Samarqand Davlat Veterinariya Meditsinasi, Chorvachilik va Biotexnologiyalar Universiteti

Samarqand Davlat Veterinariya Meditsinasi,

Chorvachilik va Biotexnologiyalar Universiteti

Iqtisodiyot fakulteti 401- guruh talabasi

“ASM xo’jalik faoliyatining tahlili” fanidan

Mustaqil ish

Mavzu:Agrosanoat majmui xo’jalik faoliyatida

mehnat unumdorligining tahlili.

Bajardi. Isrofilova I.

Tekshirdi. Tirkashev F.

Samarqand-2023

Agrosanoat majmui xo’jalik faoliyatida mehnat unumdorligining tahlili.

Agrosanoat majmui xo’jalik faoliyatida mehnat unumdorligining tahlili.

Reja;

1.Mehnat unumdorligi tushunchasi, uning mohiyati va ahamiyati.

2.Agrosanoat majmuasida mehnat unumdorligining hozirgi darajasi.

3. Mehnat unumdorligi darajasiga ta’sir etuvchi omillar.

Mehnat resurslaridan foydalanishning samaradorligi birinchi

Mehnat resurslaridan foydalanishning samaradorligi birinchi

navbatda mehnat unumdorligi bilan izohlanadi.

Mehnat unumdorligi - aniq mehnatning ish vaqti birligi ma’lum

miqdorda mahsulot ishlab chiqarish xususiyati.

Qishloq xo‘jaligida mehnat unumdorligi tizimli ko‘rsatkichlar bilan

Izohlanadi. Asosiy ko‘rsatkichlar - mahsulot ishlab chiqarish va uning

mehnat sig‘imi (sermashaqqatliligi) dir.

Mehnat unumdorligi - ish vaqti birligida yoki ma’lum davrda (soat,

smena, oy, yil) ishlab chiqilgan mahsulot hajmidir. Mehnat unumdorligi

mahsulot hajmi natural va qiymat ifodasida o‘lchanishi mumkin.

Qishloq xo‘jaligida mehnat unumdorligi quyidagi formula bilan hisoblanadi. Soatli (kunduzgi) mehnat unumdorligi vaqtning ishchi birligihisobidagi natural yoki pul ifodasidagi yalpi mahsulot hajmi, kishi/soat,

Qishloq xo‘jaligida mehnat unumdorligi quyidagi formula bilan hisoblanadi. Soatli (kunduzgi) mehnat unumdorligi vaqtning ishchi birligihisobidagi natural yoki pul ifodasidagi yalpi mahsulot hajmi, kishi/soat,

kishi/kun:

Mehnat unumdorligi - bitta o‘rtacha yillik ishchi hisobiga to’g’ri keladigan pul ko‘rinishidagi yalpi mahsulot hajmi - so‘m:

Mehnat unumdorligini aniqlashda ko‘pincha ishlab chiqarishga teskaribo‘lgan ko‘rsatkich - mehnat sig‘imi (sermehnatlilik) olinadi. Mehnatsig‘imi - mahsulot birligiga kishi/soat, ish vaqtining sarfi - kishi/soat, s:

•  

Mehnat unumdorligini o‘lchash murakkab vazifa bo‘lib, bunga bir tomondan, unumdorlik kategoriyasining ko‘pqirraliligining dinamikasi ko‘p sonli o‘sish omillariga (bevosita va bilvosita, korxona tomonidan bo‘lgan va undan tashqarida bo‘lgan omillarga) bog‘liqligi, ikkinchi tomondan esa, unumdorlikni faoliyatning boshqa muhim iqtisodiy ko‘rsatkichlari bilan bog‘lash talabi sabab bo‘ladi. 70-80- yillar mehnat unumdorligini hisoblash usulini takomillashtirish sohasidagi ishlar ikki yo‘nalishda olib borildi. Birinchi yo‘nalish moddiy sarflarni mahsulot qiymatidan chiqarib tashlashdan iborat edi.

Mehnat unumdorligini o‘lchash murakkab vazifa bo‘lib, bunga bir tomondan, unumdorlik kategoriyasining ko‘pqirraliligining dinamikasi ko‘p sonli o‘sish omillariga (bevosita va bilvosita, korxona tomonidan bo‘lgan va undan tashqarida bo‘lgan omillarga) bog‘liqligi, ikkinchi tomondan esa, unumdorlikni faoliyatning boshqa muhim iqtisodiy ko‘rsatkichlari bilan bog‘lash talabi sabab bo‘ladi. 70-80- yillar mehnat unumdorligini hisoblash usulini takomillashtirish sohasidagi ishlar ikki yo‘nalishda olib borildi. Birinchi yo‘nalish moddiy sarflarni mahsulot qiymatidan chiqarib tashlashdan iborat edi.

Mehnat unumdorliginioshirish ayrim korxona va jamoalar uchun katta ahamiyatga ega bo‘lib, uning darajasiga ta’sir etadigan barcha omillar va zahiralarini ko‘paytirishni taqozo etadi.

Mehnat unumdorliginioshirish ayrim korxona va jamoalar uchun katta ahamiyatga ega bo‘lib, uning darajasiga ta’sir etadigan barcha omillar va zahiralarini ko‘paytirishni taqozo etadi.

Umuman, omillar deganda - biron-bir jarayon yoki hodisaga ta’sir etuvchi kuchlar, sabablar, tashqi vaziyatlar tushuniladi. Mehnat unumdorligi omillari - mahsulot, ish yoki xizmatlar birligini ishlab chiqarishda yollanma mehnat sarfi miqdorining o‘zgarishiga ta’sir etuvchi sabablar, harakatlantiruvchi kuchlar.

Mehnat unumdorligiga ta’sir etishning turli usullarini tasniflash va ularni guruhlarga ajratishning ahamiyati shundaki, bu mehnat unumdorligi mohiyatini chuqurroq anglash va oshirish yo‘llarini bozor kon’yunkturasidan kelib chiqib aniqlash imkonini beradi. Bunday tasnifning amaliy ahamiyati shundaki, uning yordamida u yoki bu omillarning natijasiga ta’sir darajasini yaxshiroq hisobga olish mumkin bo‘ladi, ya’ni ulardan biri mehnat unumdorligining o‘sishiga barqarorroq ta’sir ko‘rsatsa, boshqalari bu ma’noda o‘tkinchi ahamiyatga ega.

ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT