Tabiiy gaz : Tabiiy gaz tarkibida ko‘proq molekulyar massasi kichik bo‘lgan uglevodorodlar bo‘ladi

Tayyorladi: Sirdaryo viloyati Boyovut tumani 37 – umumta’lim maktabining kimyo fani o’qituvchisi G’ozibekova Matluba Davronovna
10-sinf Kimyo
Uglevodorodlarning tabiiy manbalari. Tabiiy gaz va toshko’mir.
Tabiiy gaz :
Tabiiy gaz tarkibida ko‘proq molekulyar massasi kichik bo‘lgan uglevodorodlar bo‘ladi.
Yo’ldosh gazlar:
Odatda, neft tarkibida erigan holda uni qazib olishda ajralib chiqadigan yo‘ldosh gazlar ham tabiiy gazlar jumlasiga kiradi.
Bilasizmi?
Yo‘ldosh gazlar tarkibida metan kamroq, lekin metan, propan, butan va yuqori uglevodorodlar ko‘proq bo‘ladi.
metan
propan
butan
Yo’ldosh gazlar:
Neftning yo‘ldosh gazlari tabiatda neftdan yuqorida yoki bosim ostida unda erigan holda bo‘ladi.
Uglevodorodlar :
Yo‘ldosh gazlardan, shuningdek neftni krekinglashda olinadigan gazlardan past temperaturalarda haydash yo‘li bilan alohida-alohida uglevodorodlar olinadi.
Bu qiziq! :
Gazdan polimer materiallar – polietilen, polivinilxloridlar olish mumkin.
Propan va butandan degidrogenlash yo‘li bilan to‘yinmagan uglevodorodlar – propilen, butilen va butadiyen olinadi
Ishlatilishi!
Elektrkimyo kombinatlarida asetilendan sirka aldegid, benzol, sirka kislota, etil spirt, kauchuk va boshqa moddalar, vodoroddan esa ammiak, nitrat kislota, kaliy, natriy va ammoniyli selitralar olinadi.
sirka aldegid
sirka kislota
Sintez gaz!
Metanni suv bilan yuqori haroratda katalizator ishtirokida qizdirib is gazi va vodorod olinadi. Bu aralashma sintez gaz deyiladi. CH4 + H2O CO + 3H2
Yoqilg‘i sifatida ishlatilishidan tashqari, undan metallurgiya sanoatida rudalardan
temirni suyuqlantirib olishda ko‘p miqdorda kerak bo‘ladigan koks
ham tayyorlanadi.
Toshko‘mir.

Toshko‘mirni quruq haydash yo‘li bilan smola olinadi.

Toshko‘mir smolasi tarkibida aromatik va geterosiklik birikmalar bo‘ladi.
Toshko‘mir.
Topshiriq!
Ortiqchasini top o’yini !

E’tiboringiz uchun rahmat!