T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali

 
21 
 
Ahmet 
Davutoğlu
 (2011), 
güç kavramının Thucydides‟ten Ġbni Haldun‟a, 
Clausewitz‟den  Morgenthau‟ya  kadar 
birçok 
düĢünür  tarafından  değiĢik 
Ģekillerde  tanımlandığını  belirterek
,  gücün  Sabit  Veriler  (SV),  Potansiyel 
Veriler  (PV),  Stratejik Zihniyet  (SZ),  Stratejik  Planlama  (SP)  ve  Siyasi  Ġrade 
(SĠ) gibi temel kavramlardan oluĢtuğunu ifade etmiĢtir
.
6
 
Robert  Dahl  (1957:202
–
203)  ile  Nye  ve  Welch'e  göre  (2011:55)  güç; 
aksi  takdirde  yapamayacakları  Ģeyleri  baĢkalarına  yaptırma  kabiliyeti
dir. 
D
aha  açık  bir  ifade
yle, 
“A”  aktörünün  yapamayacağı  Ģeyi  “B”  aktörüne 
yaptırabilme  kapasitesi
dir. 
Arı‟
ya  (2008:137)  göre  ise  güç;  benzer  bir 
yaklaĢımla,
 
“A”  devletinin  “B”  devletine  karĢı  uyguladığı  ve  normal  Ģartlarda 
yapmak istemeyeceği bir Ģeyi yapmasını sağlamaya dönük etki
dir  ve  gücün 
istenilen  etkiyi  sağla
yabilmesi  için 
kullanılması  veya  kullanılma  olasılığının 
yüksek olması gerek
mektedir. 
  
John  Mearsheimer  (2001:55)  açısından  güç
;  devletlerin  askeri  gücünü 
tanımlayan  maddi  değerler,  Robert  Gilpin  (1981:13)  açısından
;  devletlerin 
sahip  olduğu  askeri,  ekonomik  ve  teknolojik  kapasiteler,  Kenneth  Waltz 
(1979:113) açısından ise
; 
devletlerin sahip olduğu arazi ve toplumun boyutu, 
kaynakların  bolluğu,  ekonomik  ve  askeri  kapasitesi  ile  politik  istikrarı 
oluĢturan kapasitelerdir. 
 
 
Uluslararası  ĠliĢkiler  disiplininde  güç  meseleleri  ele  alındığında 
temel 
analiz  seviyesi  olarak,  aynen  s
avaĢ  durumunda  olduğu  gibi  (Yalçınkaya  ve 
TürkeĢ,
 
2008),  devlet  ele  alınmaktadır.  Realist  bakıĢ  açısını  yansıtan  bu 
anlayıĢ, devletlerin anarĢik bir ortamda mücadele eden uluslararası sistemin 
temel  aktörleri  olarak  görülmesinden  kaynaklanmaktadır.  Thucydi
des  ve 
Machiavelli  gibi  klasik  realistlere  göre  güç, 
dünya  politikasının  en  temel 
özelliğidir  ve  gücün  kullanımında  maddesel  kaynaklar  gereklidir  (Nye,
 
2011:19). 
                                            
6
 
Formülün açılımı Ģu Ģekildedir: SV ; Tarih (t)  + Coğrafya (c) + Nüfus (n) + Kültür (k)
 
PV; Ekonomik Kapasite (ek) + Teknolojik Kapasite (tk) + Askeri Kapasite (ak) 
Bu çerçevede Güç; G = (SV + PV) X (SZ x SP x SĠ) olarak formüle edilmiĢtir. Burada Sabit 
Veriler
;  ülkelerin  mevcut  parametreler  içinde  kısa  ve  orta  vadede  kendi  iradeleriyle 
değiĢtirmelerinin mümkün olmadığı unsurlardır.
 

---

 
22 
 
Uluslararası  politikanın  merkezinde  gücün  olduğunu  ileri  süren 
Morgenthau‟ya  göre
, 
anarĢi  ortamındaki  devletlerin  izlediği  politikanın  temel 
amacı
, güç elde etmek ve 
bu gücü ulusal çıkarları çerçevesinde kullanmaktır
 
(Barnett ve Duvall, 
2005:40; Bilgin ve EliĢ [Web], 2008; Galloretti, 2011:27). 
Bu  ortamda  devletler,  her  an 
bir  baĢka  dev
letin 
güce  baĢvur
ma  ihtimaline 
karĢı  güvenliklerini  sağlamak  maksadıyla  askeri  güce  özel  önem 
vermektedirler (Nye ve Welch, 2011:5-6). 
 
