Şəmil Sadiq
Yüklə 19,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.2 İsa Muğannanın "Cəhənnəm" romanı dini-mifoloji kontekstdə
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 52 Dini kitabların insanlara təqdim edilən variant- ları niyə təhrifə uğramışdır? Və ya niyə bir qism in- san bu kitabların Saf Tanrı kitabı olmadığı qənaətinə gəlib? Tutalım ki, lap bu dini kitabların tanrı kitabı olmadığını sübut etdilər, onda nə baş verər? Sualla- rın cavabı, əlbəttə ki, birmənalı deyil. Lakin şəriətin fövqündə və üstündə olanların bu cür iddialarla çıxış etmələri tamamilə təbii haldır. Çünki dini kitabların tövsiyə etdiklərindən üstdə və Yaradanın və yaradı- lışın dərki yolunda olanlar Tanrı və onun elçilərini bəsit düşüncə sahibi kimi görmək istəmirlər. Onlar da təsəvvürlərində yeni romantik Tanrı modeli yara- dıb ona tapınmaq və ona inanmaq istəyirlər. İdeal Tanrı, ideal cəmiyyət. İdeal cəmiyyət arzusunda olan istənilən mütəfəkkir təqdim olunan və cılızlaşan tanrını qəbul etmək istəmir. İsa Muğanna həqiqəti də bu idi. O, bütov dünya, bütov Tanrı, bütov ideologi- ya görmək arzusunda idi. Bunu müəllifin son bir səhifəlik romanı ətraflı ifadə edir. Sanki İsa Muğanna "İdeal" romanından başlamış konsepsiyasını təqdim edəcəyimiz bu yarım səhifəlik yazısı ilə bitirdi və onu dərk etmək yolunda çətinlik çəkən insanlara nə demək istədiyini, mücadiləsinin nədən ibarət oldu- ğunu vurğulamaq istədi. İsa Muğanna yaradıcılı- ğının manifesti, bəyannaməsi olan bu yarım səhifəlik yazı ilə bəşəri sevdiyini, dünyanı sevdiyini və bun- ları yaradanı sevdiyini uca səslə elan etdi. Dini, milli ayrıseçkilik qoymadan, təriqətlərə bölmədən sevdi və kainatın bir həqiqətdən ibarət olduğunu elan etdi: TANRI, İNSAN, SÖZ həqiqəti idi bu VAHİD həqi- qət. Yazını burda bitirir və sonunu İsa Muğannanın son İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 53 əlyazması olan, özünün bir səhifəlik roman adlan- dırdığı "Mənim məhəbbətim" romanından bir neçə cümlə ilə bitirirəm: "Məhəmməd peyğəmbərə, Həzrət Əliyə, imamlara – EyMənlərə məhəbbətim heç bir məhəbbətlə müqayisə oluna bilməz. Vətənim Muğan düzündən sürül- müş Muğannalara – BağÜnlərə məhəbbətim heç bir məhəb- bətlə müqayisə oluna bilməz. Muğannalara məhəbbətim ka- milliyə doğru gedən Yer bəşəriyyətinə məhəbbətdir. Yer bə- şəriyyətinə məhəbbətim kainatın planetlərində yaşayan nə- həng OdƏr bəşəriyyətinə məhəbbətdir. OdƏr bəşəriyyətinə məhəbbətim Günəşin daxilindəki “Yadro” planetinin sahibi- nə məhəbbətdir. OdƏrcə Ey – uca deməkdir, Əs – yaradan deməkdir. EyƏsÜn – uca yaradan Ün deməkdir. ...Bağ Ata- ya məhəbbətim heç bir məhəbbətlə müqayisə oluna bilməz. Bağ Atanın birinci oğlu Süleyman peyğəmbərə - “Solomona” məhəbbətim, Bağ Atanın ikinci oğlu Nuh peyğəmbərə məhəb- bətim, Bağ Atanın üçüncü oğlu İbrahim peyğəmbərə – “Arrama” məhəbbətim, Bağ Atanın dördüncü oğlu İsa pey- ğəmbərə “Yisusa” məhəbbətim heç bir məhəbbətlə müqayisə oluna bilməz. Ağ – SafAğ (ən təmiz) insan və SafAğ elmi deməkdir. ƏlAğın ərəbcə təhrifi “Allahdır” EySar ƏlAğa məhəbbətim heç bir məhəbbətlə əvəz oluna bilməz. EySara məhəbbətim sənətə məhəbbətdir. Sənətimə məhəbbətim Sözə – ƏsÜzə məhəbbətdir. Üz həm də məna deməkdir. Sözə – məhəbbətim SafAğ elminə məhəbbətdir. SafAğ elminə mə- həbbətim cəmi Bağlara məhəbbətdir. Bağ insanı insana, EyƏr bəşəriyyətini OdƏrlərinə bağlayan Bağ – Allah de- məkdir. Bağlara məhəbbətim cəmi kamil insanlara məhəb- bətdir". 33 33 Ölümdən sonrakı həyat, Məqalələr toplusu, Bakı: Hədəf nəşrləri, 2014, s 12. İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 54 1.2 İsa Muğannanın "Cəhənnəm" romanı dini-mifoloji kontekstdə Bəşəriyyət yaradılandan və özünüdərk yolunu tutandan bu günə bir çox elmlərin tədqiqat obyekti insan və onun yaradanı olmuşdur. İnsan kimdir, o, niyə yaradılıb? Öldükdən sonra həyat varmı? Tanrı necədir? Hardadır? – kimi suallar intellektual səviy- yəsindən asılı olmayaraq, hər bir insanı zaman-za- man düşündürmüşdür. Bu düşüncələrlə əfsanələr, rəvayətlər, nağıllar, dastanlar yaradılmış, hadisələrə müxtəlif yozumlarla yanaşılmışdır. Sonrakı dövrlər- də isə bədii əsərlərin mövzusu olmuşdur. Dantenin "İlahi komediya", Hötenin "Faust", Bayronun "Qabil", Cavidin "İblis", Bulqakovun "Master və Marqarita" əsərlərini bədii ədəbiyyatın insanın yaradılış sirri yolunda axtarışı hesab etmək olar. Kitablı-kitabsız bütün dinlərdə dolayısı ilə də olsa, ölümdən sonrakı həyat haqqında bir-birinə ox- şar fikirlər var. Qədim misirlilər insanın öldükdən sonra Oziri- sin rəhbərliyi ilə məhkəməyə çıxarılacağı və günah- sız olduğu təqdirdə Aru ilə – cənnətlə mükafat- landırılacağı və Tanrı Ranın gəmisinə mindirilib la- yiq olduğu məkana göndəriləcəyi, orada xoşbəxt bir həyat sürəcəyi və ya ulduz olacağı görüşünə inanır- dılar. Zərdüşt fəlsəfəsinə görə insan öldükdən sonra onun ruhu dördüncü gün axirətə gedər. Ahuramaz- da tərəfində sorğu-sual edilər. Sorğu bitdikdən sonra Yüklə 19,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|