanrısı Asclepios’un elinde taşıdığı asadan köken alan asaya sarılı tek yılan, diğeri 
mitolojide tanrıların habercisi ve ulak tanrı Hermes’in asası olan Caduceus’tan kaynak alan kanatlı asaya sarılı 
çift yılandır.
2
Tıp sembolü ile tıp fakültesi öğrencilerinin ilişkisini inceleyen çok az sayıda yayına 
rastlanmaktadır. Shetty ve ark.’nın Hindistan’da yaptıkları çalışma bu konuda yapılmış az sayıda çalışmadan 
biridir.
4
Bu çalışmada, iki yüz doktor ve yüz tıp fakültesi öğrencisi üzerinde bir anket uygulanarak tıp 
sembolünün hangisi olduğunu işaretlemeleri istenmiştir. Seçeneklerde, mitolojideki sağlık tanrısı 
Asclepios’un sembolü yılan ve asa ile yine mitolojik tanrı Hermes’in asası olan Caucedus’un çift yılan ve kanatlı 
asası vardır. Tıp fakültesi öğrencilerinin bu soruya % 92 oranında Caucedus yanıtı verdikleri gözlenmiştir. 
Çalışmamızda tıp fakültesinin erken dönemleri olan birinci ve ikinci sınıf öğrencilerine açık uçlu bir soru ile tıp 
sembolünü tarif etmeleri istenmiştir. Çalışmamızın amacı tıp fakültesi öğrencilerinde tıp sembolü ile ilgili 
farkındalık yaratmak ve sembolün karşılığı olan mesleki ve etik değerleri ortaya koymak olduğu için Shetty ve 
ark.’nın
4
çalışmasındaki gibi semboller verilip içlerinden seçim yapması yerine açık uçlu sorular tercih 
edilmiştir.
Sonuçlar değerlendirildiğinde tıp fakültesi öğrencilerinin genel olarak tıbbın sembolü ile ilgili bilgileri ve 
farkındalıklarının olduğu ancak tarihi kökenlerini bilmedikleri görülmektedir. Tıp sembolü tıbbi ve etik 
değerleri temsil eden imgeler içermektedir. Bunlar hekimliğe atfedilen şifa, sağlık, sağaltım sağlama, bilgelik, 
güven, saygınlık, yenilenme, koruyuculuk gibi mesleki değerlerdir. Bu imgelerin temsil ettiği değerler hekimlik 
mesleği için yaşatılması gereken değerlerdir. Tıp eğitiminde tıp sembolünün tarihsel arka planının bilinmesi 
ve ifade ettiği değerlerin öğrencilere aktarılmasının önemli olduğunu düşünüyoruz.