Nye'a  (2003;  2008a;  2010)  göre  güç,  üç 
katmanlı
  bir  satranç  oyununa 
benzemektedir.  Birinci  katman,  askeri  güçtür  ve  tek  kutupludur;  ABD  bir 
baĢka  ülkenin  eriĢemeyeceği  kadar  büyük  bir  askeri  güce  sahiptir.  Ġkinci 
katmanda 
ekonomik güç yer almaktadır ve çok kutupludur. Avrupa, Japonya 
ve Çin gibi ülkeler ana oyuncu, diğer ülkeler ise önem arz eden oyunculardır. 
ABD, hegemonya sahibi değildir ve diğer ülkeler ile ekonomik düzeyde iliĢki 
içerisindedir. Bahse konu bu iki  katman 
“
sert gücü
” oluĢturmaktadır. Üçüncü 
katmanda  ise,  uluslar  ötesi  (transnational) 
iliĢkiler  (iklim  değiĢiklikleri, 
uyuĢturucu  ticare
ti  ve  terörizm  vb.)  ile 
hükümetlerin  kontrolü dıĢında  oluĢan 
iliĢkiler  yer  almaktadır.  Hükümet  DıĢı  Organizasyonlar, 
terörizm,  iklim 
değiĢiklikleri
, 
teknolojideki  yaĢanan  devrimler
, 
biliĢim  teknolojilerindeki 
geliĢmeler, siber ortam ve kültür gibi kavramla
r bu 
katmanın
 ana aktörleridir. 
Bu  katmanda  güç, 
dağıtık  bir  yapıdadır
  ve  askeri  güç  oldukça  az  bir  role 
sahiptir.  Üçüncü  katman 
“yumuĢak  gücü”
 
oluĢturmaktadır;  devletler  veya 
u
luslararası kurumlar arasında iĢbirliği yapmak bir 
zorunluluk 
haline gelmiĢtir 
(Nye, 2003: 46
–
49; Nye, 2008a; Nye, 2010:2). 
c. 
Güç ÇeĢitleri
 
 
 
Uluslararası  sistemde  yaĢanan  değiĢimlerle  birlikte,  aktör  olarak 
devletlerin 
yanı sıra
 
devlet dıĢı organizasyonların da ortaya çıkması, küresel 
medyanın  geliĢimi,  bilgi  ve  savunma  teknolojilerindeki  geliĢmeler, 
günümüzde  “sert  güç”,”  yumuĢak  güç”  ve  en  nihayetinde  “akıllı  güç” 
tartıĢmalarını gündeme getirmiĢtir (Aydoğan ve Aydın [web],
 2011:3).  
 
 

---

 
23 
 
(1) 
Sert Güç Kavramı
 
 
 
 
Sert güç, 
Uluslararası ĠliĢkiler 
teorileri içerisinde realist g
örüĢ 
ile özdeĢleĢmiĢ bir kavram olup bir devletin;  a) zorlama,  b) tehdit c) askeri 
güç  kullanarak  politik amaçlarına  ulaĢma  kabiliyeti  olarak  tanımlanmaktadır. 
Bir  diğer  ifadeyle  sert  gücün  hedefi,  bir  baĢka  devletin  tercihlerini  askeri  ve 
ekonomik yöntem
ler vasıtasıyla zorlama ve tehdit yoluyla değiĢtirmektir (Nye 
ve Welch, 2011:57). 
 
Uluslararası  ĠliĢkiler  disiplini  içerisinde  sert  güç  kavramına  iliĢkin  ilk 
çalıĢmalar,  Thucydides‟in  (Ġ.Ö.  460
-
400)  Atina  ile  Sparta  arasında  geçen 
Pelopenez  SavaĢını  anlatan  eseri  ile  baĢlamıĢ,  müteakiben  birçok  realist 
yazarın  çalıĢmaları  ile  devam  etmiĢtir
7
.  Bu  yazarlardan  Machivelli‟ye  göre 
(2009), 
devletler açısından, iyi iliĢkiler kurmak yerine rakibini korkutmak çok 
daha  önemlidir.  Machiavelli  (2009:21-27)  ünlü  eseri 
Prens‟te  Ģöyle 
demektedir: 
“Güçlü bir yabancı, bir eyalete girdiğinde, yerli halktan güçlü kiĢilerin yerlerinden 
ettiği 
 
güçsüz olanların ona katılmaları eĢyanın tabiatı gereğidir; bundan dolayı 
bu  güçsüz  hükümdarlara  baktığımızda,  iĢgalcinin  onları  ikna  e
tmekte  güçlük 
çekmeyeceği  görülür;  çünkü  onların  hepsi,  iĢgalcinin  ülkesiyle  tek  bir  gövdede 
birleĢmeye hemen 
 hevesli olurlar.
” 
 
“BaĢkasının  güçlenmesine  neden  olan  kaybeder;  çünkü  güçlenmekte  olan, 
bu 
gücü 
ya hünerle ya da kuvvet yoluyla yaratır ve bunların her ikisi de güçlenmiĢ 
olanı korkutucu hale getirir
.
”
 
Ancak  Machiavelli  (2009:21)  bu  gücün  orantılı  olması  gerektiğini 
belirterek Ģöyle devam etmektedir:
 
“ĠĢgalci  yalnızca  haddinden  fazla  kuvvet  ve  nüfuz  kullanmamaya  dikkat 
etmelidir;  kendi  kuvvetleriy
le  ve  onların  yardımıyla  oradaki  güçlü  hükümdarları 
kolayca alaĢağı edebilir; böylelikle de o eyaletin tümüyle efendisi olur.”
 
                                            
7
 
Bu yazarlar arasınd
a; Nicholo Machivelli, Thomas Hobbes,  E. H. Carr, Hans Morgenthau, 
Reinhold  Niebuhr,  Gottfried-Karl  Kindermann,  Kenneth  Thompson,  George  Kennan,  Henry 
Kissinger,  Thomas  Schelling,  Kenneth  Waltz,  Hedley  Bull,  Charles  Jones,  Richard  Little, 
John  Mearsheimer, 
John  Lewis  Gaddis,  Charles  L.  Glaser  ve  Joseph  Grieco  öne  çıkan 
realist yazarlar olarak sayılabilir.
 

---