TəQDİmat tələbə: Rəvan sultanlı Qrup: 421. 20 Fənn: Materialşünaslıq Müəllimə

TƏQDİMAT
Tələbə: Rəvan.sultanlı
Qrup: 421.20
Fənn: Materialşünaslıq
Müəllimə: Mustafa Babanlı
Mövzu: Korroziyaya davamlı poladlar
Paslanmayan poladın əsas üstünlüyü korroziyaya qarşı davamlılıqdır. Bu xüsusiyyəti sayəsində, ərintilər müxtəlif sahələrdə istifadə olunur. Korroziyaya davamlı poladlara məişət və süfrə ləvazimatlarının, tibbi avadanlıqların və alətlərin istehsalında, avtomobil və gəmiqayırmada, tikintidə və digər sahələrdə rast gəlmək olar. Polad haqqında ilk söhbətlər 1913-cü ildə başlamışdır və bu günə qədər paslanmayan metal prokatına geniş tələbat var.
Korroziyaya davamlı və ya paslanmayan ərintilər ətraf mühitin mənfi təsirlərinə qarşı davamlı olan metallardır. Onların əsasında xüsusiyyətləri karbon vasitəsilə dəyişdirilmiş dəmir durur. Ərintini əlavə olaraq qiymətli elementlərlə, məsələn, rütubət təsirinə qarşı davamlılığı artıran xromla, zənginləşdirilə bilər.
Bir sıra xüsusiyyətin yaxşılaşdırılması üçün, cəmi 10,5% kifayət edir:
soyuq qəlibləmə üsulu ilə emal prosesi asanlaşır;
möhkəmliyi artır;
korroziyaya davamlı poladlardan istehsal edilmiş məmulatların istismar müddəti artır;
elementlərin qaynaq üsulu ilə birləşdirilməsi zamanı daha etibarlıq calaqlar əmələ gəlir;
hətta intensiv istismar zamanı belə metalın xüsusiyyətləri qorunub saxlanır;
estetik cazibədarlığı itmir.
Dəmir ətraf mühitin təsirinə məruz qalır. Rütubət və aqressiv mühitlər kristallararası şəbəkənin yox olmasına səbəb olur. Səthi dağılmaya korroziya deyilir. Bu prosesi dayandırmaq və ya ümumiyyətlə onun qarşısını almaq üçün, xarici təbəqədə oksidlər örtüyü əmələ gəlir. Lakin bu azlıq edir, buna görə, paslanmayan poladların kristallararası korroziyası daha intensiv baş verir.
Korroziya: metalın dağılmasının qarşısını necə almaq olar?
Mühitin kimyəvi təsirinin qarşısını ərintinin davamlılığını artıran əlavələr vasitəsilə almaq olar. Polada xüsusi elementlərin tətbiq edilməsi dərhal maddənin xüsusiyyətlərini yaxşılaşdırır. Bu cür ərintilər havadakı nəmin, aqressiv turşuların, duzların və qələvilərin təsirinə daha az məruz qalır.
250-dən çox paslanmayan polad markası məlumdur. Onların əsas fərqləri kristal şəbəkəsində əsas xüsusiyyətləri müəyyən edən elementlərin mövcudluğundan ibarətdir.
Paslanmaya poladın müxtəlif növləri Vardır
Xromdan başqa, Ni, Mo, Co, Ti, No kimi əlavələr və s. istifadə olunur. Xüsusiyyətlərdəki və istifadə sahələrindəki fərq yalnız əlavənin adından deyil, həmçinin onun faiz dərəcəsindən asılıdır. Paslanmayan metallarda, dəmir və köməkçi elementlərdən başqa, karbon da mövcuddur. O hazır metala möhkəmlik və sərtlik verir.
Xromlu poladlar. Bu tərkibində 20%-dən çox xrom olan ərintilərdir. Ferrit strukturlu metallar ağır sənayedə geniş yayılmışdır. Onlar istilik avadanlıqlarının və digər iri avadanlıqların hazırlanması üçün istifadə olunur. Tərkibində yüksək miqdarda xrom olan ərintilər korroziyaya qarşı yüksək davamlılıq və maqnitlənmə qabiliyyəti ilə fərqlənir;
Paslanmayan poladın bütün növlərini şərti olaraq bir neçə qrupa bölmək olar:
Austenit daxili strukturlu markalar.
Bu tərkibində xrom və nikel olan ərintilərdir. Onların miqdarı ən azı 33% təşkil edir. Bu metallara bütün sahələrdə yüksək tələbat var. Onlar korroziyaya davamlılıq, möhkəmlik və cazibədar görünüşlə fərqlənir;
Martensit və ferrit-martensit strukturlu metallar və ya turşuluğa davamlı polad. Bu cür poladın tərkibində yüksək miqdarda karbon var ki, o, ərintinin yeyilməyə davamlılığını artırır. Bu cür ərinti maksimal möhkəmlik və uzunömürlülük verir. Bunun sayəsində, turşuluğa davamlı polad sadəcə xalq təsərrüfatı sahələrində istifadə edilmir, o, həmçinin, aqressiv mühitlərlə təmasa girlə bilir, bu metalda olan avadanlıqlar yüksək temperatur şəraitində istismar edilir;
Turşuluğa davamlı paslanmayan polad və digər markalar əla kimyəvi tərkibə malik olur.
Məhz bu xüsusiyyət metalların texniki və istismar xüsusiyyətlərini müəyyən edir. Onların hamısı müasir sənayedə uğurla istifadə edilir. 
Mənbə
https://www.caspinox.az/az/opennews/4.html
DiqqətİNİZ ÜÇÜN TƏŞəKKÜRLƏR.