Montrö ve sonrasında Boğazların güvenliğini kendi çıkarları doğrultusunda değiştirme girişiminde bulundu 23 Ağustos 1939’da Alm ile saldırmazlık paktı imzaladı TC savaş dışı konumunu sürdürdü Montrö’ye göre TC savaş dışı kaldığında boğazlardan savaş gemilerinin geçmesi yasaktı
TC-SSCB TC-SSCB 1919’larda emperyalist Batıya karşı kader birliği 1923 sonrası işbirliği 1936’dan itibaren savaşa hazırlık Savaş sonrası ilişkiler kötüleşti
Lozan’da, sınır ve toprak sorunları, insani sorunlar ve mali sorunlar çözülmüştür Limni, Semadirek, Midilli, Sakız, Sisam ve Nikarya adaları başta olmak üzere Doğu Akdeniz Adaları Yunanistan’a verilmiştir ve bu adalar silahsızlandırılacaktır.
İnsani sorunlar konusunda nüfus mübadelesi ve Patrikhane sorunu görüşülmüştür İnsani sorunlar konusunda nüfus mübadelesi ve Patrikhane sorunu görüşülmüştür Lozan sonrası yaklaşık 1 milyon Rum Yunanistan’a göç etmiş(Yun. Nüfusunun ¼’ü) İstanbul’da önemli miktarda Rum nüfus kalmıştır İst Rumlarının göçünü Yun. istemiyordu Zira bu durumda cemaatsiz kalacak Patrikhane taşınmak zorunda kalacaktı
Mübadele antlaşmasına göre : Mübadele antlaşmasına göre : Türk topraklarında yerleşmiş Rum Ortodoks dininde Türk uyrukları ve Yunan topraklarında yerleşmiş Müslüman dininden Yunan uyruklarının 1 Mayıs 1923 tarihinden itibaren zorunlu mübadelesi kabul edilmiştir İstanbul’da oturan Rumlar ve Batı Trakya’da oturan Müslümanlar kapsam dışıdır Din ölçütü temel alınmaktadır Patrikhane, siyasi tüm hak ve yetkilerinden arınmış, sadece dini bir kurum olarak İst da varlığını sürdürecekti
Lozan’da Patrikhane konusu ele alınmamış ve Türk iç hukukuna bırakılmıştır, Lozan’da Patrikhane konusu ele alınmamış ve Türk iç hukukuna bırakılmıştır, İst da kalan Patrikhanenin Türk hükümeti tarafından kontrol edilebilecek olması avantaj görülmüştür Tamirat borcu olarak Karaağaç TC’ye bırakılmıştır, zira yun nın bu borcu ödeyecek gücü yoktu
Etabli (yerleşikler) sorunu Etabli (yerleşikler) sorunu Farklı yorumlar; Yun. yerleşme niyeti olup olmaması TC; 1918 öncesi İst’a yerleşmiş Rumlar (resmi kayıtlar esas) Yun, İst da fazla sayıda Rum bırakmak istiyor-Megali İdea TC, fazla sayıda Rum’u Yun a göndermeyi amaçlıyordu Adalet Divanına başvuruldu
AD görüşü : İst şehrinin 1912’de belirlenen belediye sınırları içine 30 Ekim 1918’den önce sürekli olarak yerleşmiş bulunmak gerekir AD görüşü : İst şehrinin 1912’de belirlenen belediye sınırları içine 30 Ekim 1918’den önce sürekli olarak yerleşmiş bulunmak gerekir Divanın görüşü taraflar arasındaki uyuşmazlığa çözüm bulamadı ve gerginlik ortaya çıktı Yerleşikler ve Patrikhane sorunu gerilim yarattı Kesin çözüm 1930’da sağlandı Türk hükümeti Patrikhanenin evrensel statüsünü tanımadığını ve Türk kurumu olarak kabul ettiğini, dinsel konuları ileri sürerek dış güçlerin TC’nin içişlerine karışmasına izin vermeyeceğini dünya kamuoyuna göstermiştir
Sonuç olarak 1925 Ankara antlaşması ile TC, 30 Ekim 1918 öncesi ve sırasında İst’da mevcut bulunan Rumlara Ortodoks ve TC vatandaşı olmasa bile, yerleşmek niyetine bakmaksızın yerleşik sıfatı tanımıştır Sonuç olarak 1925 Ankara antlaşması ile TC, 30 Ekim 1918 öncesi ve sırasında İst’da mevcut bulunan Rumlara Ortodoks ve TC vatandaşı olmasa bile, yerleşmek niyetine bakmaksızın yerleşik sıfatı tanımıştır Ank ant. sadece bu soruna çözüm getirmiş ancak hiçbir zaman uygulanmamıştır Nedeni, Yun da askeri rejim-Gen. Pangalos onaylamamış, Lozan revizyonu
1926’da Atina ant imzalanmıştır 1926’da Atina ant imzalanmıştır Mübadele sırasında ortaya çıkan mali sorunları çözme amacı taşıyor
TC Lozan’dan kalan sorunlarını çözdü TC Lozan’dan kalan sorunlarını çözdü Yun. da askeri rejim sona erdi ve Venizelos iktidarı Revizyonist ülkeler ve aralarındaki güvensizlik sorunu nedeniyle silahlanma iki ülkenin ekonomisine zarar veriyordu Ülkeleri içinde ekonomik kalkınma ve sosyal reformlar yapabilmek için barışçı bir politika izlemek ihtiyacı duydular
1928 Türk-İtalyan Antlaşması Türk-Yunan yakınlaşmasını başlatmıştır. 1928 Türk-İtalyan Antlaşması Türk-Yunan yakınlaşmasını başlatmıştır. 1928, Türk-Yunan Tarafsızlık, Uzlaştırma ve Yargısal Çözüm Ant. İmzalanmıştır. Venizelos hükümeti, TC ile yakınlaşma politikası benimsemiştir.
Dostları ilə paylaş:
|