Tabiat va texnogen sivilizatsiya estetikasi

Dastlab bu munosabat onglanmagan, intuitiv, biologik-genetik tarzda, keyinroq esa anglab etilgan, yuksak darajadagi ijtimoiy hodisa sifatida ro’y beradi. Uni odatda, ikki xil deb ta’riflash qabul qilingan: birinchisi – insonning salomatligi va turmush tarzini farovonlashtirishga qaratilgan zohiriy-moddiy maqsadga erishish tamoyiliga asoslangan utilitar-empirik manfaatdorlik, ikkinchisi – botiniy-ruhiy manfaatdorlikni, maqsadga muvofiqlikni ta’minlaydigan hissiy-ma’naviy munosabatlar. Mana shu ikkinchi xil munosabatlar insonning insonligini belgilaydigan hodisalar hisoblanadi. Ular ichida estetik munosabat alohida ahamiyatga ega, chunki u nafaqat birinchi xil munosabat turlaridan yuksak darajaligi bilan farqlanadi, balki o’ziga xildosh bo’lgan axloqiy yoki e’tiqodiy munosabatga nisbatan ham miqyosli va qamrovlidir.’lgan axloqiy yoki e’tiqodiy munosabatga nisbatan ham miqyosli va qamrovlidir.

• Dastlab bu munosabat onglanmagan, intuitiv, biologik-genetik tarzda, keyinroq esa anglab etilgan, yuksak darajadagi ijtimoiy hodisa sifatida ro’y beradi. Uni odatda, ikki xil deb ta’riflash qabul qilingan: birinchisi – insonning salomatligi va turmush tarzini farovonlashtirishga qaratilgan zohiriy-moddiy maqsadga erishish tamoyiliga asoslangan utilitar-empirik manfaatdorlik, ikkinchisi – botiniy-ruhiy manfaatdorlikni, maqsadga muvofiqlikni ta’minlaydigan hissiy-ma’naviy munosabatlar. Mana shu ikkinchi xil munosabatlar insonning insonligini belgilaydigan hodisalar hisoblanadi. Ular ichida estetik munosabat alohida ahamiyatga ega, chunki u nafaqat birinchi xil munosabat turlaridan yuksak darajaligi bilan farqlanadi, balki o’ziga xildosh bo’lgan axloqiy yoki e’tiqodiy munosabatga nisbatan ham miqyosli va qamrovlidir.’lgan axloqiy yoki e’tiqodiy munosabatga nisbatan ham miqyosli va qamrovlidir.

Tabiatning estetik jihatlari. Ekologik estetikaning qadriyatli maqomi Barcha munosabatlar qatori estetik munosabat ham ikki asosiy unsurdan tashkil topadi: ob’ekt va sub’ekt. Lekin bunda ob’ekt sub’ekt tomonidan belgilanadi: agar sub’ekt estetik jarayonga kirishmasa, uning munosabati, ob’ekt qanchalik go’zal yoki ulug’vor bo’lmasin, estetik shakl kasb etmaydi. Estetik jarayon esa sub’ektning botiniy his-tuyg’ulariga, kayfiyatiga, vaqtiga, kuzatishiga, mushohadasiga, fikrlash imkoniyati va darajasiga, qobiliyatiga, iste’dodi, ob’ekt bilan o’rtadagi masofa tasavvuri kabi tug’ma hamda ta’lim-tarbiya va tajriba vositasida vujudga kelgan qarashlarga bog’liq

• Tabiatning estetik jihatlari. Ekologik estetikaning qadriyatli maqomi Barcha munosabatlar qatori estetik munosabat ham ikki asosiy unsurdan tashkil topadi: ob’ekt va sub’ekt. Lekin bunda ob’ekt sub’ekt tomonidan belgilanadi: agar sub’ekt estetik jarayonga kirishmasa, uning munosabati, ob’ekt qanchalik go’zal yoki ulug’vor bo’lmasin, estetik shakl kasb etmaydi. Estetik jarayon esa sub’ektning botiniy his-tuyg’ulariga, kayfiyatiga, vaqtiga, kuzatishiga, mushohadasiga, fikrlash imkoniyati va darajasiga, qobiliyatiga, iste’dodi, ob’ekt bilan o’rtadagi masofa tasavvuri kabi tug’ma hamda ta’lim-tarbiya va tajriba vositasida vujudga kelgan qarashlarga bog’liq